در طول ده سال گذشته، پس از اینکه مجموعه‌ای از فراخوان‌ها به‌منظور تعیین ایمنی اسباب‌بازی‌ها در دستورکار نهادهای بین‌المللی قرار گرفت، تمرکز جهانی بر کیفیت و ایمنی اسباب‌بازی‌ها افزایش یافت. فراخوان‌های داده‌شده حساسیت در مورد ایمنی اسباب بازی را افزایش داد و باعث شد این موضوع برای بسیاری از کشورها به مسئله تبدیل شود.
بیشتر تولیدات اسباب‌بازی جهان در زیر یک سقف انجام می‌شود و چین به‌تنهایی تولید‌کننده 80 درصد اسباب‌بازی‌های دنیاست. بنابراین کشورها به این نتیجه رسیدند که صنعت اسباب‌بازی در سطح بین‌المللی چقدر در هم تنیده است و نگرانی‌ها در مورد محصولات ایمن کودکان، یک مسئله جهانی است.
در پاسخ، بسیاری از کشورها تصمیم گرفتند هم مقررات ایمنی ملی را تقویت کنند و هم علاقه بیشتری به انطباق با مجموعه‌ای هماهنگ‌تر از استانداردهای بین المللی را از خود نشان دهند. ایزو هم برای پاسخ به این نگرانی‌ها ایزو 8124 را معرفی کرد. درمیان انواع استاندارد ایزو، استاندارد 8124 مربوط به ایمنی اسباب بازی است. اگر می‌خواهید بیشتر با این ایزو و بخش‌های مختلف آن آشنا شوید، با کیو سی بی همراه باشید.
ایزو 8124 چیست؟
ایزو 8124 «استاندارد های اسباب بازی»، تلاشی از سوی سازمان بین‌المللی استاندارد برای ایجاد مجموعه‌ای جامع از روش‌های آزمایش و یا استانداردهای یکسان برای محصولات اسباب بازی به‌منظور «به‌حداقل‌رساندن خطرات احتمالی مرتبط با اسباب‌بازی‌ها» است. ایزو 8124 بیشتر از EN-71 اتحادیه اروپا و ASTM F963 ایالات متحده الگوبرداری شده است.
استاندار 8124معیارهای قابل قبولی را برای ویژگی‌های ساختاری اسباب بازی‌ها از جمله شکل، اندازه، کانتور، فاصله، مشخص می‌کند.
همچنین این ایزو به ویژگی‌های خاص برای دسته‌های خاص اسباب بازی هم می‌پردازد. مثلا، تعیین حداقل زوایای نوک برای اسباب‌بازی‌های سواری خاص؛ چون اسباب‌بازی‌های سواری هر سال صدمات زیادی را به کودکان وارد می‌کنند.
ایزو 8124 سند قابل‌توجهی است، چون محتویات آن به طیف وسیعی از جنبه‌های اسباب‌بازی‌ها و همچنین ابزارهایِ محدود‌سازی آسیب، می‌پردازد. همچنین تصریح می‌کند که در مورد برخی اسباب بازی‌ها و بسته‌بندی آنها هشدارها و دستورالعمل‌های مناسب داده شود.
با این حال، ایزو تأکید می‌کند که بازارهای ملی هنوز باید حرف آخر را در مورد انطباق با بازار بگویند و تولیدکنندگان و واردکنندگان اسباب بازی باید در مورد تمام الزامات بازار خودشان به‌روز باشند. در ادامه هشت استاندارد اصلی ایمنی اسباب بازی که ایزو 8124 را تشکیل می‌دهند، خواهیم دید.
ایزو 8124 بخش 1:2018 و A1:2020+A2:2020: جنبه‌های ایمنی مربوط به خواص مکانیکی و فیزیکی
بخش1، به استثنای چند مورد، همه اسباب بازی‌های مخصوص کودکان 14 سال و کمتر را پوشش می‌دهد. تمرکز این بخش بر جنبه‌های فیزیکی و مکانیکی اجزای مختلف یک اسباب بازی است. این استاندارد 2 اصلاحیه را در سال 2020 برای هماهنگی با ASTM F963 و EN-71 منتشر کرد. این اصلاحات عبارتند از:
- اصطلاحات موجود به‌روز شده و ورودی‌های جدید در بند 3 یعنی بند «شرایط و تعاریف» افزوده شد.
- نیازِ موادِ در حال گسترش و روش آزمایش برای همسویی با ASTM F963-17 به‌روز شد.
