طرح صدور گواهینامه سیستم‌های مدیریت ایمنی غذا (Food Safety Management Systems Certification Scheme) یا همان FSSC 22000 چارچوبی را برای مدیریت موفقیت‌آمیز به‌منظور الزام به اجرای تعهدات ایمنی و کیفیت مواد غذایی، فراهم می‌کند. در ادامه درباره این استاندارد توضیح خواهیم داد و شما را با مهم‌ترین اجزای آن آشنا خواهیم کرد و در نهایت از نسبت آن با ایزو 22000 خواهیم گفت تا با شناخت کامل، اقدام به دانلود استاندارد FSSC 22000 کنید.
استاندارد FSSC 22000 چیست؟
گواهینامه سیستم ایمنی مواد غذایی 22000 (FSSC 22000) یک گواهینامه بین‌المللی قدرتمند مبتنی بر ISO است. از آنجا که پرداخت به کل زنجیره تأمین، در یک گواهی واحد گنجانده شده است، FSSC 22000 به جامع‌ترین و در دسترس‌ترین سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی موجود تبدیل شده است.
گواهینامه FSSC 22000 تأیید می‌کند که یک سیستم جامع و عملیاتی مدیریت ایمنی غذا (FSMS) برای برآوردن نیازهای تنظیم‌کننده‌ها، مشتریان صنایع غذایی و مصرف‌کنندگان پدید آمده است. ابتکار جهانی ایمنی غذا (GFSI) طرح FSSC 22000 را که توسط انجمن غذا و نوشیدنی اروپا (CIAA) و انجمن تولید مواد غذایی آمریکا (GMA) حمایت می‌شود، به رسمیت می‌شناسد.
سایر برنامه‌های GFSI، مانند IFS،BRC و SQF، استانداردهای صدور گواهینامه محصول هستند، در حالی که FSSC 22000 یک طرح صدور گواهینامه سیستم مدیریت است، به این معنی که تفاوت قابل‌توجهی در رویکرد حسابرسی وجود دارد – اساساً، FSSC 22000 چارچوبی را برای سازمانها فراهم می‌کند تا فرآیندها را به هر طریقی که برای برآورده‌ساختن الزامات مناسب می‌بینند، اجرا کنند.
بنیاد اعتباربخشی ایمنی مواد غذایی، سیستم FSSC 22000 را ایجاد کرد که یک گواهینامه در سطح شرکت است. این استاندارد از سازمانها در حصول اطمینان از ایمن‌بودن غذا و نوشیدنی‌ها برای مصرف، حمایت می‌کند. همچنین اسناد FSSC 22000 به شناسایی الزامات مناسب برای سازمان، کمک می‌کند.
FSSC 22000 به طور کامل شامل ISO 22000 و برنامه‌های پیش‌نیاز، علاوه بر استانداردهای ذکر‌شده در گواهینامه است. فرآیند صدور گواهینامه سیستم ایمنی غذا (FSSC) 22000 بر اساس ترکیبی از ISO 22000 و معیارهای اضافی PRP و FSSC است. در نهایت این‌که چون مشتریان به یک استاندارد شناخته‌شده نیاز دارند که بتوان بر اساس آن سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی را ممیزی و تأیید کرد،FSSC 22000 ایجاد شد.
GFSI ابتکار جهانی ایمنی غذا یعنی FSSC 22000 و همچنین سایر طرح‌های ایمنی مواد غذایی مانند BRC یا استاندارد IFS را ارائه کرده است. بنیاد گواهینامه ایمنی مواد غذایی، مالک برنامه صدور گواهینامهFSSC 22000 است و برای تأیید سیستم‌های ایمنی مواد غذایی ایجاد شد که ایمنی محصول را در طول تولید اولیه محصولات حیوانی، تولید محصولات حیوانی و یا گیاهی فاسدشدنی، محصولات با ماندگاری طولانی و (سایر) مواد غذایی مانند افزودنی‌ها، ویتامین‌ها و فرهنگ‌های زیستی، تولید غذای حیوانات و تولید خوراک و تولید بسته‌بندی مواد غذایی و اخیراً شامل خدمات پذیرایی، خرده فروشی/عمده فروشی و خدمات حمل‌و‌نقل و ذخیره‌سازی، ایجاد شده است.
