در طول مصاحبه شغلی، افراد جویای شغل تلاش می‌کنند تا بهترین نسخه خود را ارائه و پاسخ‌های متفکرانه و چشم‌گیری به سؤالات مصاحبه‌کننده بدهند. بر‌همین‌اساس مهم است که در طول مصاحبه نه‌تنها خودتان باشید و به هر سوالْ صادقانه پاسخ دهید بلکه اهمیت دارد که خودتان را برای هر موقعیتی آماده کنید. ما در ادامه به کارهایی که قبل، حین و بعد از مصاحبه کاری باید انجام دهید، اشاره کرده‌ایم و سعی کرده‌ایم به پسِ پشت دیدگاه مدیریت منابع انسانی در مورد اصول مصاحبه شغلی برویم تا شما را درباره آنچه برای یک مصاحبه نیاز دارید، آماده کنیم.
7 نکته قبل از مصاحبه شغلی
در روزهای قبل از مصاحبه شغلی، یک زمان مشخص را به اجرای کارهای زیر اختصاص دهید:
یک. درباره شرکت و مصاحبه‌کنندگان آن تحقیق کنید
درک اطلاعات کلیدی در مورد شرکتی که با آن مصاحبه می‌کنید می‌تواند به شما کمک کند که با خیال راحت‌تری وارد جلسه مصاحبه شوید. استفاده از وب‌سایت شرکت، پست‌های رسانه‌های اجتماعی و بیانیه‌های مطبوعاتی اخیر شرکت، درک کاملی از اهداف شرکت و اینکه چگونه پیشینه شما را بررسی می‌کنند، فراهم می‌کند.
دو. پاسخ‌های خود را به سؤالات رایج مصاحبه تمرین و آماده کنید
پاسخ خود را به این دست از سؤالات رایج آماده کنید: «در مورد خودتان بگویید و اینکه چرا به این نقش در شرکت ما علاقه‌مند هستید؟». ایده پشت این سوالات این است که سریعاً به مصاحبه‌کنندگان اطلاع دهید که چه کسی هستید و چه ارزشی برای شرکت و نقش مدنظر آنها خواهید داشت.
سه. شرح شغل را دوباره بخوانید
ممکن است بخواهید شرح شغل را پرینت بگیرید و زیر مهارت‌های خاصی که کارفرما به‌دنبال آن است، خط بکشید. به نمونه‌هایی از کارهای گذشته و فعلی خود فکر کنید که با این الزامات همسو هستند. پاسخ به سوالات مصاحبه شغلی گاها به این بستگی دارد که به شرح شغل دقت زیادی داشته باشید.
چهار. در پاسخ به سؤالات از روش STAR استفاده کنید
آماده شوید تا درباره مهارت‌های خاصی که در گذشته کسب کرده‌اید از شما سؤال شود. در این حالت از روش STAR برای گفتن داستان‌هایتان بر اساس موقعیت (Situation)، وظیفه (Task)، عمل (Action) و نتیجه (Result) استفاده کنید.
پنج. پاسخ‌دادن به سؤالات را با یک دوست تمرین کنید.
تمرین پاسخ به سوالات با صدای بلند روشی فوق‌العاده مؤثر به‌منظور آماده‌شدن برای مصاحبه است. جواب سوالات را با خودتان بگویید یا از یک دوست بخواهید که در بررسی پرسش‌ها و پاسخ‌ها به شما کمک کند. وقتی به گفتن کلمات عادت می‌کنید، متوجه خواهید شد که اعتماد‌به‌نفستان بیشتر شده است.
شش. نمونه‌کار آماده کنید.
در طول مصاحبه، احتمالاً در مورد کار خاصی که در رابطه با موقعیت‌های شغلی خود انجام داده‌اید، از شما سؤال می‌شود. پس از بررسی شرح شغل، به کارهایی که در مشاغل قبلی یا موقعیت‌های داوطلبانه انجام داده‌اید، فکر کنید و در صورت نیاز نمونه‌کار آماده هم داشته باشید.
