ایزو 21500 به عنوان راهنما یا استاندارد مدیریت پروژه، قابلیت پیاده‌سازی در سازمان‌های مختلف از جمله سازمان‌های دولتی، خصوصی یا غیرانتفاعی را داشته و برای هر نوع پروژه‌‌ای فارغ از پیچیدگی، اندازه و طول مدت انجام پروژه قابل اجرا است. اولین ورژن استاندارد ایزو 21500 در سال ۲۰۱۲ منتشر شد و آخرین ورژن آن در سال ۲۰۲۱ منتشر شد. گواهینامه ISO 21500 در گروه استانداردهای مدیریت کیفیت قرار دارد. این گواهینامه مفاهیم و فرآیندهای مورد نیاز برای شکل دادن به اقدام بهینه در مدیریت پروژه را به‌طور دقیق توصیف می‌کند. این استاندارد بین‌المللی، راهنمایی‌هایی در مورد مفاهیم و فرآیندهای مدیریت پروژه ارائه می‌دهد که در اجرای پروژه‌ها اهمیت داشته و اثر زیادی بر آن‌ها می‌گذارد.
اهداف استاندارد مدیریت پروژه
استاندارد ایزو 21500 مبنایی مشترک پیش‌روی مدیران پروژه، تیم‌های مدیریت پروژه و اعضای تیم‌های پروژه قرار می‌دهد تا بر اساس آن استانداردها و شیوه‌های پروژه خود را با استاندارد منطبق کنند. اهداف استاندارد بین‌المللی ایزو 21500 شامل موارد ذیل است:
مدیران ارشد و حامیان پروژه، حمایت و راهنمای مناسب را برای درک بهتر اصول و عملکرد مدیریت پروژه و کمک به مدیران پروژه، تیم‌های مدیریت پروژه و تیم پروژه ارائه می‌دهند. وجود استاندارد مدیریت پروژه به مدیران پروژه، تیم‌های مدیریت پروژه و اعضای تیم کمک می‌کند تا مبنایی مشترک برای مقایسه استانداردهای پروژه و اعمال خود با دیگران داشته باشند. توسعه‌دهندگان استانداردهای ملی یا سازمانی برای استفاده در توسعه استاندارد مدیریت پروژه، در سطح اصلی با دیگران سازگار هستند. توسعه‌دهندگان استانداردهای ملی یا سازمانی می‌توانند با استفاده از استاندارد ایزو 21500، مفاهیم و فرآیندهای استاندارد مدیریت پروژه را با دیگر استانداردهای موجود انطباق دهند.
مخاطبان استاندارد ایزو 21500
مخاطبان اسناد استاندارد ایزو 21500 و گواهینامه ISO 21500 شامل شاغلان و متخصصان مدیریت پروژه، مدیران اجرایی، مدیران ارشد، حامیان مالی و سایر نهادهای حاکمیتی بر پروژه‌ها، ذی‌نفعان پروژه، دانشگاهیان، توسعه‌دهندگان استاندارد ملی یا استانداردهای صنعت و سیاست‌های عمومی، کاربران هریک از استانداردهای مدیریت پروژه، برنامه و نمونه کارهای تهیه شده توسط ISO/TC 258 هستند، اما در نظر داشته باشید که محدود به مواردی که نام برده شد نمی‌شوند.
مفاهیم مهم در استاندارد مدیریت پروژه
گواهینامه ISO 21500 و استاندارد ایزو 21500 دارای مفاهیم مهمی است که برای آشنایی بهتر با این استاندارد بهتر است اطلاعات کاملی از آن‌ها ارائه دهیم. برخی از تعاریف مهم در این استاندارد به شرح زیر هستند:
تعریف پروژه
پروژه، مجموعه واحدی از فرآیندهای متشکل از فعالیت‌های هماهنگ و کنترل‌شده با تاریخ‌های شروع و پایان است که برای دستیابی به اهداف پروژه انجام می‌شود. اگرچه بسیاری از پروژه‌ها ممکن است شبیه به هم به نظر برسند اما هر پروژه منحصربه‌فرد است. هر پروژه نقطه شروع و پایان مشخصی دارد و به مراحل متعددی تقسیم می‌شود.
تعریف مدیریت پروژه
مدیریت پروژه عبارت است از کاربرد روش‌ها، ابزارها، تکنیک‌ها و شایستگی‌ها برای یک پروژه. مدیریت پروژه شامل ادغام مراحل مختلف چرخه عمر پروژه‌ها است.
چرخه‌عمر پروژه
مجموعه مراحل تعریف شده از آغاز تا پایان پروژه، چرخه عمر پروژه نامیده می‌شود.
تدوین برنامه‌های پروژه
هدف از تدوین برنامه‌های پروژه در استاندارد ایزو 21500، مستندسازی موارد زیر است:
چرا پروژه در حال انجام است؟ چه چیز، چگونه و توسط چه‌کسی ارائه خواهد شد؟ چه هزینه‌ای خواهد داشت؟ پروژه چگونه مستقر، کنترل و بسته خواهد شد؟
استاندارد مدیریت پروژه
در استاندارد ایزو 21500 به شایستگی کارکنان پروژه هم پرداخته شده است. در استاندارد مدیریت پروژه، کارکنان پروژه بایستی به‌منظور دستیابی به اهداف خرد و کلان، شایستگی‌هایی را در اصول و فرآیندهای مدیریت پروژه کسب کنند. بر اساس استاندارد ایزو 21500 هر تیم پروژه نیاز به افراد شایسته‌ای دارد که قادر به استفاده از دانش و تجربه خود برای فراهم کردن اقلام قابل تحویل پروژه باشند. هر گونه فاصله میان شایستگی موجود و مطلوب تیم پروژه می‌تواند ریسک‌هایی را به پروژه تحمیل کند، از این‌رو لازم است مورد توجه قرار بگیرد.
شایستگی‌های مدیریت پروژه به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
- شایستگی‌های فنی: آشنایی با اصطلاحات فنی، مفاهیم و فرآیندهای مدیریت پروژه، که دراستاندارد ایزو 21500 شرح داده شده‌اند.
- شایستگی رفتاری: این نوع شایستگی مربوط به روابط شخصی طبق مرزهای تعریف شده در پروژه است.
- شایستگی محتوایی: شایستگی محتوایی مربوط به مدیریت پروژه داخل محیط سازمانی و محیط خارجی است.
