توسعه نرم‌افزار دستخوش دریایی از تحولات شده است. هرسال که می‌گذرد، رویکردهای مدیریت پروژه تغییر می‌کنند و رویکردهای تازه‌ای جای آن‌ها را می‌گیرد. دراین‌بین اما تولد متد اکس پی (XP) آغاز یک دوره جدید بود. کن بک، مهندس نرم‌افزار، و یکی از هفده امضاکننده مانیفست اجایل، متد XP را در سال 1997 برای تولید نرم‌افزار باکیفیت بالا و انطباق با نیازهای در حال تکامل مشتری ایجاد کرد. با گذشت بیش از دو دهه، امروزه متد اکس پی به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین روش‌های مهندسی نرم‌افزار، سازمان‌های زیادی را به پذیرش خود واداشته است. اگر شما هم یکی از آن‌ها هستید، در ادامه ما یک راهنمای دقیق در مورد متد xp در مدیریت چابک فراهم کرده‌ایم که می‌تواند جواب بسیاری از سؤالاتتان را بدهد، پس با ما همراه شوید.
متد اکس پی (XP) چیست؟
متد اکس پی که مخفف عبارت Extreme Programming است، یکی از روشی‌های توسعه نرم‌افزار در مدیریت پروژه چابک است. این روش با هدف اجرای پروژه‌های نرم‌افزاری مؤثرتر و افزایش رضایت مشتری، بر تکنیک‌هایی مانند توسعه آزمایش محور، انتشار کدهای کوچک و برنامه‌نویسی جفتی متکی است.
متد XP در دهه 90 توسط کن بک (Ken Beck) معرفی شد. او که به‌دنبال راهی برای تولید سریع کد باکیفیت بالا و درعینحال انعطاف‌پذیری نسبت به نیازهای متغیر کاربران بود، رویکرد خود را در کتابی با عنوان «Extreme Programming Explained: Embrace Change» در سال 1999 منتشر کرد. متد اکس پی به ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، تقسیم‌کار به تکرارهای کوتاه، ارزش کار تیمی، بهبود مستمر و همکاری نزدیک با مشتری معروف است.
قبل از متد اکس پی، مهندسان بیشتر از روش توسعه نرم‌افزار آبشاری پیروی می‌کردند. روشی که کند، پرهزینه و غیرقابل انعطاف بود و در آن اغلب میان پروژه نهایی و خواست مشتریان تفاوت زیادی وجود داشت. بنابراین متدولوژی اکس پی که بر دریافت بازخورد دائمی از مشتریان تمرکز داشت و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌داد از تخصص خود برای هدایت پروژه‌ها استفاده کنند، توانست به‌مرور محبوبیت زیادی پیدا کند.
مراحل متد اکس پی
شاید برای شما سوال پیش بیاید که روش XP برای کنترل پروژه چیست؟ این متد که تکرار مداوم و آزمایش را در طول چرخه عمر توسعه نرم‌افزار پروژه تشویق می‌کند، از چهار مرحله مهم تشکیل‌شده است که امکان زیادی برای کنترل پروژه فراهم می‌کنند. متد اکس پی از چهار مرحله اصلی زیر تشکیل‌شده است که در طول پروژه به‌طور مداوم تکرار می‌شوند:
- طراحی و برنامه‌ریزی: برای مهندسی نرم‌افزار مؤثر، کد نویسی و آزمایش به‌تنهایی کافی نیست و طراحی یک سیستم کارآمد ساده در هسته آن ضروری است. بنابراین اول مشتری با تیم توسعه ملاقات می‌کند و الزامات را در قالب داستان‌های کاربری به تیم توسعه ارائه می‌دهد. سپس تیم این داستان‌ها را ارزیابی می‌کند و یک برنامه زمان‌بندی انتشار برای آن ایجاد می‌کند. یک طراحی خوب منطق و ساختار را به سیستم وارد می‌کند و از پیچیدگی و افزونگی غیرضروری جلوگیری می‌کند.