هفت. سؤالات هوشمندانه‌ای را برای مصاحبه‌کنندگان خود آماده کنید
مصاحبه یک خیابان دو‌طرفه است. کارفرمایان از شما انتظار دارند که سؤال بپرسید: آنها می‌خواهند بدانند که شما چه سوالاتی در مورد کار در آن محیط کاری در ذهنتان هست. چند سؤال وجود دارد که ممکن است بخواهید از مصاحبه‌کنندگان خود بپرسید:
- آیا می‌توانید برخی از مسئولیت‌های روزانه این شغل را توضیح دهید؟
- ویژگی‌های فردی که در این نقش موفق خواهد بود را چگونه توصیف می‌کنید؟
- اگر من در موقعیت X قرار بگیرم، عملکرد من چگونه سنجیده می‌شود؟
- گروه Y به‌طور منظم با چه بخش‌هایی کار می‌کند؟
- بخش‌های A، B و C معمولاً چگونه با هم همکاری می‌کنند؟
- در‌حال‌حاضر در مورد نقش کاری مدنظرتان با چه چالش‌هایی روبرو هستید؟
هر کدام از این سوالات را به‌اقتضای بحث بپرسید و لازم نیست تعداد سوالاتی که می‌پرسید پرتعداد باشد.
10 نکته در مورد روز مصاحبه کاری
پس از صرف زمان آماده‌سازی، می‌توانید در روز مصاحبه با تمرین نکات مصاحبه شغلی زیر موفق باشید:
یک. لباس مصاحبه خود را از شب قبل آماده کنید
می‌توانید در مورد کد لباس محل کار بپرسید و لباس خود را بر اساس آن انتخاب کنید. اگر کسی را ندارید که از او سوال بپرسید، درباره شرکت تحقیق کنید تا بدانید چه لباسی برای محیط آن شرکت مناسب است.
دو. یک کپی از رزومه و همچنین دفترچه یادداشت و خودکار همراهتان داشته باشید
حداقل پنج نسخه از رزومه خود پرینت بگیرید. دستاوردهای خاصتان را در روزمه برجسته کنید. یک خودکار و یک دفتر کوچک همراه داشته باشید و برای یادداشت‌برداری آماده شوید. اطلاعات را یادداشت کنید تا بتوانید در یادداشت‌های بعدی خود به این جزئیات مراجعه کنید. تماس چشمی را تا حد امکان حفظ کنید.
سه. برنامه خود را طوری تنظیم کنید که 10 تا 15 دقیقه زودتر به محل مصاحبه برسید
مسیر خود را تا محل مصاحبه در ذهنتان ترسیم کنید تا مطمئن شوید به‌موقع به آنجا می‌رسید. اگر از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنید، در صورت تأخیر وسایل یا بسته‌شدن ایستگاه‌ها، یک طرح پشتیبان برای رسیدن به محل مصاحبه در نظر بگیرید. وقتی زود می‌رسید، از دقایق اضافی برای تحلیل و بررسی محل کار استفاده کنید.
چهار. سعی کنید تاثیرگذاری مناسبی داشته باشید
چیزهای کوچک را فراموش نکنید؛ کفش‌هایتان را براق کنید، از تمیز و مرتب‌بودن ناخن‌هایتان مطمئن شوید و لباس‌هایتان را از نظر سوراخ، لکه، موهای حیوانات خانگی و نخ‌های شل بررسی کنید و به یاد داشته باشید که لبخند بزنید. البته مجبور نیستید همیشه خنده‌رو باشید، شما دنبال کار هستید و قرار نیست خنده بفروشید!
پنج. با هر کسی که روبرو می‌شوید با احترام رفتار کنید
این رفتار محترمانه شامل رفتار مودبانه با کارکنان قسمت پارکینگ، پرسنل امنیتی و تمام کارمندانی می‌شود که با آنها برخورد می‌کنید. با هر کسی که نمی‌شناسید طوری رفتار کنید که انگار مدیر استخدام شماست. حتی اگر اینطور نباشند، کارفرمای بالقوه شما ممکن است بازخورد آنها را بپرسد.
