استاندارد SFBB و اهمیت آن در بهبود بهداشت و ایمنی غذایی

استاندارد SFBB تحت عنوان HACCP، یک چارچوب مدیریت ایمنی غذایی است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی را شناسایی کرده و اقدامات مناسب را برای کاهش یا حذف آنها انجام دهند. استفاده از این استاندارد، به بهبود بهداشت و ایمنی غذایی کمک می‌کند و باعث می‌شود که مشتریان به شرکت‌هایی که با استفاده از این استاندارد کار می‌کنند، اعتماد بیشتری داشته باشند. در این مقاله، به بررسی اهمیت استاندارد SFBB به‌عنوان یکی از استانداردهای مواد غذایی در بهبود بهداشت و ایمنی غذایی پرداخته شده است.

سیر تکوین استاندارد SFBB

استاندارد SFBB در دهه ۱۹۶۰ در شرکت کنگره آمریکا برای کنترل کیفیت مواد غذایی توسعه یافت. این استاندارد در دهه ۱۹۷۰ توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان ملل متحد برای بررسی ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی توصیه شد. در دهه ۱۹۹۰، این استاندارد به عنوان یک الزام در صنایع غذایی در ایالات متحده آمریکا تعیین شد و در حال حاضر به عنوان یک استاندارد بین‌المللی برای کنترل ایمنی غذایی شناخته شده است.

تعریف استاندارد SFBB

SFBB مخفف عبارت Safer food, better business به‌معنای غذای ایمن تر تجارت بهتر است. استاندارد SFBB، یک چارچوب مدیریت ایمنی غذایی است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی را شناسایی کرده و اقدامات مناسب را برای کاهش یا حذف آنها انجام دهند. استفاده از این استاندارد، به بهبود بهداشت و ایمنی غذایی کمک می‌کند و باعث می‌شود که مشتریان به شرکت‌هایی که با استفاده از این استاندارد کار می‌کنند، اعتماد بیشتری داشته باشند.

گواهینامه ایزو SFBB با رعایت برخی اصول می‌تواند به کاهش هدررفت غذا، حفظ محیط زیست و افزایش سودآوری کمک کند.

سند استاندارد SFBB شامل چه بخش‌ها و موضوعاتی است؟

سند استاندارد SFBB شامل مواردی از جمله تحلیل خطرهای مرتبط با ایمنی غذایی، تعیین نقاط کنترل بحرانی، برنامه‌های بررسی سیستماتیک و اصلاحی، رویه‌های آموزشی و مستندسازی پروسه‌هاست. در ادامه، لیستی از بخش‌های مهم استاندارد SFBB آورده شده است:

تعریف محصولات
تحلیل خطر و شناسایی نقاط کنترل بحرانی
تعیین معیارهای کنترل
تعیین نقاط کنترل بحرانی
تعیین سیستم مانیتورینگ برای کنترل نقاط بحرانی
طراحی برنامه‌های بررسی سیستماتیک و اصلاحی
رویه‌های آموزشی و آگاهی‌بخشی به پرسنل
ثبت و مستندسازی پروسه‌ها
اجرای برنامه‌های بررسی و اصلاح
بررسی و ارزیابی سیستم مدیریت ایمنی غذایی
بهبود مداوم سیستم و ارتقای سطح ایمنی غذایی

این بخش‌ها نشان‌دهنده مراحل مختلفی هستند که شرکت‌ها باید برای رعایت استاندارد SFBB طی کنند. در ادامه هر یک از موارد مهم این استاندارد را توضیح خواهیم داد.

تحلیل خطرهای مرتبط با ایمنی غذایی در استاندارد SFBB چگونه انجام می‌شود؟

در گواهینامه ایزو SFBB، تحلیل خطرهای مرتبط با ایمنی غذایی در ۵ مرحله انجام می‌شود:

مشخص‌کردن کاربردهای محتمل محصولات غذایی و شرایط استفاده.
شناسایی خطرات مرتبط با هر کاربرد محتمل محصول غذایی.
تعیین نقاط کنترل بحرانی (CCPs) یعنی شناسایی نقاط کنترل بحرانی در فرآیند تولید محصول غذایی برای کنترل خطرات مرتبط با هر کاربرد محتمل.
تعیین مرزهای کنترلی (CLs) یعنی تعیین مقادیر برای نقاط کنترل بحرانی یا مرزهای کنترلی که باید در طول فرآیند تولید محصول غذایی کنترل شوند.
بررسی و ارزیابی کارایی سیستم کنترلی برای کنترل خطرات مرتبط با هر کاربرد محتمل و بهبود مستمر سیستم.