- کد نویسی: یکی از فعالیت‌های اصلی در مهندسی نرم‌افزار کد نویسی است. کد نویسی در متد اکس پی مرحله‌ای است که در آن کد با استفاده از شیوه‌های استاندارد XP مانند مالکیت کد جمعی، برنامه‌نویسی جفت و یکپارچه‌سازی مداوم، ایجاد و پیاده‌سازی می‌شود.
- تست: این مورد را می‌توان ستون متد اکس پی دانست. پس از تکمیل یک جزء برنامه، مهم است که آن را به‌صورت جداگانه و همچنین در انسجام با کل سیستم آزمایش کنید (تست واحد). پس از تست فنی موفق، باید تست پذیرش انجام شود. این تست اطمینان حاصل می‌کند که نتیجه نهایی مطابق با انتظارات و نیازهای مشتری است.
- گوش دادن: گوش دادن به بازخورد مشتری در طول فرآیند توسعه، عنصری اساسی در متد اکس پی است. نیازهای در حال تغییر کاربر باید شنیده شوند و در سیستم موجود ادغام شوند.
نقش‌ها در متد XP
به گفته کنت بک، یک تیم باتجربه یا بالغ در متد اکس پی، نباید به نقش‌های کاملاً تعریف‌شده تکیه کند. هرچند نقش‌ها می‌توانند برای تیم‌های بی‌تجربه مفید باشند، اما با گذشت زمان، ممکن است مانعی بر همکاری مؤثر شوند. نقش‌ها و مسئولیت‌ها در متد اکس پی عبارت‌اند از:
مشتری: مشتری با تهیه پیش‌نویس داستان‌های کاربر، ارائه بازخورد دائمی و ایجاد بک لاگ محصول به‌طور فعال در پروژه مشارکت دارد.
توسعهدهنده: توسعه‌دهندگان محصول را می‌سازند، تخمین‌های تحویل کار و تاریخچه را مشخص می‌کنند، تست واحد و تست پذیرش را انجام می‌دهند.
ردیاب: ردیاب شخصی است که به‌عنوان رابط بین مشتریان و توسعه‌دهندگان عمل می‌کنند. او پیشرفت تیم را دنبال می‌کند و با توسعه‌دهندگان صحبت می‌کند. مشاوره با هر یک از اعضای تیم به آن فرد اجازه می‌دهد تا موانع را شناسایی کند و راه‌هایی برای حل آن‌ها بیابد. او وظیفه دارد که جلسات را سازمان‌دهی کند و به‌عنوان ناظر معیارهای چابکی مانند سرعت، نمودارهای سوختگی و موارد مشابه را دنبال کند.
مربی: مربی نقش منتور را بازی می‌کند و تیم را برای اجرای بهترین شیوه‌های متد اکس پی، راهنمایی می‌کند. البته هنگام استفاده از متد اکس پی نیازی به داشتن یک شخص در این سمت نیست، نقش او می‌تواند توسط فردی که قبلاً در XP تجربه داشته است، ایفا شود.
ارزش‌ها در متد اکس پی
برای افزایش همکاری بین تیم‌ها و اطمینان از خروجی باکیفیت بالا، کن بک مجموعه‌ای از ارزش‌هایی را که باید در هر مرحله از متد اکس پی رعایت شوند، مشخص می‌کند.
سادگی: توسعه‌دهندگان در متد اکس پی سعی می‌کنند سادگی را هم در کیفیت کد و هم در ویژگی‌هایی که پیاده‌سازی می‌کنند حفظ کنند. این کار برای اطمینان از حداکثر خروجی و درعینحال صرفه‌جویی در زمان و تلاش انجام می‌شود. متد XP پروژه را به فازهای کوچک تقسیم می‌کند تا تولید محصولات را برای تیم‌ها آسان‌تر می‌کند. البته در نظر داشته باشید که سادگی در توسعه نرم‌افزار یک مفهوم بسیار نسبی است. غالباً آنچه برای یک تیم ساده است برای تیمی دیگر ممکن است دشوار باشد. بنابراین در اینجا همه‌چیز به مهارت، دانش و تجربه تیم توسعهدهنده بستگی دارد.
