پیتر دراکر یکی از مهم‌ترین مشاهیر مدیریت در قرن بیستم است. دراکر جزو شناخته‌شده‌ترین و تاثیرگذارترین متفکران مدیریت محسوب می‌شود که نظریه‌های او تغییر بزرگی در حوزه مدیریت و کسب‌وکار ایجاد کرد و هنوز توسط مدیران سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. دراکر با انتشار حدود 40 کتاب در طول هفت دهه زندگی خود و ارائه تئوری‌های مختلف، به عنوان بنیان‌گذار مدیریت مدرن یا مدیریت نوین شناخته می‌شود. ما در این مطلب کیو سی بی شما را با زندگینامه پیتر دراکر، آثار پیتر دراکر و نظریه‌های مهم او آشنا خواهیم کرد. اگر آشنایی با زندگی مشاهیر مدیریت علی‌الخصوص پدر مدیریت نوین، برایتان جالب است، در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
زندگینامه پیتر دراکر
پیتر دراکر (Peter Drucker) در سال 1909 میلادی در وین و در خانواده‌ای روشنفکر به دنیا آمد. دراکر تحصیلات خود را در دانشگاه هامبورگ آغاز کرد، اما سپس به دانشگاه فرانکفورت منتقل و در سال 1931 در رشته دکترای حقوق عمومی و بین‌الملل فارغ‌التحصیل شد. وی به خاطر استعدادی که در نویسندگی داشت، در دوران دانشجویی به عنوان سردبیر یکی از روزنامه‌های شهر کار می‌کرد و پیشنهادات کاری زیادی داشت. دراکر در سال 1937 به عنوان مشاور سرمایه‌گذاری صنعت بریتانیا و خبرنگار چندین روزنامه بریتانیایی به ایالات متحده رفت.
اولین کتاب پیتر دراکر، پایان انسان اقتصادی، در سال 1939 منتشر شد و یک سال بعد او به عنوان مشاور خصوصی سیاست‌گذاران تجاری و دولتی، متخصص اقتصاد آلمان منصوب شد. یکی از نقاط عطف زندگی وی، زمانی بود که معاونت جنرال موتورز از او دعوت کرد تا به بررسی بخش‌های سازمان مدرن بپردازد. نتایج تحلیل پیتر دراکر در قالب کتابی به نام (مفهوم شرکت) در سال 1946 منتشر شد که جایگاه دراکر را به عنوان نویسنده‌ای توانمند در حوزه مدیریت اثبات کرد. دراکر در سال‌های1950 تا 2002، در دانشگاه‌های معتبری از جمله دانشگاه نیویورک و دانشگاه هاروارد به تدریس مدیریت پرداخت و در طول دوران فعالیت خود 22 دکترای افتخاری از دانشگاه‌های مختلف و چندین جایزه مهم از دولت اتریش و ژاپن دریافت کرد. دستاوردها و نظریه‌های پیتر دراکر باعث شد که او به عنوان پدر مدیریت مدرن یا مدیریت نوین شناخته شود.
به‌طور خلاصه می‌توان گفت که پیتر دراکر جزو اولین کسانی بود که پس از فردریک تیلور و هنری فایول، مدیریت را به عنوان یک کارکرد متمایز و مدیر بودن را به عنوان یک مسئولیت متمایز به تصویر کشید. نظریه های پیتر دراکر نشان‌دهنده درک واقعی او از مشکلات و خواسته‌های مدیران بود. این استاد بزرگ در نوامبر 2005 در سن 96 سالگی گذشت.
مهم‌ترین آثار پیتر دراکر
پیتر دراکر در دوران فعالیت خود حدود 40 کتاب با موضوعات متنوع مدیریت، سیاست، تاریخ، فلسفه، مدیریت دانش، استراتژی، تکنولوژی و اقتصاد نوشت که هر کدام از این کتاب‌ها با ویرایش‌های مختلفی به چاپ رسیده‌اند. با توجه به ازدیاد کتاب‌های دراکر، در این بخش به معرفی مهم‌ترین عناوین کتاب‌های وی می‌پردازیم که پایه و اساس نظریه های پیتر دراکر را تشکیل می‌دهند.