هر یک از این 5 مرحله با دقت بالا و تحت نظارت‌های داخلی آزمایشگاهی انجام می‌شود.

تعیین نقاط کنترل بحرانی در استاندارد SFBB چگونه انجام می‌شود؟

در مرحله سوم از گواهینامه ایزو SFBB، نقاط کنترل بحرانی (CCPs) با توجه به خطرات مرتبط با هر کاربرد محتمل محصول غذایی، شناسایی می‌شوند. برای تعیین نقاط کنترل بحرانی، از روش‌های مختلفی مانند نمودار جریان فرایند (Process Flow Diagram) و شیوه نگارش شیوه‌نامه‌های عملیاتی استفاده می‌شود.

در این مرحله، ابتدا فرایند تولید محصول و مسیر حرکت محصول از مواد اولیه تا محصول نهایی شناسایی می‌شود. سپس، با توجه به خطرات موجود در هر مرحله، نقاطی که می‌توانند به عنوان نقطه کنترلی بحرانی شناخته شوند، مشخص می‌شوند. به عنوان مثال، در مرحله تولید یا بسته‌بندی محصول، نقطه کنترلی بحرانی ممکن است اندازه‌گیری دما باشد تا اطمینان حاصل شود که محصول در دمای مناسب نگهداری می‌شود.

بعد از شناسایی نقاط کنترل بحرانی، مرزهای کنترلی (CLs) برای هر نقطه کنترلی بحرانی تعیین می‌شود. مرزهای کنترلی به مقادیری گفته می‌شود که به‌عنوان یک حداقل یا حداکثر برای هر نقطه کنترلی بحرانی تعیین می‌شود و پایش و کنترل دقیق آن‌ها به‌منظور کنترل خطرات مرتبط با هر کاربرد محتمل محصول غذایی انجام می‌شود.

استاندارد SFBB به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی را شناسایی کرده و اقدامات لازم را برای کاهش یا حذف آنها انجام دهند.

برنامه‌های بررسی سیستماتیک و اصلاحی مرتبط با استاندارد SFBB چه هستند و چگونه اجرا می‌شوند؟

در استاندارد SFBB، برای بررسی کارایی سیستماتیک (Systematic Review) و اصلاحی (Corrective Action)، دو برنامه‌ی مجزا تعریف شده است:

برنامه بررسی سیستماتیک: این برنامه شامل بررسی و ارزیابی کارایی سیستم کنترلی برای کنترل خطرات مرتبط با هر کاربرد محتمل محصول غذایی می‌شود. در این برنامه، ابتدا باید یک برنامه کنترل فعالیت‌های شناسایی‌شده در مرحله تحلیل خطر (Hazard Analysis) تهیه شود. سپس، برنامه بررسی سیستماتیک انجام می‌شود که شامل ارزیابی کارایی سیستم کنترلی و بررسی تأییدیه‌ها، گزارش‌ها و سوابق مرتبط با نقاط کنترل بحرانی است. برای هر مشکل شناسایی‌شده، باید برنامه اصلاحی تهیه شود.
برنامه اصلاحی: برای هر مشکل شناسایی‌شده در بررسی سیستماتیک، باید یک برنامه اصلاحی تهیه شود. این برنامه شامل تعیین علت مشکل، تعیین نقاط کنترل جدید، تعیین مرزهای کنترلی جدید و تعیین روش بررسی و کنترل مجدد می‌شود. بعد از اجرای برنامه اصلاحی، باید کارایی آن ارزیابی شود و در صورت لزوم برنامه اصلاحی دیگری تهیه شود.

برای اجرای این برنامه‌ها، یک تیم مسئول باید تشکیل شود که اعضای آن از مدیریت، کارشناسان ایمنی غذایی و کارکنان مرتبط با فرآیند تولید محصول غذایی تشکیل شده باشد. اعضای این تیم باید با استفاده از داده‌های موجود، برنامه‌های بررسی سیستماتیک و اصلاحی را تهیه و اجرا کنند.