شش. اخلاق خوب و زبان بدن مناسب را تمرین کنید
قبل از مصاحبه، نفس عمیق بکشید و به‌آرامی بازدم داشته باشید تا احساس اضطراب را مدیریت کنید و اعتماد‌به‌نفستان را تقویت کنید. تماس چشمی را حفظ کنید و لبخند بزنید.
هفت. به سؤالات پرسیده‌شده صادقانه پاسخ دهید
در‌حالی‌که زینت‌بخشیدن به مهارت‌ها و دستاوردهای شما می‌تواند یک کار جذاب و وسوسه‌انگیز به نظر برسد، مصاحبه‌کنندگان صداقت را از همه موارد دیگر مهم‌تر می‌دانند.
هشت. پاسخ‌های خود را به مهارت‌ها و دستاوردهای خود گره بزنید
به هر سوالی که پاسخ می‌دهید، باید با ارائه نمونه‌هایی از راه‌حل‌ها و نتایجی که به‌دست آورده‌اید، پیشینه خود را با شغلی که می‌خواهید به‌دست‌آورید، مرتبط کنید. از هر فرصتی برای رسیدگی به الزامات ذکر‌شده در شرح شغلتان استفاده کنید و مصاحبه شغلی را به‌نفع خودتان تغییر دهید.
نه. در مصاحبه شغلی پاسخ‌ها را مختصر و متمرکز نگه دارید
زمان در دسترس شما در مصاحبه شغلی محدود است، پس حواستان به طولانی‌شدن توضیحاتتان باشد. تمرین پاسخ‌ها از قبل می‌تواند به تمرکز شما در مصاحبه کاری کمک کند.
ده. در مصاحبه شغلی در مورد کارفرمایان قبلی منفی صحبت نکنید
شرکت‌ها می‌خواهند افرادی را استخدام کنند که بر موقعیت‌های سخت غلبه کنند. اگر نسبت به شغل فعلی خود دلسرد شده‌اید، در مصاحبه شغلی خودتان روی آنچه می‌خواهید در آینده انجام دهید، تمرکز کنید.
2 نکته‌ای که بعد از مصاحبه کاری باید در نظر گرفت
وقتی مصاحبه شغلی تمام شد، با انجام کارهای زیر بیشترین شانس را برای خودتان فراهم کنید:
یک. بعد از مصاحبه شغلی، از مصاحبه‌کنندگان درباره مراحل بعدی بپرسید
پس از مصاحبه، مناسب است که از مصاحبه‌کننده، مدیر استخدام یا استخدام‌کننده خود در مورد آنچه در آینده باید انتظار داشته باشید، بپرسید. مثلا بپرسید که نتیجه به چه شکل به شما اطلاع داده می‌شود و آیا یک مصاحبه دیگر در کار خواهد بود یا نه.
دو. بعد از مصاحبه شغلی، نامه تشکر بفرستید
در طول فرآیند مصاحبه شغلی، کارت ویزیت هر فردی را که با او صحبت می‌کنید بخواهید تا بتوانید به‌صورت جداگانه با یک ایمیل، هم نتیجه را پیگیری و هم از مصاحبه‌کننده تشکر کنید. اگر صبح مصاحبه کردید، ایمیل‌هایتان را همان روز ارسال کنید. اگر بعد از ظهر مصاحبه کردید، صبح روز بعد فرصت خوبی برای ارسال ایمیل است.