FSSC 22000 به طور کامل شامل ISO 22000 و برنامه‌های پیش‌نیاز، علاوه بر استانداردهای ذکر‌شده در گواهینامه است. فرآیند صدور گواهینامه سیستم ایمنی غذا (FSSC) 22000 بر اساس ترکیبی از ISO 22000 و معیارهای اضافی PRP و FSSC است.
چرا ایمنی مواد غذایی مهم است؟
ایمنی مواد غذایی به عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها در صنعت غذایی شناخته شده است. این موضوع به دو دلیل مهم است:
- حفظ سلامت مردم: مصرف مواد غذایی نامناسب و ناسالم می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی افراد داشته باشد، از جمله بیماری‌هایی مانند سموم غذایی، عفونت‌های باکتریایی و ویروسی و بیماری‌های طویل‌مدت مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و چاقی.
- از بین بردن خسارات اقتصادی: مشکلات مربوط به ایمنی مواد غذایی، مانند بیماری‌های ناشی از مصرف غذاهای ناسالم، ارزش اقتصادی بالایی دارد و می‌تواند خسارات اقتصادی جدی برای تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و خرده‌فروشان ایجاد کند.
سیستم‌های تعیین الزامات در ارتباط با FSSC 22000 چیست؟
در همین راستا سیستمی وجود دارد که الزامات دقیق را مشخص می‌کند:
- سیستم ایمنی مواد غذایی سازمان‌های غذایی مورد تأیید
- سیستم صدور گواهینامه مراجع صدور گواهینامه
- سیستم اعتباربخشی توسط نهادهای اعتباربخشی
این سه سیستم در ارتباط با همدیگر کار می‌کنند. دانلود متن استاندارد FSSC 22000 باعث می‌شود که بتوانید سازوکار سیستماتیک آن را بهتر درک کنید.
استاندارد FSSC 22000 در چه سازمان‌هایی اجرایی است؟
استاندارد FSSC 22000 را می‌توان در هر نوع سازمانی، صرف‌نظر از اندازه و مکان، که مواد غذایی را در دسته‌های زیر تولید می‌کند، اجرا کرد:
- محصولات نگهداری شده با منشاء حیوانی به استثنای کشتارگاه‌ها و مراحل قبل از آن.
- محصولات فاسدشدنی گیاهی.
- محصولات با عمر طولانی بدون محافظت در دمای اتاق.
- محصولات بیوشیمیایی برای تولید مواد غذایی، جدا از کاتالیزورهای واکنشی و سایر پشتیبانی‌های فنی و تکنولوژیکی.
FSSC 22000 یک زبان استاندارد برای ارتباطات زنجیره تأمین ایجاد می‌کند و به انعطاف‌پذیری کافی برای رسیدگی به نیازهای مشتری، اجازه می‌دهد. ابتکار جهانی ایمنی غذا (GFSI) استاندارد FSSC 22000 را که تحت دستورالعمل ISO 17021 مجاز است، به رسمیت می‌شناسد. از آنجا که این استاندارد بر اساس استاندارد ISO است، شهرت جهانی دارد و زبان مشترکی را ارائه می‌دهد که ارتباطات را در سراسر زنجیره تأمین ارتقا می‌دهد و انعطاف‌پذیری کافی برای رسیدگی به نیازهای مشتری را فراهم می‌کند.
FSSC 22000 را می‌توان برای سازمان‌هایی با هر اندازه یا پیچیدگی در زنجیره تأمین غذا/خوراک اعمال کرد. این گواهینامه، شامل تولیدکنندگان انواع مواد غذایی و نوشیدنی، تولیدکنندگان مواد تشکیل‌دهنده/افزودنی، تولیدکنندگان خوراک حیوانات خانگی و حیوانات و تولیدکنندگان بسته‌بندی، می‌شود.