رویه‌های آموزشی و مستندسازی پروسه‌ها مرتبط با استاندارد SFBB چه هستند و چگونه اجرا می‌شوند؟

در استاندارد SFBB، رویه‌های آموزشی و مستندسازی پروسه‌ها به منظور آموزش و آگاهی کارکنان در خصوص ایمنی غذایی و اجرای صحیح سیستم کنترلی تعریف شده است. این رویه‌ها به شرح زیر هستند:

آموزش: در این رویه، باید برنامه‌های آموزشی و آموزش‌های مورد نیاز برای کارکنان در خصوص ایمنی غذایی و سیستم کنترلی تهیه شود. این برنامه‌ها باید شامل آموزش نحوه شناسایی خطرات، نحوه استفاده از تجهیزات کنترلی، نحوه جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات مربوط به کنترل خطرات و دیگر موارد مرتبط با ایمنی غذایی باشد. همچنین، باید برنامه‌های آموزشی مورد نیاز برای کارکنان جدید و آموزش‌های مداوم برای کارکنان قدیمی تهیه شود.
مستندسازی پروسه‌ها: در این رویه، باید فرآیندها، مراحل و نقاط کنترل بحرانی موردنیاز برای کنترل خطرات مرتبط با هر کاربرد محتمل محصول غذایی مستندسازی شود. این مستندسازی باید به صورت دائمی و با استفاده از روش‌های مناسبی مانند نمودار جریان فرآیند، شیوه‌نامه‌های عملیاتی و گزارش‌های تأییدیه انجام شود. همچنین، برای هر تغییر در فرآیند تولید محصول غذایی باید مستندسازی جدیدی انجام شود.

برای اجرای این رویه‌ها، یک تیم مسئول باید تشکیل شود که اعضای آن از مدیریت، کارشناسان ایمنی غذایی و کارکنان مرتبط با فرآیند تولید محصول غذایی تشکیل شده باشد. اعضای این تیم باید با استفاده از داده‌های موجود، برنامه‌های آموزشی و مستندسازی پروسه‌ها را تهیه و اجرا کنند. همچنین، باید از آن‌ها خواست که به صورت دوره‌ای این رویه‌ها را بررسی کرده و در صورت لزوم به روزرسانی کنند.

استاندارد SFBB چه الزاماتی دارد؟

استاندارد SFBB به شرکت‌ها الزاماتی را نسبت به مدیریت ایمنی غذایی اعمال می‌کند که شامل موارد زیر می‌شود:

تشکیل تیم‌های کاری
تحلیل خطرهای مرتبط با ایمنی غذایی
طراحی و اجرای برنامه‌های بررسی سیستماتیک و آموزشی
تعیین نقاط کنترل بحرانی
ثبت و مستندسازی پروسه‌ها
ارزیابی سیستم مدیریت ایمنی غذایی
بهبود مداوم سیستم و ارتقای سطح ایمنی غذایی

این الزامات به شرکت‌ها کمک می‌کنند که به صورت سیستماتیک و کارآمد، ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی را شناسایی کرده و اقدامات لازم را برای کاهش یا حذف آنها انجام دهند. همچنین، با اجرای این الزامات، شرکت‌ها می‌توانند به اعتماد مشتریان خود افزوده و در نتیجه، بازار فروش خود را گسترش دهند.

مفاهیم اصلی استاندارد SFBB چه هستند؟

مفاهیم اصلی استاندارد SFBB شامل موارد زیر هستند:

تحلیل خطر: شناسایی خطرات مرتبط با ایمنی غذایی و ارزیابی آنها.
نقاط کنترل بحرانی: شناسایی نقاط حساس در فرآیند تولید، به منظور جلوگیری از ورود خطرات به محصولات.
معیارهای کنترل: تعیین معیارهایی که باید در نظر گرفته شود تا خطرات مرتبط با ایمنی غذایی کنترل شوند.
تضمین کیفیت: ایجاد سیستماتیکی برای تشخیص و کاهش ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی.
تحقیقات و پیشرفت‌های علمی: استفاده از پیشرفت‌های علمی به منظور بهبود فرآیند تولید و ایمنی غذایی.
مشاوره‌های فنی: ارائه مشاوره‌های فنی به شرکت‌ها به منظور بهبود سیستم مدیریت ایمنی غذایی و کاهش ریسک‌های مرتبط با آن.

