ایزو 9001 یک استاندارد صنعتی جهانی است که الزامات و بهترین شیوه‌ها را برای سیستم مدیریت کیفیت یا همان quality management system (به‌اختصار QMS) مشخص می‌کند. استاندارد فعلی ISO 9001، ISO 9001:2015 است و بیش از یک میلیون سازمان در سراسر جهان در همه صنایع و اندازه‌ها از آن استفاده می‌کنند. داشتن گواهینامه و الزامات ایزو 9001 به این معنی است که یک سازمان قادر است توانایی ارائه محصولات و خدماتی را که مطابق با انتظارات مشتری و فراتر از آن باشد، نشان دهد. انطباق با ایزو 9001 همچنین به این معنی است که سازمان دارای یک QMS منسجم است.
سیستم مدیریت کیفیت چیست؟
QMS مستندی از فرآیندها و برنامه‌های سازمان برای دستیابی به اهداف کیفی است و باید متناسب با سازمان و نیازهای مشتریان آن باشد. یک سیستم مدیریت کیفیت کارآمد، سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا محصولات با کیفیت بالا را به‌طورمداوم ارائه دهند و در نتیجه مشتریانی راضی‌تر و به‌طورکلی کسب‌وکار بهتری داشته باشند. یک QMS همچنین به کارآمدترشدن فرآیندها کمک می‌کند، که منجر به تلاش کمتر برای کارهای غیرضروری می‌شود و به تیم‌ها اجازه می‌دهد به‌جای آن بر روی فعالیت‌های پرتأثیر تمرکز کنند.
عناصر سیستم مدیریت کیفیت
سیستم‌های مدیریت کیفیت دارای عناصر زیر هستند:
- خط مشی و اهداف کیفیت: خط مشی کیفیت، بیانیه رسمی تعهد سازمان به کیفیت و استراتژی آن برای ارتقا، حفظ و بهبود کیفیت است. برای اطمینان از همسویی با سیاست‌های کیفیت، سازمان‌ها اهداف تجاری یا اهداف کیفی خاصی را تعیین می‌کنند؛ هم سیاست‌های کیفیت و هم اهداف کیفی، الزامات استاندارد ISO 9001 هستند.
- کتابچه راهنمای کیفیت: کتابچه راهنمای کیفیت سندی است که حاوی منطق پیاده‌سازی یک سیستم مدیریت کیفیت و مروری بر رویه‌های کیفیت سازمان است. اگر استاندارد QMS مانند ISO 9001 یکی از دلایل پیاده‌سازی QMS باشد، الزامات آن باید در کتابچه راهنمای کیفیت درج شود.
- ساختار و مسئولیت‌های سازمانی: در هر پروژه بزرگ، مشخص‌کردن وظایف و بیان مالکیت پروژه ضروری است. از آنجایی که سیستم مدیریت کیفیت یک پروژه بزرگ است، قوانین یکسانی باید اعمال شود. برای مدیریت سطح بالا، تخصیص یک مسئولیت متمرکز بر کیفیت به هر یک از اعضای سازمان به تسهیل اجرای یکنواخت‌تر و جامع‌تر QMS کمک می‌کند.
- مدیریت داده‌ها: از آنجایی که مستندسازی جزء اصلی یک سیستم مدیریت کیفیت است، مدیریت داده یا مدیریت مؤثر اسناد و اطلاعات باید در اولویت سازمان‌هایی باشد که به‌دنبال ایجاد، بهبود یا پیاده‌سازی QMS خود هستند. مدیریت داده مستلزم تعریف منابع داده، جمع‌آوری داده‌ها از این منابع، سازماندهی داده‌های جمع‌آوری‌شده، ذخیره داده‌های سازمان‌یافته برای دسترسی و درک آسان، و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها برای یافتن بینش‌های مورد نیاز برای بهبود سازمان است.
- فرآیندها: مستندسازی، درک و ارزیابی فرآیندهای یک سازمانْ مراحل کلیدی برای آماده‌شدن برای ممیزی ISO 9001 است، خواه این ممیزی داخلی باشد یا توسط شخص ثالثی برای صدور گواهینامه ISO 9001 انجام شود. هر فرآیندی که بر کیفیت محصولات و خدمات تأثیر می‌گذارد باید از طریق سیستم مدیریت کیفیت نظارت شود.
- رضایت مشتری از کیفیت محصول: برای ارائه مدرکی مبنی بر رضایت مشتری از کیفیت محصول و نشان‌دادن توانایی سازمان برای برآوردن نیازهای مشتری، ابتدا لازم است چگونگی اندازه‌گیری رضایت مشتری را مشخص کنید. یکی از گزینه‌ها، اجرای نظرسنجی‌های رضایت مشتری است که می‌تواند از طریق ایمیل، در وب‌سایت سازمان یا از طریق یک کیوسک دیجیتال در محل انجام شود.