طرح گواهینامه سیستم ایمنی مواد غذایی (FSSC 22000) استانداردهای موجود از جمله ISO 22000، PRPهای خاص و استاندارد HACCP را در بر می‌گیرد. FSSC 22000 یک برنامه صدور گواهینامه کامل را در یک بسته ارائه می‌دهد و آن را برای سازمانها در هر اندازه در دسترس قرار می‌دهد.
FSSC 22000 یک زبان استاندارد برای ارتباطات زنجیره تأمین ایجاد می‌کند و به انعطاف‌پذیری کافی برای رسیدگی به نیازهای مشتری، اجازه می‌دهد.
مزایای سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی FSSC 22000
از مزایای سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی FSSC 22000 به موارد زیر اشاره کرد:
- اهتمام فوق‌العاده‌ای در برآوردن الزامات نظارتی و مشتری ایجاد می‌کند.
- سبب بهبود نام شرکت، شهرت و حفاظت از نام تجاری می‌شود.
- اعتماد ذی‌نفعان را بهبود می‌بخشد.
- فرصت‌های بازاریابی آگاهانه‌ای ایجاد می‌کند که منجر به سود بیشتر می‌شود.
- همچنین ایمنی مواد غذایی را در زنجیره تأمین بهبود می‌بخشد و مدیریت زنجیره تأمین را افزایش می‌دهد.
- خطرات و حوادث مرتبط با ایمنی مواد غذایی را به حداقل برساند.
- بهبود عملکرد ایمنی مواد غذایی را سبب می‌شود.
- محافظت بهتر را در برابر ادعاهای جعلی مسمومیت غذایی، ایجاد می‌کند.
همچنین این سیستم به‌راحتی با سایر سیستم‌های مدیریتی ادغام می‌شود و در نتیجه می‌توان مزایای زیر را هم برای آن در نظر گرفت:
کاهش تعداد ممیزی‌ها: از آنجایی که FSSC 22000 مبتنی بر ISO است، می‌توانید آن را با سایر استانداردهای ISO یکپارچه کنید. در نتیجه، شما قادر به ارائه ممیزی‌های یکپارچه‌ای هستید که به کاهش تعداد ممیزی‌هایی که باید انجام دهید، کمک می‌کند.
با دریافت FSSC 22000 بازار خود را گسترش دهید: این گواهینامه دارای معیار GFSI است و توسط بزرگترین برندها و خرده‌فروشان شناخته و پذیرفته شده است.
FSSC-Q را در نظر بگیرید: این الزامات، FSSC را با الزامات ISO 9001:2015 در یک ممیزی کلی سیستم مدیریت، ترکیب می‌کند.
آیا ISO 22000 همان FSSC 22000 است؟
FSSC 22000 از استانداردها و همچنین مشخصات فنی صنعتی استفاده می‌کند که با همکاری چندین سازمان ذی‌نفع ایجاد شده است. بر این اساس و با این فرض که الزامات مشخصات فنی صنعتی یا برنامه‌های شرایط اولیه برآورده می‌شوند، هر سازمانی که گواهینامه ISO 22000 را دریافت کرده باشد می‌تواند گواهینامه FSSC 22000 را دریافت کند که توسط ابتکار ایمنی جهانی غذا (GFSI) به رسمیت شناخته می‌شود.
تفاوت اصلی بین ISO 22000 و FSSC 22000 عبارتند از:
- بر اساس ISO 22000، برنامه صدور گواهینامه FSSC 22000 دارای تعداد زیادی از الزامات است که باید توسط یک سازمان برآورده شود.
- به دلیل تفاوت در استحکام، پس‌زمینه استاندارد ISO 22000 گسترده‌تر از FSSC 22000 است.
- چارچوب الزامات مرجع صدور گواهینامه و الزامات خود سازمان در ISO 22000 سازگارتر است.
- انعطاف‌پذیری بیشتری در ایزو 22000 وجود دارد.