- دستورالعمل‌های مورد نیاز اسباب‌بازی‌های پرتابه‌ای بازبینی شد
- بند 4.19 یعنی بند «روتورها و پروانه‌ها» با بند «اسباب‌بازی‌های پرنده» جایگزین شد تا با EN 71-1:2014+A1:2018 هماهنگ‌تر شود.
- الزام ایجاد لبه‌های ایمن در قسمت‌های سفت و سخت اسباب بازی‌های پرنده، اضافه شد.
- تست کشش برای تیغه‌های روتور اسباب‌بازی‌های پرنده، اضافه شد.
- تست کشش برای تیغه‌های روتور اسباب‌بازی‌های پرنده (کنترل از راه دور)، اضافه شد.
شاید رایج‌ترین تغییر ایزو 8124 از استانداردهای ملی مختلف، مربوط به الزامات برچسب‌گذاری باشد، چون برای یک نهاد بین‌المللی دشوار است که عبارات قطعی برای کشورهایی با زبان‌های مختلف ایجاد کند. استانداردهای برچسب‌گذاری در اینجا تا حد زیادی تعمیم داده شده‌اند، بنابراین حتی اگر ایزو 8124 را به‌دقت دنبال کنید، باید توجه ویژه‌ای به الزامات برچسب‌گذاری (و زبان) بازار هدف خود داشته باشید.
ایزو 8124 بخش 2:2014؛ «اشتعال پذیری»
این بخش از استاندارد های اسباب بازی به پتانسیل آتش گرفتن اسباب بازی مربوط می‌شود. تحت این استاندارد، توجه ویژه‌ای به موارد زیر در اسباب بازی‌ها می‌شود:
- اسباب بازی‌های پوشیدنی (لباس، کلاه گیس، سبیل و ریش تقلبی، ماسک، مقنعه، لباس سر و غیره)
- اسباب بازی‌هایی که قرار است توسط کودک سرهم شود
- اسباب بازی‌های پُرشده با مواد نرم (مثلا حیوانات شکم پر و عروسک).
این بخش از استاندارد 8124، الزامات مربوط به اشتعال برخی اسباب بازی‌ها در صورت قرار گرفتن در معرض یک منبع اشتعال را، مشخص می‌کند.
ایزو 8124قسمت 3:2020؛ «بررسی انتقال برخی عناصر شیمیایی»
در این بخش از ایزو 8124 ترکیب شیمیایی محصولات اسباب‌بازی بیشتر مورد بررسی قرار گرفته است چون مواد سنتی برای سلامت کودکان مضر هستند. اسباب بازی‌ها دائماً با پوست کودکان (و دهان نوزادان) در تماس هستند و بنابراین مواد صنعتی به‌راحتی جذب یا بلعیده می‌شوند.
این بخش از ایزو 8124سطوح آستانه‌ای و قابل‌قبول برای مواد صنعتی و همچنین روش‌های نمونه‌برداری و استخراج قبل از آزمایش را در مورد عناصر زیر مشخص می‌کند:
- آنتیموان
- آرسنیک
- باریم
- کادمیوم
- کروم
- سرب
- جیوه
- سلنیوم
موادی که سطوح انتقال قابل‌قبول دارند، عبارتند از:
- پوشش‌ها (رنگ، لاک، جوهر و پلیمر)
- لمینت‌ها
- کاغذ و مقوا
- منسوجات طبیعی و مصنوعی
- مواد فلزی
- مواد مدل‌سازی (خاک رس و ژل)
- مواد بسته‌بندی
این دستورالعمل‌ها براساس پیش‌بینی رفتار طبیعی کودکان هنگام برخورد با وسایل بازی، تعیین شده‌اند.
ایزو 8124 قسمت 4:2014 و A1+A2:2019: «تاب، سرسره و اسباب‌بازی‌های مشابه»
این بخش به تجهیزات زمین بازی خانگی می‌پردازد؛ اسباب‌بازی‌هایی مثل تاب، سرسره، الاکلنگ، چرخ و فلک، اسباب‌بازی‌های گهواره‌ای، قاب‌های کوهنوردی و تاب کودک نوپا. مسئله مهم در مورد این اسباب‌بازی‌ها «تحمل جرم یک یا چند کودک» است. استاندارد وسایل بازی پارک، جنبه‌هایی از این اسباب‌بازی‌ها را پوشش می‌دهند، که در زیر نمونه آنها را خواهید دید:
- الزامات مربوط به ایمنی لنگر (وسیله‌ای که برای اتصال یک وسیله به زمین استفاده می‌شود)
- الزامات مربوط به ایمنی مانع (موانعی که برای جلوگیری از سقوط کودکان از سطوح مرتفع استفاده می‌شود)
- الزامات مربوط به ایمنی گیر افتادن (احتمال گیر افتادن بدن یا لباس در بخشی از محصول)
- الزامات مربوط به حرکت (تاب‌دادن، سر‌خوردن، تکان‌دادن یا چرخاندن وسایل مورداستفاده کودک).