ارتباط: عدم ارتباط مانع از جریان دانش در داخل تیم می‌شود. زمانی که مشکلی پیش می‌آید، یکی از توسعه‌دهندگان ممکن است از قبل بداند که چگونه آن را حل کند، اما نبود ارتباط باعث می‌شود افراد دیگر نتوانند مشکل را پیدا و یا حل کنند. همچنین ممکن است چندین نفر به‌طور هم‌زمان و مستقل سعی کنند با مشکل پیش‌آمده مقابله کنند، درنتیجه سرعت انجام کار در پروژه پایین می‌آید. بنابراین در متد اکس پی دانش از طریق ارتباط کلامی، توسعه مشترک، بازخورد و غیره در بین تیم به اشتراک گذاشته می‌شود. این ارزش به همه افراد تیم اجازه می‌دهد که دیدی جامع از کل پروژه داشته باشند.
بازخورد: هنگام استفاده از متد اکس پی، تیم‌ها سعی می‌کنند در اسرع وقت و به‌طور مداوم بازخورد دریافت کنند. این ویژگی باعث می‌شود که اگر نیازی به تغییر وجود داشته باشد، برنامه‌نویس در اسرع وقت از آن مطلع شود.
بازخورد اشکال مختلفی دارد و می‌تواند از نظر دامنه متفاوت باشد. هنگام برنامه‌نویسی به‌صورت جفتی، نظرات دیگر توسعهدهنده تیم یک بازخورد مستقیم است؛ همان‌طور که نظرات سایر اعضای تیم و البته خود مشتری، بازخورد مستقیم دارد. تست‌ها منبع دیگری برای گرفتن بازخورد در متد اکس پی هستند. اگر نوشتن تست‌ها سخت است و دچار مشکلات شده‌اید، به این معنی است که معماری یا راه‌حل‌های مورداستفاده در پروژه بسیار پیچیده هستند و نیاز به ساده‌سازی دارند.
شجاعت: کنت بک شجاعت را به‌عنوان «عمل مؤثر در مواجهه با ترس» تعریف می‌کند. یک مهندس نرم‌افزار دلایل زیادی برای مضطرب بودن و درعینحال فرصت‌های زیادی برای نشان دادن تعهد خود دارد. گفتن حقیقت، به‌ویژه اگر ناخوشایند باشد، مثلاً در مورد تخمین‌های غیرواقعی، به شجاعت نیاز دارد. در مورد بازخورد دادن و دریافت بازخورد نیز این موضوع صادق است. در متد اکس پی هر عضو تیم مسئول انجام وظایفی است که باید در مورد پیشرفت آن‌ها شفاف باشد.
احترام: متد اکس پی یک خط مشی از همه شمول را اعمال می‌کند که در آن مشارکت، عملکرد و نظرات همه افراد پروژه در XP ارزشمند است. بنابراین، هر کمکی از سوی همه با ارزش تلقی می‌شود.
اصول متدولوژی اکس پی
اصول راهنمایی دقیق‌تری نسبت به ارزش‌ها ارائه می‌دهند. اصول در متد اکس پی، ارزش‌ها را توضیح می‌دهند، واضح‌تر می‌کنند و ابهام آن‌ها را از بین می‌برند. برای مثال، ارزش شجاعت ایجاد یک تغییر در کد را توصیه می‌کند بااین‌حال طبق اصل گام‌های کوچک، تغییرات بزرگ دارای ریسک هستند، بنابراین تغییرات ایجادشده باید تا حد امکان کوچک باشند. متد اکس پی بر پنج اصل زیر استوار است:
- تغییرات افزایشی: به‌جای اعمال یک‌باره تغییرات بزرگ، متد اکس پی تغییرات کوچکی را ترجیح می‌دهد که گام‌به‌گام (در تکرار) اجرا می‌شوند. ایجاد تدریجی پروژه عملکرد بهتری نسبت به ساخت کل پروژه در یک زمان دارد.
