شرکت گوگل همواره به عنوان یک شرکت قدرتمند شناخته می‌شود و حتی آینده بهتری نیز برای آن پیش‌بینی می‌شود. چنانچه فرهنگ سازمانی گوگل همیشه مورد توجه سازمان‌های کوچک‌تر به عنوان الگو بوده است. این کمپانی سال به سال مزایای خود را افزایش داده و به دلیل وفاداری کارکنانش هرگز شکست نخورده است. تعریف فرهنگ سازمانی در محیط کار گوگل متفاوت است و به شرکت کمک می‌کند تا به هدف خود برسد و عملکرد خود را بهبود بخشد، با این حال، گوگل برای بهبود رهبری و تغییر روند استخدام کارکنان خود با چالش زیادی روبرو است. اگر فرهنگ آن به اندازه کافی منعطف نباشد، آینده ممکن است تغییر کند و تمام موفقیت‌های آن در طول این سال‌ها در یک لحظه از بین برود!
پس از این مطالعه موردی، نه تنها در مورد اصول کاری در گوگل، بلکه در مورد ساختار سازمانی آن، سبک مدیریتی که از آن استفاده می‌کند و نحوه رفع مشکلات در این شرکت بیشتر خواهید دانست.
فرهنگ سازمانی چیست؟
«فرهنگ» نمادی است که توسط یک شرکت برای متحد کردن کارکنانش استفاده می‌شود. برخی فرهنگ را با ایده‌آل‌ها یا چشم‌اندازی که شرکت برای تولیدات و محصولات خود ترسیم کرده، اشتباه می‌گیرند. با این حال، فرهنگ در شیوه‌های روزمره، باورها و همچنین ارتباطات شکل می‌گیرد. در حقیقت فرهنگ سازمانی رفتارها، ارزش‌ها و باورهای مشترک کارکنان یک سازمان است. اما نحوه شکل گیری آن در هر سازمان چیست؟
فرهنگ توسط رهبران سازمان براساس اهداف مشترک شرکت شکل می‌گیرد. فرهنگ سازمانی در محیطی ایجاد می‌شود که دارای ارزش‌های رهبری بالا و همچنین انتظار عملکرد بالا باشد. فرهنگ سازمان پس از استقرار می‌تواند با توجه به متغیرها، تجربیات، سبک مدیریت و رهبری، تغییر کند. توسعه فرهنگ نیز می‌تواند تحت تأثیر یکپارچگی، اثربخشی و گاهی اوقات رقابت‌پذیری یک شرکت قرار گیرد.
درباره گوگل بیشتر بدانیم…
قبل از اینکه به مطالعه موردی فرهنگ سازمانی گوگل بپردازیم، ابتدا باید کمی بیشتر درباره شرکت گوگل بدانیم. گوگل یک شرکت موتور جستجوی نوآور آمریکایی است که در سال 1998 توسط سرگئی برین و لری پیج تأسیس شد. پیش‌زمینه این شرکت از سال 1995 در دانشگاه استنفورد شکل گرفت. امروزه این شرکت تولیدات متنوعی شامل Gmail، Google Maps، Pixel و غیره دارد که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. Google از یک رویکرد جهانی برای پاسخگویی به نیازهای توسعه‌دهندگان، مشاغل و تمامی کاربران استفاده می‌کند.
هدف شرکت گوگل سازماندهی اطلاعات جهانی و در دسترس قرار دادن آن برای همه است. همچنین ارزش‌های اصلی این شرکت عبارت است از اولویت دادن به کاربر و توسعه حداکثری تجربه کاربری.
هدف شرکت گوگل سازماندهی اطلاعات جهانی و در دسترس قرار دادن آن برای همه است. همچنین ارزش‌های اصلی این شرکت عبارت است از اولویت دادن به کاربر و توسعه حداکثری تجربه کاربری.در رویکرد فرهنگ سازمانی گوگل مردم مهم‌ترین دارایی هستند. این کمپانی به‌عنوان یک شرکت نوآور، به‌خاطر فرهنگ انعطاف‌پذیرش شناخته شده است. گوگل همواره در تلاش است تا افراد مختلف را دور هم جمع کند و ایده‌های نو ایجاد کند.