- پایان انسان اقتصادی (The End Of Economic Man) در سال 1939
- آینده انسان صنعتی (The Future Of Industrial Man) در سال 1942
- مفهوم شرکت (Concept Of the Corporation) در سال 1946
- روش مدیریت (The Practice Of Management) در سال 19پنج4
- مدیریت برای نتیجه (Managing for Result) در سال 1964
- مدیر اثربخش (The Effective Executive) در سال 1966
- ماجراهای یک مشاهده‌گر (Adventures of a Bystander) در سال 1978
- نظریه کسب‌وکار (The Theory of Business) در سال 1994
نظریه های پیتر دراکر در مدیریت
دراکر با بهره‌مندی از تجربه گسترده خود به عنوان مشاور در شرکت‌هایی مثل General Motors، Procter & Gamble و IBM، در سال 1954کتاب روش مدیریت را منتشر کرد که در آن به طور دقیق به سوال مدیریت چیست پاسخ داده بود. پیتر دراکر بر این باور بود که یک مدیر موفق باید درک کاملی از موضوعات روانشناسی، علمی و دینی داشته باشد تا بتواند از اصول اخلاقی برای مدیریت کسب‌وکار پیروی کند. وی مدیریت خلاق را به جای مدیریت بوروکراتیک معرفی کرد و معتقد بود که مدیران بیش‌از هر چیزی باید رهبران خوبی باشند. طبق نظریه پیتر دراکر، مدیران به جای تعیین ساعات کاری سختگیرانه و از بین بردن نوآوری کارکنان، رویکردی انعطاف‌پذیر و مشارکتی اتخاذ کنند. در این بخش به مهم‌ترین جنبه‌های نظریه مدیریت دراکر و مفاهیم جدیدی که مطرح کرده است اشاره می‌کنیم.
مدیریت بر اساس هدف (MBO)
MBO مخفف عبارت Management by Objectives است. این عبارت برای اولین بار در جملات پیتر دراکر و در کتاب روش مدیریت مورد استفاده قرار گرفت. مدیریت بر اساس هدف یک سیستم مدیریتی است که در آن مدیر و کارکنان برای توسعه زمینه مسئولیت کارکنان با یکدیگر همکاری کرده و اهداف معینی تعیین می‌کنند. اگر کارکنان در ایجاد استانداردهای محل کار نقش داشته باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که برای دستیابی به اهداف و ساختن استانداردها تلاش بیشتری بکنند. در این سیستم، اهداف با توافق مدیریت و کارکنان و به شکل واضح در قالب موارد زیر تعریف می‌شود:
- اهداف کلی شرکت بررسی شود.
- اهداف لازم برای رسیدن به هدف کلی تعیین شود.
- تمام پیشرفت‌ها در مسیر هدف، تحت نظارت قرار بگیرد.
- عملکرد کارکنانی که برای رسیدن به اهداف کار می‌کنند مورد ارزیابی قرار بگیرد.
- به کارکنان بابت تلاششان پاداش داده شود.
روش SMART
روش SMART به عنوان ابزاری برای بررسی اعتبار یک هدف توسط پیتر دراکر مطرح شد. مدیران با کمک روش اسمارت می‌توانند مطمئن شوند که هدفشان مشخص، قابل اندازه‌گیری، قابل دسترسی، واقع‌بینانه و زمان‌بندی‌شده است. کلمه SMART برگرفته از حروف اول کلمات زیر است:
- Specific (خاص و منحصربه‌فرد)
- Measurable (قابل اندازه‌گیری)
- Achivable (قابل دسترسی)
- Realistic (واقع‌بینانه)
- Time-Related (مربوط به زمان)
این روش هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و یک عنصر حیاتی برای دستیابی به مدیریت بهینه هدف محسوب می‌شود.
ارائه مفهوم کارگر دانش
کارگر دانش یا دانش‌ورز (Knowledge Worker) یکی از اصطلاحاتی است که برای اولین بار توسط پیتر دراکر ارائه شد. دراکر در آثار خود، دانش‌ورز را به عنوان کارکنان سطح بالا تعریف می‌کند که دانش نظری و تحلیلی را از طریق آموزش رسمی به دست می‌آورند و برای توسعه محصول یا خدمات به کار می‌گیرند. با معیارهای جامعه امروزی، یک دانش‌ور معادل مدیر اجرایی در شرکت است.
توجه به عدم تمرکز
دراکر مفهوم تمرکززدایی مدیریت را در نظریه‌های مدیریت خود مطرح کرد. طبق مشاهدات او، بسیاری از رهبران سعی می‌کنند همه‌چیز را در نمایش قدرت یا وسیله‌ای برای حفظ کنترل به عهده بگیرند با این تصور که فقط خودشان می‌توانند وظایف را به درستی انجام دهند. دراکر معتقد بود که مدیران باید یک سری از وظایف را به منظور توانمندسازی کارکنان به آن‌ها محول کنند.