این مفاهیم برای شرکت‌ها بسیار مهم هستند و با رعایت آنها، می‌توان به بهبود سطح ایمنی و کیفیت محصولات خود دست یافت.

استاندارد SFBB برای شرکت‌ها الزامی است و بر اساس آمار، حدود ۶۰۰۰ شرکت در سراسر جهان تحت این استاندارد فعالیت می‌کنند.

مزایای استاندارد SFBB چیست؟

مزایای استاندارد SFBB شامل موارد زیر هستند:

کاهش ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی: استفاده از استاندارد SFBB به شرکت‌ها کمک می‌کند تا خطرات مرتبط با ایمنی غذایی را شناسایی کرده و اقدامات لازم را برای کاهش یا حذف آنها انجام دهند.
افزایش کیفیت محصولات: با رعایت استاندارد SFBB، شرکت‌ها قادر خواهند بود تا بهبود کیفیت و ایمنی محصولات خود را به دست آورند.
افزایش اعتماد مشتریان: استفاده از استاندارد SFBB، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به اعتماد مشتریان خود افزوده و در نتیجه، بازار فروش خود را گسترش دهند.
تضمین قابلیت اطمینان: استفاده از استاندارد SFBB به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به برآوردن نیازهای مشتریان خود در زمینه ایمنی غذایی بپردازند و قابلیت اطمینان در این خصوص را تضمین کنند.
شناسایی ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی: استفاده از استاندارد SFBB به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی را شناسایی کرده و اقدامات لازم را برای کاهش یا حذف آنها انجام دهند.
پایداری سازمانی: استفاده از استاندارد SFBB به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به صورت پایدار و مداوم، به بهبود کیفیت و ایمنی محصولات خود بپردازند.

این موارد فقط بخشی از مزایای بسیار وسیع استاندارد SFBB را تعیین می‌کند.

استانداردهای مشابه با استاندارد SFBB چه هستند؟

استانداردهای مشابه با استاندارد SFBB عبارتند از:

استاندارد ISO 22000: استاندارد ISO 22000 یک سیستم مدیریت ایمنی غذایی برای سازمان‌هایی است که در صنعت غذایی فعالیت می‌کنند. این استاندارد بر اساس استانداردهای HACCP و تمامیت سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001 طراحی شده است و شرکت‌ها را در تضمین ایمنی و کیفیت محصولات غذایی کمک می‌کند. با اجرای این استاندارد، سازمان‌های غذایی باید نیازهای مشتریان خود را شناسایی کنند و برای رفع نیازهای آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهند. هدف اصلی این استاندارد، کاهش خطرات مرتبط با غذا و افزایش اعتماد مشتریان به محصولات غذایی است. استاندارد ISO 22000 به عنوان یکی از معتبرترین استانداردهای جهانی در زمینه ایمنی غذایی شناخته شده است و در بسیاری از کشورها، به عنوان یک استاندارد لازم برای صادرات محصولات غذایی به شناخته شده است.

استاندارد HACCP: استاندارد Hazard Analysis and Critical Control Pointsیا همان HACCP یک سیستم مدیریت کنترلی برای ایمنی غذایی است که بر اساس تحلیل خطر و نقاط کنترل بحرانی تهیه می‌شود. در این سیستم، از ابتدای فرآیند تولید تا حین تحویل محصول نهایی، خطرات مرتبط با غذا شناسایی شده و در نقاط کنترل بحرانی کنترل می‌شوند. این استاندارد به عنوان یکی از معتبرترین استانداردهای جهانی در زمینه ایمنی غذایی شناخته شده است و در بسیاری از کشورها، به عنوان یک استاندارد لازم برای صادرات محصولات غذایی به شناخته شده است. استاندارد HACCP برای شناسایی، ارزیابی و کنترل مخاطرات مرتبط با غذا در هر مرحله از فرآیند تولید محصول غذایی استفاده می‌شود و هدف آن، حفظ ایمنی و کیفیت محصولات غذایی و همچنین کاهش خطرات مرتبط با آن‌ها است.

