استانداردهای محیط زیست

برای هر نوع شرکت و سازمانی که برای مدیریت مسئولیت‌های زیست محیطی خود به ابزارهای کاربردی نیاز دارد، خانواده ایزو 14000 راه حل مناسبی است. ISO 14000 با ارائه انواع استانداردهای محیط زیست، به سازمان یا شرکت کمک می‌کند تا صدمات وارده به محیط زیست را به حداقل رسانده یا حذف کنند. آسیب‌های زیست محیطی شامل تاثیر در تغییرات آب‌وهوایی، آلوده کردن آب یا زمین و… است که سازمان بین‌المللی استاندارد با پیاده‌سازی انواع استانداردهای محیط زیست سعی بر کنترل یا حذف آن‌ها دارد.کلمه شماره حذف شود و به جای آن کلمه ی بخش قرار بگیرد.

مبحث مدیریت محیط زیست به دلایلی از جمله رشد شدید جمعیت، رشد فزاینده آلودگی‌ها، کاهش منابع طبیعی، فقدان آب و غذای کافی و… اهمیت زیادی در میان سازمان‌ها پیدا کرده است. سازمان بین‌المللی استاندارد در صدد است تا با ارائه الگویی در استانداردهای محیط زیست و استانداردهای کنترل کیفیت، رابطه مسالمت‌آمیز و موثری بین مدیریت کیفیت و مدیریت زیست محیطی ایجاد کند تا هم کیفیت محصول و خدمات مطابق با نیاز و توقع مشتریان باشد و هم از آسیب‌های زیست محیطی جلوگیری شود.

انواع استانداردهای محیط زیست

سازمان بین‌المللی استاندارد در سال‌های اخیر انواع استانداردهای محیط زیست را در راستای مدیریت آسیب‌های زیست محیطی در سازمان تدوین و منتشر کرده است که مدیران شرکت‌ها و سازمان‌ها باید به الزامات مربوط به هرکدام از این استانداردها از خانواده ایزو 14000 مسلط باشند. اصلی‌ترین استانداردهای محیط زیست عبارتند از:

• ISO 14001: سیستم مدیریت محیط زیست
• ISO 14004: ارائه شرایط، الزامات و جزییات ایزو 14001
• ISO 14020: برچسب‌های محیطی
• ISO 14030: بررسی عواقب زیست محیطی محصولات یا خدمات
• ISO 14031: ارزیابی شرایط محیطی
• ISO 14040: ارزیابی چرخه حیات در زمینه مدیریت محیط زیست
• ISO 14050: واژه‌نامه و تعاریف
• ISO 14062: ایجاد بهبود در محیط زیست
• ISO 14063: الحاقیه ایزو 14020 در رابطه با تاثیرات محیطی
• ISO 14064: این ایزو دارای سه بخش است که همگی در زمینه گازهای گلخانه‌ای هستند.

خانواده ایزو 14000 در استاندارهای زیست محیطی

خانواده ایزو 14000 توسط کمیته فنی ISO/TC 207 و کمیته‌های فرعی مختلف توسعه یافته است و شامل سه استاندارد اساسی در زمینه استانداردهای محیط زیست است که در ادامه آن‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد:

ایزو 14001، الزامات سیستم مدیریت محیط زیست

ایزو 14001 یکی از انواع استانداردهای محیط زیست است که تعیین‌کننده معیارهای یک سیستم مدیریت محیط زیست است. این استاندارد چارچوب مورد نیاز هر سازمان یا شرکت را برای ایجاد سیستم مدیریت زیست‌محیطی موثر ترسیم می‌کند و در قالب گواهینامه ایزو 14001 به سازمان اعطا می‌گردد. ایزو 14001 به عنوان یکی از استانداردهای محیط زیست، فارغ از نوع فعالیت، برای هر نوع سازمان بزرگ و کوچکی قابل استفاده بوده و به تمام مدیران و کارکنان شرکت‌ها این اطمینان را می‌دهد که تاثیرات زیست محیطی قابل اندازه‌گیری و بهبود است. سایر استانداردهای خانواده استانداردهای محیط زیست بر رویکردهای خاصی مثل ممیزی، ارتباطات، برچسب‌گذاری، تجزیه و تحلیل و همچنین چالش‌های زیست محیطی مثل تغییرات آب‌وهوا متمرکز هستند.

ایزو 14001 به سازمان کمک می‌کند تا نتایج مورد نیاز سیستم مدیریت محیط زیست را به‌دست آورد، این نتایج علاوه بر محیط زیست، برای سازمان و اشخاص ذی‌نفع نیز ارزش‌آفرین خواهند بود. مطابق با سیاست زیست محیطی سازمان، نتایج مورد نیاز سیستم و استانداردهای محیط زیست عبارتند از: افزایش عملکرد محیطی، انجام تعهدات انطباق و دستیابی به اهداف زیست محیطی.

در حال حاضر بیش از 300 هزار گواهینامه ایزو 14001 در 171 کشور در سراسر جهان به سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف اعطا شده است که مزایای زیادی برای شرکت‌ها و حفظ محیط زیست دارند. آخرین نسخه ایزو 14001 مربوط به سال 2015 است.

ایزو 14004، دستورالعمل‌های کلی در خصوص اجرا

ایزو 14004 که آخرین نسخه آن در سال 2016 منتشر شده است، یکی از انواع استانداردهای محیط زیست است. این استاندارد ارائه‌دهنده راهنمایی‌هایی در مورد ایجاد، پیاده‌سازی، نگهداری و بهبود یک سیستم مدیریت قوی، معتبر و قابل اعتماد برای مدیریت محیط زیست در سازمان‌ها است. راهنمایی‌های ارائه‌شده در ایزو 14004 برای سازمان‌هایی است که به دنبال مدیریت سیستماتیک مسئولیت‌های زیست محیطی خود هستند تا در پایداری محیط زیست اثرگذار باشند. ISO 14004:2016 یکی از انواع استانداردهای محیط زیست است که برای هر سازمانی، فارغ از اندازه، نوع و ماهیت آن قابل اجرا است و با استاندارد بین‌المللی سیستم مدیریت محیط زیست ایزو 14001 مطابقت دارد.

ایزو 14005، دستورالعمل‌هایی برای اجرای رویکرد انعطاف‌پذیر

این سند به عنوان یکی از استانداردهای محیط زیست، دستورالعمل‌های مرحله‌به‌مرحله برای ایجاد، پیاده‌سازی، نگهداری و بهبود سیستم مدیریت محیط زیست ارائه می‌دهد تا سازمان‌های کوچک و بزرگ تصمیمات جدی برای افزایش عملکرد محیطی خود اتخاذ کنند. ایزو 14005 رویکرد مرحله‌ای منعطفی برای سازمان فراهم می‌کند و به آن فرصت می‌دهد تا سیستم مدیریت محیط زیست خود را با توجه به شرایط خود، در چند مرحله و با سرعت توسعه دهند. هر فاز دارای شش مرحله متوالی است که در نهایت به بلوغ سیستم می‌انجامد. از بین استانداردهای محیط زیست، این سند برای هر سازمانی، صرف‌نظر از عملکرد زیست‌محیطی فعلی و ماهیت فعالیتشان قابل اجرا است.