سه نوع مختلف و بنیادین از سؤالات مصاحبه شغلی
به‌طورکلی سه نوع از سؤالات مصاحبه شغلی را باید در نظر بگیرید: موقعیت‌مند، مبتنی بر شایستگی و رفتارگرا. در ادامه هر یک از این سه نوع را توضیح خواهیم داد تا در مواجهه با هر سوالی بتوانید آن را در ذهنتان دسته‌بندی کنید و بر اساس این دسته‌بندی به هر کدامشان پاسخ دهید. درواقع شما با فهم این دسته‌بندی با اصول مصاحبه شغلی ارتباط دقیق‌تری برقرار کرده‌اید.
سوالات موقعیت‌مند (Situational)
سؤالات مصاحبه شغلی موقعیت‌مند بر اساس سناریوهای خاص و عملی طراحی می‌شوند. آماده‌شدن برای آنها تا حدودی دشوار است، زیرا به این منظور طراحی شده‌اند که شما را وادار کنند در لحظه فکر کنید و پاسخ دهید. این دسته از سوالات همچنین نشان می‌دهند که شما چقدر با شرح وظایف کارکنان در سازمان آشنا هستید.
یک نمونه سؤال موقعیت‌مند در مصاحبه شغلی این است: «شما در حال کار بر روی تعدادی پروژه با اولویت بالا با ضرب‌الاجل‌های سخت هستید. چگونه تصمیم می‌گیرید که چه چیزی را در اولویت قرار دهید؟»
نحوه برخورد: آنچه که این سؤال واقعاً سعی در تشخیص آن دارد توانایی شما در مدیریت استراتژیک و مؤثر زمانتان است. اکثر مشاغل به‌طور اجتناب‌ناپذیری این وضعیت را به‌صورت روزانه تجربه می‌کنند، بنابراین باید برای پاسخ‌دادن به آن آماده باشید.
سوالات بر مبنای شایستگی (Competency)
هدف سؤالات مبتنی بر شایستگیْ سنجش مهارت‌های خاصی است که دارید، با استفاده از این استدلال که تجربه موجود شما می‌تواند به‌عنوان شاخصی برای عملکرد آینده‌تان مورد استفاده قرار گیرد. آنها اغلب از شما می‌خواهند که در زمینه رویدادهای واقعی به این سوالات پاسخ دهید، که همین نشان می‌دهد این نوع سوالات برخی همپوشانی‌ها با سؤالات موقعیت‌مند دارند. کلید پاسخ به این موارد، استفاده از مثال‌های واقعی با استفاده از تکنیک STAR است که بالاتر به آن اشاره کردیم.
سوالات رفتارگرا
مصاحبه‌کنندگان به‌منظور استخراج اطلاعات درباره شخصیت شما سؤالات رفتاری یا رفتارگرا می‌پرسند. در‌حالی‌که سؤالات موقعیت‌مند رویکرد فوری و عملی شما را به سناریوهای خاص رمزگشایی می‌کند و سؤالات مبتنی بر شایستگی برای به‌دست‌آوردن اطلاعات در مورد مهارت‌های شما طراحی شده‌اند، سؤالات رفتاری مشخص می‌کنند که آیا شما ویژگی‌های شخصیتی مورد نظر را دارید یا خیر. یکی از شرح وظایف مدیر منابع انسانی این است که چنین سوالاتی را از مصاحبه‌شونده بپرسد پس در مورد این سوالات حساس باشید.
چند سؤال رایج در مصاحبه شغلی
سوالات رایج مصاحبه شغلی معمولا شامل موارد زیر است:
- می‌توانی درباره خودت به من بگی؟
- چرا می‌خوای برای ما کار کنی؟
- بعد از پنج سال خودت را کجا می‌بینی؟
- بزرگ‌ترین نقاط قوت/ ضعف شما چیست؟
- در مورد شرکت ما چه می‌دانی؟
- از زمانی برایم بگو که با یک موقعیت چالش‌برانگیز مواجه شدی؟
- میزان حقوق درخواستی شما چقدر است؟
- چرا به‌دنبال تغییر شغل هستی؟
- چه مهارت‌ها و تجربه‌هایی را می‌توانید به این نقش اضافه کنید؟
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!