پنج سوال مهم مدیریتی پیتر دراکر
پیتر دراکر برای اولین بار در کتاب خود با عنوان «پنج سوال مهمی که در مورد سازمان خود خواهید پرسید»، پنج سوال مهم را که هر دانشمند مدیریت باید از خود بپرسد مطرح کرد. این پرسش‌ها، نه تنها به مدیران اجرایی و رهبران کسب‌وکار کمک می‌کند که انرژی و منابع را توسعه دهند، بلکه می‌توانند هدف کسب‌وکار را جدا از ایجاد سود تعریف کنند.
این پنج سوال عبارت است از:
- ماموریت شرکت چیست؟ این یکی از مهم‌ترین گام‌های اولیه در استراتژی مدیریت دراکر است. تعیین هدف یا بیانیه ماموریت به این سوال پاسخ می‌دهد که چرا باید این کار را انجام دهید. پرسیدن (چرا) نیروی محرکه انگیزه در محل کار است.
- مشتری کیست؟ با ایجاد ماموریت شرکت، می‌توانید مشتری را شناسایی کرده و پایگاه مشتری را تعریف کنید.
- مشتریان ما برای چه چیزی ارزش قائل هستند؟ هنگامی‌که پایگاه مشتری تعریف شد، باید تلاش خود را برای سازماندهی و برآورده کردن نیازهای مشتری متمرکز کنید.
- نتیجه چیست؟ نتایج را با استفاده از بررسی‌های کمی و کیفی یا استانداردسازی روش‌های ارزیابی اندازه‌گیری کنید.
- برنامه من چیست؟ برای رسیدن به اهداف شرکت باید برنامه‌ای ایجاد کنید که بیانیه ماموریتی تدوین کند، اقدامات لازم را فهرست کرده و راهی برای سنجش میزان دستیابی به هدف پیدا کنید.
جملات پیتر دراکر
جملات پیتر دراکر در زمینه مفاهیم مختلفی همچون دانش، نوآوری و… می‌تواند نشان‌دهنده طرز تفکر او باشد. در این قسمت تعدادی از جملات پیتر دراکر را جهت آشنایی بیشتر با نظرات او مطرح می‌کنیم. البته لازم به ذکر است که خدمت پیتر دراکر به علم مدیریت، فراتر از این جملات ساده است.
- مدیریت به معنی انجام درست کارها و رهبری به معنی انجام کار درست است.
- زمان کمیاب‌ترین منبع است و تا وقتی مدیریت نشود، هیچ‌چیز قابلیت مدیریت نخواهد داشت.
- اگر به دنبال یافتن چیز جدیدی هستید، ابتدا باید یکی از کارهایی که در گذشته انجام می‌دادید کنار بگذارید.
- مهم‌ترین توانمندی در مهارت ارتباطی این است که بتوانید آن‌چه را که بیان نمی‌شود، بشنوید.
- استراتژی به معنی پیش‌بینی آینده نیست، بلکه به این معناست که باید با تصمیم‌های امروز برای آینده غیرقطعی آماده شویم.
کلام آخر
به‌طورکلی می‌توان گفت که پیتر دراکر یک نویسنده، استاد و مشاور مهم در دنیای تجارت و مدیریت است که اغلب او را به عنوان پدر مدیریت مدرن می‌شناسند. تمایل دراکر به کمک در رشد دیگران و توجه به استانداردهای بالا در مدیریت جزو ویژگی‌هایی بودند که او را از سایرین متمایز می‌کردند. با اجرای رویکرد دراکر در تعریف سازمان، مدیران می‌توانند کارکنان خود را توانمند کنند، فرهنگ شرکت را بهبود ببخشند و با خلق نوآوری، کارایی افراد را افزایش دهند. ایجاد یک محیط کاری اخلاقی با رعایت دیدگاه‌های پیتر دراکر می‌تواند میزان موفقیت کسب‌وکار را افزایش دهد.
سوالات متداول:
پیتر دراکر به خاطر تدوین کتاب‌های مدیریتی و ارائه نظریه‌های نوین، به نام پدر مدیریت مدرن معروف شده است.
پایان انسان اقتصادی، آینده انسان صنعتی، مفهوم شرکت، روش مدیریت، مدیریت برای نتیجه، مدیر اثربخش، ماجراهای یک مشاهده‌گر، نظریه کسب‌وکار
پیتر دراکر جزو اولین کسانی بود که مدیریت را به عنوان یک کارکرد متمایز و مدیر بودن را به عنوان یک مسئولیت متمایز به تصویر کشید و معتقد بود اگر کارکنان در ایجاد استانداردهای محل کار نقش داشته باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که برای دستیابی به اهداف و ساختن استانداردها تلاش بیشتری بکنند.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!