ساختار سازمانی گوگل چگونه است؟
ساختار سازمانی گوگل نسبتاً خطی است و از ارتباطات غیررسمی بین واحدهای سازمانی مختلف پشتیبانی می‌کند. گوگل از ساختار سازمانی ماتریسی استفاده می‌کند که به نام «ساختار سازمانی متقابل» نیز شناخته می‌شود. استفاده از ساختار متقابل یا ماتریسی به این معنی است که کارکنانی با مهارت‌های گوناگون برای کار بر روی یک پروژه یا توسعه محصول خاص با تقسیم وظایف تشکیل تیم می‌دهند. هر گروه معمولاً توسط یک مدیر ارشد هدایت می‌شود که مسئول رهبری آن گروه است.
ساختار فرهنگ سازمانی گوگل شامل سه ویژگی اصلی است که عبارتند از:
- مبتنی بر عملکرد – ساختار گوگل شامل یک جنبه کاربردی است زیرا این شرکت دارای عملکردهای مجزا مانند امور مالی، فروش و بازاریابی، تحقیق و توسعه و غیره است که در بخش‌های عملیاتی مختلف گروه‌بندی شده‌اند. همه عملکردها توسط یک مجری هدایت می‌شوند که عملیات را مدیریت کرده و مسئول تصمیمات استراتژیک است.
- مبتنی بر محصول – محصولاتی که شرکت تولید می‌کند از طریق گروه‌های کارکنانی با وظایف مختلف، توسعه می‌یابد. گوگل دارای دو گروه اصلی مبتنی بر محصول است گروه مسئول عملیات ابری و دیگری گروه عملیات هوش مصنوعی است. همچنین یک مسئول اجرایی برای هر یک از این گروه‌ها وجود دارد که در توسعه خطوط تولید کمک می‌کند.
- مسطح بودن – ارتباطات سازمانی نسبتاً «خطی» است به این معنی که کارکنان می‌توانند با مدیران سطوح مختلف در سراسر سازمان بدون توجه به رده‌بندی‌های رایج، حتی در مناطق مبتنی بر عملکرد ارتباط برقرار کنند. این اجازه می‌دهد تا اطلاعات به طور موثر در حین انجام عملیات، در بین بخش‌های مختلف جریان یابد.
مزایای رفتار سازمانی در محیط کار گوگل
همانطور که گفته شد یکی از دلایل اصلی موفقیت گوگل، به عنوان یک شرکت بسیار نوآور، همسویی بین ساختار و فرهنگ سازمانی گوگل است. ویژگی‌های اصلی که فرهنگ سازمانی گوگل را تشکیل می‌دهند، به طور خلاصه به موارد زیر اشاره دارد:
- فرهنگ سازمانی اعمال شده در شرکت گوگل توسط بنیانگذاران شرکت، «پیج» و «سرگئی» ایجاد شد. آنها می‌‌خواستند شرکتی ایجاد کنند که کار کردن در آن لذت‌بخش باشد. این امر آنها را به استخدام کارمندان جوان در شرکت سوق داد. این دو مدیر باهوش و حیرت‌انگیز به کارمندان خود اجازه دادند با حیوانات خانگی خود در محل کار حضور پیدا کنند و امکانات تفریحی را برای آنها در محل کار فراهم کردند. این فرهنگ جالب به مرور در گوگل رشد کرد. شرکت جوانانی باهوش و خلاق را از دانشگاه‌ها جذب می‌کرد. این انتخاب باعث شد که در عین آن که جوانان در حین کار از تفریح لذت می‌برند، خلاقیت آنها گوگل را به عنوان یک شرکت برتر تثبیت کند.
- گوگل در صنعتی فعالیت می‌کند که هر روز در حال تغییر و تحول است. از این رو این شرکت با گنجاندن خلاقیت در فرهنگ خود، توانسته مزیت رقابتی خود را در بازار حفظ کند. با نگاهی به فرهنگ سازمانی گوگل، مشاهده می‌شود که این فرهنگ تحت‌تأثیر نوآوری در کنار مسئولیت و همچنین دعوت به سرگرمی است. این در همه اجزا این شرکت ازجمله ارزش‌ها، سبک مدیریت، ساختار سازمانی دیده می‌شود. این شرکت یک ابزار مهم دارد: Googleplex که به کارمندان غذا، ورزش و تفریحات رایگان ارائه می‌دهد و از آنجایی که اکثر کارمندان Google جوان هستند، از چنین خدماتی استقبال ویژه می‌کنند.