همچنین صندلی‌ها و سایر محصولاتی که برای تحمل جرم یک یا چند کودک در نظر گرفته شده‌اند هم در این بخش از ایزو 8124 قرار گرفته‌اند.
بخش 5:2015: «تعیین غلظت کل عناصر خاص در اسباب بازی‌ها»
قسمت 5 با قسمت 3 یعنی قسمت «انتقال برخی عناصر» مرتبط است و روشی را برای تعیین غلظت کل عناصر مشخص‌شده در ISO 8124.3:2020 تعریف می‌کند. هر ماده‌ای با محدودیت غلظت کل کمتر از آستانه تعیین‌شده نیز می‌تواند مطابق با قسمت ISO 8124 در نظر گرفته شود.
ایزو 8124 بخش 6:2018؛ «برخی استرهای فتالات در اسباب‌بازی‌ها و محصولات کودکان»
در چند دهه گذشته، محققان مطالعات جدیدی را بر روی مضرات بالقوه این نرم‌کننده‌های پلاستیکی مورداستفاده در اسباب‌بازی‌ها انجام داده‌اند. از‌آنجا‌که آنها به عنوان «روان‌کننده» بین مولکولی استفاده می‌شوند و از نظر شیمیایی به ماده میزبان متصل نیستند و وزن مولکولی پایینی دارند، می‌توانند به‌راحتی از پلاستیک جدا شوند. باقیمانده فتالات، زمانی که توسط بدن بلعیده یا جذب می‌شود، با اختلالات رشدی طولانی‌مدت، مانند اختلال در رشد هورمونی و اختلالات تولید مثل مرتبط است.
اتحادیه اروپا اولین محدودیت عمده فتالات را در سال 1999 معرفی و استفاده از شش فتالات را محدود کرد. در سال 2008، هم ایالات متحده و هم چین، استانداردهای محدودکننده فتالات را اجرا کردند.
باید گفت هدف این بخش از ایزو 8124 تعیین محدودیت‌های تجویزی فتالات در مواد اسباب بازی نیست، ایزو تصدیق می‌کند که استانداردهای ملی این محدودیت‌ها را تعیین می‌کنند. هدف ایزو، ایجاد یک روش استاندارد برای ارزیابی انطباق است.
قسمت 7:2015+2020A1 «الزامات و روش‌های آزمایش برای رنگ انگشتی»
به‌دلیل ماهیت لمسی رنگ‌های انگشتی و این واقعیت که این مواد به‌طور اجتناب ناپذیری از طریق دهان، چشم‌ها و پوست به بدن کودکان راه پیدا می‌کنند، این بخش ایزو 8124 بر استفاده از مواد ایمن و محدودیت در ناخالصی‌ها تمرکز دارد.
ایزو روشن می‌کند که این استاندارد به‌طور خاص برای رنگ‌های انگشتی اعمال می‌شود، نه رنگ‌هایی که برای صورت یا بدن هستند.
موادی مانند رنگ‌ها، مرطوب‌کننده‌ها (که به تأخیر در خشک‌شدن کمک می‌کنند)، عوامل اتصال و نگهدارنده‌ها، همراه با الزامات بسته‌بندی و برچسب‌گذاری خاص در این بخش مورد بررسی قرار می‌گیرند.
ISO/TR 8124 بخش 8:2016 «دستورالعمل‌های تعیین سن»
یکی از مهم‌ترین گام‌های اولیه برای توسعه اسباب بازی، تعیین سن مناسب برای استفاده از محصول اسباب بازی است. بخش 8 ایزو 8124 گزارشی فنی است که با استانداردهای ملی پیشرو (EN-71 و ASTM F963) هماهنگ است. با مطالعه این بخش، می‌توان از یک راهنمای قابل‌اعتماد به‌منظور شناخت سنینی که کودکان شروع به بازی با اسباب‌بازی‌های خاص می‌کنند، استفاده کرد. این بخش برای سازندگان اسباب بازی و آژانس‌های ارزیابی انطباق، و همچنین برای سازمان‌های ایمنی محصولات اسباب بازی و والدین مفید است.