- از نظر زیرساخت و نگهداری اسناد، ISO 22000 با توجه به نیازهای فنی برنامه‌های اساسی پیش صنعتی آماده می‌شود اما FSSC 22000، مجموعه‌ای از الزامات دقیق‌تر را برای زیرساخت سازمانی ارائه می‌دهد. علاوه بر این،FSSC 22000 الزام می‌کند که از قوانین برای ثبت نحوه اجرای این معیارها استفاده شود.
- FSSC 22000 جامعیت کمتری نسبت به ISO 22000 دارد.
رویه‌ها و اسناد یکسانی باید برای FSSC 22000 و ISO 22000 ایجاد و پیاده‌سازی شوند، با این حالFSSC 22000 یک روش ردیابی را می‌طلبد. این روش ردیابی به استانداردهای تولید بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر شما یک بیزینس در حوزه حمل‌و‌نقل هستید، باید روشی را برای حوادثی که ممکن است در حین حمل‌و‌نقل ماده غذایی رخ دهد، ارائه دهید.
فرآیند صدور گواهینامه برای هر دو ISO 22000 و FSSC 22000 یکسان است. از سوی دیگر، معیارهای طرح FSSC 22000 سخت‌گیرانه‌تر و دقیق‌تر هستند و سازمانها برای دریافت گواهینامه به‌موجب این طرح، نیازمند کار و زمان زیادی هستند.
اسناد مرتبط با FSSC 22000 چیست؟
طرح FSSC 22000 که از طریق مشاوره گسترده و باز با ذی‌نفعان جهانی، توسعه یافته است، از استانداردهای بین‌المللی و مستقلی مانند ISO 22000، ISO 9001،ISO/TS 22003 و مشخصات فنی برای برنامه‌های پیش‌نیاز خاص بخش (PRPs)، از جمله ISO/TS 22002-1 استفاده می‌کند.
به زبانی دیگر می‌توان گفت گواهینامه FSSC 22000 از سه جزء تشکیل شده است: یعنی ISO 22000، مشخصات PRP مربوطه (استانداردهای ISO/TS و BSI PAS) و الزامات اضافی FSSC.
چرا باید FSSC 22000 را تهیه کنیم؟
به‌منظور ممیزی و صدور گواهینامه سیستم‌های مدیریت ایمنی مواد غذایی، گواهینامه سیستم ایمنی غذا (FSSC 22000)، یک برنامه صدور گواهینامه جامع را ارائه می‌دهد. علاوه بر این، این سند برای سیستم‌هایی که FSMS و QMS را ترکیب می‌کنند، گواهینامه ارائه می‌دهد.
این استاندارد پس از همکاری جامع و شفاف با ذی‌نفعان بین‌المللی متعدد، با کمک استانداردهای بین‌المللی مانند ISO 9001 در صنعت ساختمان،ISO 22000 و ISO/TS 22003 به‌عنوان پایه ایجاد شد. این طرح علاوه بر موارد استاندارد، الزامات اضافی نیز دارد، مانند ایجاد یک طرح کنترل خطر و تعیین یک تیم ایمنی مواد غذایی. مطابق با استاندارد، کسب‌وکارها همچنین باید یک کتابچه راهنمای ایجاد کنند که به طور خلاصه بندهای ISO 22000 و الزامات منحصر به فرد FSSC 22000 را خلاصه کند.
تهیه و دانلود استاندارد FSSC 22000 مهم است زیرا یک چارچوب تاکتیکی برای مدیریت خطرات ایمنی مواد غذایی و برآورده‌کردن استانداردهای کیفیت برای کل زنجیره تأمین مواد غذایی ارائه می‌دهد. شهرت یک نام تجاری همچنین می‌تواند با توسعه یک رویکرد کنترل سیستماتیک برای شناسایی و مدیریت مؤثر خطرات ایمنی مواد غذایی بهبود یابد. از دیگر مزایای عملیاتی این گواهی می‌توان به اثربخشی مدیریت جهانی و در نتیجه صرفه‌جویی در هزینه، منابع و زمان اشاره کرد. این امور منجر به بهبود مستمر فرآیند می‌شود و رشد سازمان را تسریع می‌کند.