- فرهنگ سازمانی باید به شرکت کمک کند تا روابط خود را با جامعه و سایر شرکت‌ها بهبود بخشد. شرکتی که کارکنان آن آزادانه ابراز نظر کنند و در تصمیم گیری‌ها مشارکت داشته باشند، مطمئناً همیشه به کار خود متعهد هستند و نتایج بهتری به بار می‌آورند. فرهنگ شرکت گوگل این را به عنوان یک سازمان جمعی با سطح بالایی از همبستگی و جامعه پذیری نشان داده است. این فرهنگ شرایط کاری راحت‌تری را برای کارکنان فراهم می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد تا دفاتر خود را براساس سلیقه و ترجیحات خود نظم دهند. همچنین به کارمندان گوگل این آزادی داده می‌شود که روی پروژه مورد نظر خود کار کنند که منجر به افزایش عملکرد و در نتیجه موفقیت کمپانی خواهد شد.
- نحوه پاداش‌دهی یک شرکت به کارکنان خود، جنبه دیگری از فرهنگ سازمانی است. این جنبه محدود به برنامه‌های پاداش شرکت نمی‌شود، بلکه دلیل پاداش‌دهی به کارکنان را نیز در برمی‌گیرد. فاکتورهایی که شرکت برای انتخاب افراد مستحق پاداش در نظر می‌گیرد، اهمیت بیشتری دارند. در مورد فرهنگ سازمانی گوگل، کارکنان شرکت پس از دریافت پاداش، به فکر ترک شرکت نیستند، بلکه بیشتر روی کار در راستای مأموریت سازمان تمرکز می‌کنند. کار تا آنجایی پیش رفته که معمولاً کارمندان با استعداد سایر شرکت‌ها نیز شرکت خود را ترک می‌کنند تا به گوگل بپیوندند! به عنوان مثال، مدیر اجرایی مایکروسافت، «کای فو لی» از کمپانی مایکروسافت به گوگل پیوست.
فرهنگ سازمانی گوگل: رهبری
شرکت‌ها باید درک کنند که فرهنگ سازمانی خوب شامل تعریف مدیریت و شیوه‌های رهبری مثبت می‌شود. یک شرکت به رهبری قوی نیاز دارد که اهداف و مقاصد شرکت را درک کند و قدرت دستیابی به نتایج مطلوب را داشته باشد. یک رهبر تنها از طریق الگوبرداری از رفتار مطلوب دیگران می‌تواند به این مهم دست یابد. او ارزش‌هایی را به دیگران القا می‌کند که آنها را به سمت تحقق چشماندازهای روشن تعیین‌شده هدایت می‌کند. رهبر بایستی اهدافی را به دیگران ارائه دهد که واضح و بدون ابهام باشند و ارتباط مداوم را تضمین کنند.
«گولمن» شش سبک مختلف رهبری را پیشنهاد می‌کند که شامل موارد زیر است:
- مربیگری
- تنظیم سرعت
- دموکراتیک
- مقتدرانه
- وابستگی
- اجباری
فرهنگ سازمانی گوگل از سبک رهبری «وابسته» استفاده می‌کند. در این روش یک فضای باز ایجاد می‌شود که در آن هر کارمند آزاد است تا با سایر کارمندان ارتباط برقرار کند و ایده‌های خود را به اشتراک بگذارد. این سبک رهبری باعث افزایش انعطاف‌پذیری و بهره‌وری کارکنان شده است. گوگل همچنین از رهبری «معتبر» استفاده می‌کند. در این سبک، رهبران گوگل به کارکنان این آزادی را می‌دهند که در چارچوب چشم‌انداز شرکت، ایده‌های جدید پیشنهاد دهند و قابلیت‌های ایده‌هایشان را آزمایش کنند.