- سادگی مفروض: تیم توسعه باید روی کارهایی که بالاترین اولویت را دارند کار کند و زمان خود را برای کارهای غیرضروری تلف نکند.
- بازخورد سریع: تیم توسعه باید به‌سرعت بازخوردها را دریافت و درک کند. سپس بدون وقفه انداختن در کار، بازخوردها را بر روی پروژه اعمال کند.
- پذیرش تغییر: توسعه‌دهندگان باید آماده پذیرش هرگونه تغییری که توسط کاربر ایجاد می‌شود، باشند. همچنین باید برای ادغام تغییرات در تکرارهای آینده برنامه‌ریزی کنند.
- کار باکیفیت: اعضای تیم به‌خوبی باهم کار می‌کنند و از کاری که انجام می‌دهند لذت می‌برند. تیمی که به‌عنوان یک واحد کار می‌کند می‌تواند محصولی باکیفیت بهینه ارائه بدهد.
مزایای متد اکس پی
همان‌طور که گفتیم متد اکس پی بر ارزش‌هایی مانند ارتباطات، سادگی، بازخورد، شجاعت و احترام تأکید دارد و رضایت مشتری را بر هر چیز دیگری اولویت می‌دهد. این روش با ایجاد انگیزه در توسعه‌دهندگان برای پذیرش تغییرات در الزامات مشتری، حتی اگر در مراحل آخر چرخه توسعه به دست آیند، اعتماد را تشویق می‌کند. سایر مزایای متد اکس پی در میان طرفدارانش عبارت‌اند از:
پیشرفت سریع: XP رویکرد مینیمالیستی و تکراری برای توسعه نرم‌افزار در متد اکس پی به این واقعیت تبدیل می‌شود که اجزای آماده و قابل‌استفاده را می‌توان خیلی سریع تحویل داد. در این روش تنها عملکردهای لازم اجرا می‌شوند و امکان استقرار و ادغام مداوم را فراهم می‌کند.
شفافیت: جریان آزاد ارتباط بین اعضای تیم به این معنی است که همه در جریان پیشرفت و توسعه یک پروژه هستند. جلسات استند آپ روزانه برگزار می‌شود تا همه از وظایف و مسئولیت‌های خودآگاه باشند. با این کار احتمال باگ و خطا به حداقل می‌رسد.
صرفه‌جویی در هزینه‌ها: ازآنجایی‌که توسعه محصول در متد اکس پی به‌صورت افزایشی اتفاق می‌افتد، بازخورد مشتری را می‌توان در اسرع وقت دریافت کرد و تغییرات را به‌موقع اجرا کرد. این امر باعث صرفه‌جویی زیادی در هزینه‌های توسعه می‌شود، چیزی‌که یکی از بزرگ‌ترین اشکالات مدل آبشار است.
کیفیت بالای پروژه نهایی: برنامه‌نویسی جفتی بخش مهمی از متد اکس پی است. بنابراین توسعه‌دهندگان با همکاری یکدیگر می‌توانند مسائل فنی را بهتر ارزیابی کنند و اشتباهات یکدیگر را تشخیص دهند. درنتیجه می‌توانید نرم‌افزار باکیفیت بالاتری تولید کنید که خطاهای کمتری دارد. درعینحال، همکاری بین توسعه‌دهندگان می‌تواند تأثیر مثبتی بر درک مفروضات و اطمینان در مورد الزامات مشتری داشته باشد.