همانطور که در بالا ذکر شد، ISO 14001 یک گواهینامه مفید برای شرکت‌های مواد غذایی است. اگر به اطلاعات دقیق در مورد فرآیند صدور گواهینامه ISO 14001 نیاز دارید، توصیه می‌کنیم با دانلود استاندارد FSSC 22000 از جزئیات دقیق این استاندارد، آگاه شوید.
استاندارد FSSC 22000 کدام حوزه‌های تجاری را پوشش می‌دهد؟
این طرح متعلق به بنیاد FSSC 22000 است. گواهی اتحادیه کنترل فقط برای برخی از دسته‌های زنجیره غذایی معتبر است. نهادهای صدور گواهینامه ثبت شده FSSC می‌توانند گواهینامه شخص ثالث را در استاندارد ارائه دهند. استاندارد گواهینامه نیز به عنوان ابتکار جهانی ایمنی غذا (GFSI) به رسمیت شناخته شده است.
هرچند جزئیات این طرح با دانلود استاندارد FSSC 22000 یافتنی است اما این طرح برای ممیزی، صدور گواهینامه و ثبت سیستم‌های مدیریت ایمنی مواد غذایی برای حوزه‌ها و دسته‌بندی محصولات زیر در نظر گرفته شده است:
- پرورش گوشت، شیر، تخم‌مرغ و عسل (به استثنای دام، شکار و ماهی‌گیری)
- تولید محصولات غذایی مانند محصولات حیوانی یا گیاهی فاسدشدنی، محصولات پایدار در محیط و مواد شیمیایی
- ساخت بسته‌بندی و مواد بسته‌بندی مواد غذایی (مثلاً موادی که تماس مستقیم یا غیرمستقیم با مواد غذایی دارند)
- تولید غذا و خوراک حیوانات مانند غذای حیوانات خانگی، خوراک دام و خوراک ماهی
- خدمات حمل‌و‌نقل و ذخیره‌سازی از جمله خدمات در سراسر زنجیره تأمین مواد غذایی
- آماده‌سازی پذیرایی، نگهداری و در صورت لزوم تحویل غذا برای مصرف در محل تهیه یا در واحد ماهواره‌ای
- ارائه خرده‌فروشی و عمده‌فروشی محصولات غذایی نهایی به مشتری (به عنوان مثال خرده‌فروشی‌ها و عمده‌فروشان)
باید گفت که این گواهینامه برای خوشه‌ها/دسته‌های زیر (هنوز) معتبر نیست:
- هوش مصنوعی
- پرورش حیوانات برای به دست آوردن گوشت/ شیر/ تخم‌مرغ/ عسل
- پرورش ماهی و غذاهای دریایی
- پذیرایی
با دانلود استاندارد FSSC 22000 می‌توانید در نسبت با هر دسته جزئیات بیشتری را هم مشاهده کنید.
چه استاندارهایی مشابه با FSSC 22000 وجود دارد؟
چندین استاندارد مشابه با FSSC 22000 وجود دارد که هدف آن‌ها نیز حفظ ایمنی و کیفیت مواد غذایی است. برخی از این استانداردها شامل موارد زیر می‌شوند:
- استاندارد ISO 22000:2018 سیستم مدیریت ایمنی غذایی: این استاندارد به عنوان یک سیستم مدیریتی برای ایمنی غذایی شناخته می‌شود که در آن عوامل مختلفی شامل طراحی، تولید، توزیع و سرویس‌دهی مواد غذایی به صورت یکپارچه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- BRC Global Standards استانداردهای تضمین کیفیت و ایمنی غذایی: این استانداردها به عنوان یکی از مهم‌ترین استانداردهای جهانی برای ایمنی غذایی شناخته می‌شوند. هدف اصلی این استانداردها، ایجاد یک فرآیند تولید مطمئن، با کیفیت و قابل اطمینان در صنعت غذایی است.