استاندارد BRC: استاندارد British Retail Consortium یا همان BRC استاندارد مشترک ایمنی غذایی برای شرکت‌های تولید کننده محصولات غذایی است که در سال ۱۹۹۸ توسط انجمن خرده‌فروشی بریتانیا تدوین شد. این استاندارد با هدف ارتقای کیفیت و ایمنی محصولات غذایی و کاهش خطرات مرتبط با آن‌ها تهیه شده است. در واقع، استاندارد BRC برای ایجاد یک سیستم مدیریت کیفیت جامع در شرکت‌های تولید کننده محصولات غذایی طراحی شده و در طول زنجیره تأمین غذایی، از تولید تا تحویل محصول تا نقطه فروش، ایمنی و کیفیت محصولات را تضمین می‌کند. در حال حاضر، استاندارد BRC به عنوان یکی از معتبرترین استانداردهای جهانی در زمینه ایمنی غذایی شناخته شده است و در بسیاری از کشورها، به عنوان یک استاندارد لازم برای صادرات محصولات غذایی به شناخته شده است.

تمامی این استانداردها در راستای بهبود ایمنی غذایی و کیفیت محصولات غذایی به وجود آمده‌اند و برای شرکت‌های فعال در این حوزه، الزامی هستند.

استاندارد SFBB برای چه کسب‌وکارهایی کاربرد دارد؟

استاندارد SFBB برای همه کسب‌و‌کارهایی که در زمینه تولید و فرآوری مواد غذایی فعالیت می‌کنند، کاربرد دارد. این استاندارد شامل شرکت‌های تولید مواد غذایی، رستوران‌ها، هتل‌ها، سوپرمارکت‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و غیره می‌شود. هدف اصلی استاندارد SFBB، ایجاد سیستمی برای مدیریت ایمنی غذایی در همه مراحل فرآیند تولید و توزیع مواد غذایی است. با رعایت این استاندارد، شرکت‌ها می‌توانند بهبود کیفیت و ایمنی محصولات خود را به دست آورده و به اعتماد مشتریان خود افزوده و در نتیجه، بازار فروش خود را گسترش دهند.

استاندارد SFBB شامل چند مرحله است که شامل شناسایی خطرات، تعیین نقاط کنترل بحرانی، تعیین حدود کنترل، تعیین روش‌های بررسی و تست، تعیین اعمال اصلاحی، تعیین روش‌های ثبت و مستندسازی و بررسی و ارزیابی است.

حرف آخر؛ استاندارد SFBB را از کجا تهیه کنیم؟

استاندارد SFBB یک استاندارد بین‌المللی برای مدیریت ایمنی غذایی است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی را شناسایی کرده و اقدامات لازم را برای کاهش یا حذف آنها انجام دهند. با رعایت این استاندارد، شرکت‌ها می‌توانند بهبود کیفیت و ایمنی محصولات خود را به دست آورده و به اعتماد مشتریان خود افزوده و در نتیجه، بازار فروش خود را گسترش دهند. استاندارد SFBB برای همه کسب و کارهایی که در زمینه تولید و فرآوری مواد غذایی فعالیت می‌کنند، کاربرد دارد و الزامی است.

کیو سی بی یک شرکت معتبر در زمینه ایزو در ایران است که در زمینه ارائه خدمات مشاوره‌ای، آموزشی و ارزیابی در حوزه‌های مختلف ایزو، از جمله ایزو ۹۰۰۱، ایزو ۱۴۰۰۱ و استاندارد SFBB، فعالیت می‌کند. این شرکت با توجه به تجربه و دانش فنی کارکنان خود، تلاش می‌کند تا با ارائه خدمات باکیفیت، مشتریان خود را آسوده‌خاطر نگه دارد. در صورتی که به اخذ گواهینامه ایزو SFBB (غذای ایمن تر تجارت بهتر) تمایل دارید، کیو سی بی منتظر شماست.

سوالات متداول:

استاندارد SFBB چیست و برای چه کسب‌وکارهایی مناسب است؟

استاندارد SFBB یک استاندارد بین‌المللی برای مدیریت ایمنی غذایی است و برای همه کسب و کارهایی که در زمینه تولید و فرآوری مواد غذایی فعالیت می‌کنند، کاربرد دارد.

مزایای گواهینامه ایزوSFBB چیست؟

مزایای استاندارد SFBB شامل کاهش ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی، افزایش کیفیت محصولات، افزایش اعتماد مشتریان، تضمین قابلیت اطمینان، شناسایی ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی و پایداری سازمانی است.