کاهش اسناد: در این روش فایل‌های گسترده با داستان‌های کاربر جایگزین می‌شوند. دعوت منظم مشتریان در سایت برای مشاوره به تیم توسعه، حلقه بازخورد بین مشتریان و توسعه‌دهندگان را فعال می‌کند. بنابراین درصورتی‌که مشتریان آماده پاسخگویی به سؤالات باشند، می‌توانند خیلی زود توسعه‌دهندگان را از پیاده‌سازی‌های نامطلوب و کد نویسی برای آن‌ها دور کنند. این کار تضمین می‌کند که مفروضات و الزامات تجاری برآورده می‌شوند و مشتری دقیقاً آنچه را که نیاز دارد به دست می‌آورد.
رضایت مشتری: ازآنجایی‌که در متد XP مشتری در جریان روند توسعه است و باتوجه به بازخورد او بهبودهایی انجام می‌گیرد، می‌تواند انتظارات مشتری را برآورده کند.
معایب متد اکس پی
بااینکه در متد اکس پی، نرم‌افزار از روز اول آزمایش می‌شود و بازخوردها را برای بهبود توسعه جمع‌آوری می‌کند، اما محدودیت‌هایی هم دارد. در ادامه برخی از معایب متد XP را که باید هنگام انتخاب این رویکرد برای پروژه خود در نظر بگیرید، خواهید دید:
نامشخص بودن نتیجه نهایی، در اجرای پروژه با روش XP، مشتری اغلب تصویر روشنی از نتیجه نهایی نخواهد داشت. فقدان چنین چشم‌اندازی، تخمین دقیق محدوده کار، هزینه و زمان موردنیاز را تقریباً غیرممکن می‌کند.
محدودیت‌ها در کار از راه دور، به‌دلیل نیاز به جلسات متعدد، متد اکس پی برای توسعه‌دهندگان و مشتریانی که در یک محل قرار دارند، بهترین نتیجه را خواهد داشت و به همین دلیل هم، استفاده از آن برای افرادی که در شهرهای مختلف قرار دارند، محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند.
استرس، گاهی اوقات مشتریان زمان، تمایل یا تجربه لازم برای مشارکت در توسعه محصول را ندارند. درنتیجه قرار گرفتن در موقعیت‌های فوری، می‌تواند استرس ایجاد کند. این استرس زمانی‌که تیم بازخورد ارزشمندی دریافت نمی‌کند یا زمانی‌که فردی با حداقل دانش از فرآیندها، سعی می‌کند توسعه‌دهندگان را مدیریت کند، بیشتر هم می‌شود.
جمع‌بندی
متد اکس پی برای پروژه‌های نرم‌افزاری‌ای که در آن‌ها نیازهای مشتری اغلب تغییر می‌کند، روش بسیار مناسبی است. همچنین اگر همکاری و توسعه مستمر برای تیم شما اولویت دارد، استفاده از متدولوژی اکس پی، ارزش امتحان کردن را دارد. تعریف مدیریت پروژه در XP، یک چارچوب منعطف مبتنی بر بازخورد مستمر از مشتری ایجاد می‌کند تا خطاهایی را که ممکن است در طول مسیر رخ دهند، پیش‌بینی کند. درنهایت باید بگوییم اگر دنبال دستورالعملی کاربردی برای مدیریت پروژه هستید، گواهینامه ایزو 21500 که برای همین منظور ایجادشده است، می‌تواند برای شما کاربردی باشد.
سؤالات متداول
یک چارچوب مدیریت پروژه چابک است که در توسعه نرم‌افزار استفاده می‌شود. متد اکس پی بر تکنیک‌هایی مانند توسعه آزمایش محور، انتشار کدهای کوچک و برنامه‌نویسی جفتی متکی است.
از مهم‌ترین مزایای متد اکس پی می‌توان به صرفه‌جویی در هزینه‌ها، پیشرفت سریع پروژه و افزایش کیفیت محصول نهایی هنگام تحویل شاره کرد.
متد اکس پی از چهار مرحله اصلی برنامه‌ریزی، کد نویسی، تست و گوش دادن تشکیل‌شده است که در طول پروژه تکرار می‌شوند.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!