- بهبود مستمر و کنترل اسناد: یکی از موضوعاتی که در رویکرد ISO 9001 پوشش داده شده است، الزامی برای ایجاد بهبود است. به زبان ساده، این بدان معناست که سازمان‌هایی که برای دریافت گواهینامه ISO 9001 برنامه‌ریزی می‌کنند، باید اقدامات مشخصی را در جهت بهبود کیفیت انجام دهند. همچنین اگرچه کنترل اسناد و مدیریت داده‌ها ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند، اما آنچه که کنترل اسناد را متفاوت می‌کند این است که تمرکز بیشتری بر نگهداری سوابق وجود دارد.
جدای از ارزیابی رضایت مشتری از کیفیت محصول، روش دیگری برای سنجش کیفیت استفاده از ابزارهای کیفیت است. ابزار کیفیت هر ماشین یا تجهیزاتی است که برای آزمایش محصولات یا جنبه‌های تولید آن بر اساس معیارهای خاص ساخته شده است. در صنایع غذایی، سنسور دما را می‌توان یک ابزار با کیفیت در نظر گرفت زیرا غذا اغلب باید در دمای معینی ذخیره شود تا کیفیت آن حفظ شود.
7 اصل مدیریت کیفیت چیست؟
بر اساس ISO، پیاده‌سازی یک سیستم مدیریت کیفیت بسیار آسان‌تر خواهد بود اگر که سازمان از 7 اصل مدیریت کیفیت پیروی کند که عناصر اولیه مدیریت کیفیت جامع (TQM) نیز هستند. این 7 اصل را در ادامه با یکدیگر مرور خواهیم کرد:
- تمرکز بر مشتری
- رهبری
- مشارکت افراد
- رویکرد فرآیندی
- بهبود
- تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد
- مدیریت روابط
این هفت اصل را رعایت کنید تا مدیریت کیفیت را به بهترین شیوه آن ببینید. برای فهم جزئیات بیشتر می‌توانید الزامات ایزو 9001 را مطالعه کنید.
نحوه صدور و اخذ گواهینامه ISO 9001
یک سازمان می‌تواند از طریق یک اعلامیه یا بیانیه الزام‌آور قانونی بر اساس ممیزی‌های داخلی خود سازمان، مطابقت با ISO 9001 را ادعا کند. از سوی دیگر، گواهینامه ISO 9001، یک ارزیابی است که توسط شخص ثالث انجام می‌شود و پس از آن است که گواهی انطباق صادر می‌شود.
چرا اخذ گواهینامه ISO 9001 مهم است؟
در ادامه چند مورد از مهم‌ترین دلایل اخذ گواهینامه ایزو 9001 آمده است:
- بهبود کیفیت محصولات و خدمات
- با رعایت الزامات ایزو 9001 می‌توانید شرکای تجاری بالقوه را برآورده کنید
- جلب رضایت مشتری
- مشارکت در رهبری
- با رعایت الزامات ایزو 9001 می‌توانید فرهنگ شرکت را بهبود بخشید
دستیابی به گواهینامه ISO 9001 می‌تواند سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در زمان و منابع باشد. در نتیجه، سازمان‌هایی که گواهینامه ISO 9001 را دریافت می‌کنند، اغلب دارای مزیت رقابتی مهمی در صنایع خود هستند.
الزامات اولیه گواهینامه ISO 9001 چیست؟
ISO 9001 الزامات دقیقی را برای محصولات و خدمات تعریف نمی‌کند، بلکه معیاری برای مدیریت کیفیت کلی یک سازمان است. به غیر از QMS، سایر الزامات اولیه ISO 9001 موارد زیر است:
- تعهد مدیریت ارشد به کیفیت
- تمرکز بر مشتری
- کفایت منابع
- شایستگی کارکنان
- مدیریت فرآیند (برای تولید، ارائه خدمات، اداری و پشتیبانی)
- برنامه‌ریزی با کیفیت
- طراحی محصولات و خدمات
- فرآیندهای حل‌و‌فصل شکایات مشتریان
- اقدامات اصلاحی
- نیاز برای پیشبرد پیشرفت
- نیاز به نظارت بر ادراک مشتری در مورد کیفیت محصولات و خدمات
حالا شما آنچه برای اخذ این ایزو لازم دارید را می‌دانید و می‌توانید به‌راحتی در مورد اخذ آن تصمیم‌گیری کنید.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!