- IFS Standards استانداردهای ایمنی و کیفیت مواد غذایی: استانداردهای IFS نیز به عنوان یک سیستم مدیریتی برای ایمنی و کیفیت مواد غذایی شناخته می‌شوند که برای ارتقای سطح کیفیت و ایمنی مواد غذایی در صنعت غذایی طراحی شده‌اند.
- SQF (Safe Quality Food) Program برنامه کیفیت و ایمنی غذایی: این برنامه برای ارتقای کیفیت و ایمنی مواد غذایی طراحی شده است و شامل سیستم‌های مدیریتی و عملیاتی مختلفی مانند مدیریت سیستم کنترل کیفیت، ارزیابی تامین کنندگان و مدیریت ریسک‌های مربوط به مواد غذایی است.
- FAMI-QS استاندارد برای صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان: این استاندارد برای تولیدکنندگان مواد خوراکی دام، طیور و آبزیان طراحی شده است و هدف آن ارتقای کیفیت و ایمنی مواد خوراکی است. این استاندارد شامل مواردی مانند مدیریت ریسک‌های مربوط به مواد خوراکی و آزمایش‌های مربوط به کیفیت و ایمنی مواد خوراکی می‌شود.
همه این استانداردها به عنوان سیستم‌های مدیریت کیفیت و ایمنی غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند و هدف آن‌ها ایجاد یک فرآیند تولید مطمئن، با کیفیت و قابل اطمینان در صنعت غذایی است.
نسخه 5.1 گواهینامه FSSC 22000 (سال 2020) چه دسته‌بندی‌هایی را تحت پوشش قرار می‌دهد؟
FSSC 22000 متعلق به یک سازمان غیرانتفاعی مستقل است و به طور کامل توسط ابتکار ایمنی جهانی غذا (GFSI) تأیید شده است. این طرح یک مدل گواهی ارائه می‌دهد که می‌تواند در کل زنجیره تأمین مواد غذایی استفاده شود. دسته‌بندی‌های مختلف تحت پوشش این طرح (نسخه 5.1) شامل پرورش حیوانات، تولید مواد غذایی، تولید خوراک دام، پذیرایی، خرده فروشی و عمده فروشی، خدمات حمل‌و‌نقل و ذخیره‌سازی، تولید بسته‌بندی مواد غذایی و تولید مواد بیوشیمیایی است.
حرف آخر؛ در صورت عدم رعایت ایمنی مواد غذایی با چه معضلاتی رو به رو خواهیم شد؟
عدم رعایت ایمنی مواد غذایی می‌تواند منجر به مشکلات جدی برای سلامت مردم و صنعت غذایی شود. برخی از معضلاتی که ممکن است در این مورد به وجود بیاید عبارتند از:
- بروز بیماری‌های ناشی از مواد غذایی: مصرف مواد غذایی ناسالم می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی افراد داشته باشد، از جمله بیماری‌هایی مانند سموم غذایی، عفونت‌های باکتریایی و ویروسی و بیماری‌های طویل‌مدت مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و چاقی.
- آسیب به سلامت عمومی: عدم رعایت ایمنی مواد غذایی می‌تواند به سلامت عمومی جامعه آسیب برساند و از اطمینان مردم نسبت به مواد غذایی کاسته شود که می‌تواند به مشکلات بزرگتری منجر شود.
بنابراین، رعایت ایمنی مواد غذایی بسیار مهم است و حفظ کیفیت و ایمنی مواد غذایی باید به عنوان یک اولویت برای صنعت غذایی در نظر گرفته شود.
در ضمن جز این گواهینامه، اگر به دانلود استاندارهای ایزو نیاز دارید، می‌توانید با یک سرچ ساده در وبسایت کیو سی بی انواع ایزو را بیابید و هم فایل را دانلود کنید و هم جزئیات مبسوطی را درباره هر ایزو مورد مطالعه قرار دهید.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!