کارمندان در گروه‌هایی با آزادی کامل کار می‌کنند. این سبک رهبری باعث می‌شود که کارکنان احساس کنند برای شرکت مفید هستند. گوگل همچنین به کارمندان خود اجازه می‌دهد که ایده‌های خود در مورد توسعه محصولات را با شرکت به اشتراک بگذارند و آنان را به همکاری تشویق می‌کند.
در سطحی دیگر گوگل از اصول رهبری دموکراتیک استفاده می‌کند. بدین ترتیب کارکنان را در تصمیم‌گیری‌های شرکت در مورد اهداف و سایر موضوعاتی که حساس نیستند، مشارکت می‌دهد. این نوع رهبری به کار گرفته شده توسط شرکت گوگل، به منظور بهبود شرایط کاری کارکنان و افزایش عملکرد آنها است و با اتکا به این شکلِ رهبری، گوگل انتظار رشد دائمی را دارد.
گوگل از سبک‌های رهبری استفاده می‌کند تا محیط کاری خوبی برای تمامی کارکنان و پرسنل سازمانی ایجاد کند. بنابراین این فرم رهبری و نیز ارتباطات سازمانی بر عملکرد شرکت تأثیری شگفت‌انگیز می‌گذارد. رفتار سازمانی در شرکت گوگل، حرکتی عالی و مترقی است. زیرا سایر سبک‌های دیگر رهبری مانند اجبار و تنظیم سرعت بر محیط کاری کارکنان تأثیر منفی می‌گذارند.
رهبری دارای مولفه‌های مختلفی است و برای رهبری موفق، رهبران باید اکثر این مؤلفه‌ها را داشته باشند. این مولفه‌ها شامل هوش هیجانی، هوش فرهنگی، هوش تحلیلی و همچنین انگیزش است.
مشکلات فرهنگ سازمانی گوگل
فرهنگ غالباً «پویا» است، اما گاهی اوقات تحت شرایط خاصی بی‌اثر می‌شود. به طور کلی فرهنگِ مطلقاً خوب وجود ندارد. شرکت گوگل این گذاره را از طریق خرده فرهنگ خود نشان داده است:
انعطاف‌پذیری بیش از حد و تکبر کارمندان
انعطاف‌پذیری نقطه قوت فرهنگ این شرکت است. با این حال، فرهنگ گوگل کم‌کم از این واقعیت منحرف شد!
به گفته منتقدان گوگل، اگر فرهنگ و رهبری این شرکت تغییر نکند، می‌تواند در آینده باعث افول این شرکت شود. فرهنگ سازمانیِ بیش از حد آزاد، متاسفانه کارکنان را متکبر و مدعی کرده است. همچنین باعث شده که آنها دیر به جلسات بیایند و جلسات را با صحبت‌کردن بیجا مختل کنند. به گفته منتقدان، گوگل با ترسیم یک تصویر ایده‌آل بیشتر به دنبال تبلیغ خودش است، اما در واقعیت، وضعیت شرکت به آن خوبی نیست.
تعیین رده سنی، تبعیض و رویکردی ضد حقوق بشری
با اینکه گوگل از فرهنگ استفاده از کارمندان جوان و خلاق پیروی می‌کند، اما از طرفی فرهنگ تبعیض سنی در بین کارمندان وجود دارد. گوگل مطمئناً این فرهنگ را برای دستیابی به اهداف خود ایجاد کرده است. با این حال، مبانی این فرهنگ سازمانی گوگل، مخالف حقوق بشر و رویکردهای مبارزه با تبعیض بود.
در سال 2004، مدیر عملیات گوگل به ناحق اخراج شد. اخراج او به این دلیل بود که شرایط سنی او با فرهنگ سازمانی گوگل همخوانی نداشت! پس از این حادثه، شکی نیست که این بخش از فرهنگ گوگل باید تغییر کند.
جذب کارمند براساس هوش تحلیلی و نادیده گرفتن سطح هوش هیجانی
جذب کارمندان همواره مسائلی را در شرکت مطرح کرده است. برای شرکتی که روابط خوبی با افراد دارد، باید فرآیند چگونگی جذب نیرو کاملاً شفاف باشد. گوگل به بسیاری از مسائل در فرهنگ سازمانی خود رسیدگی کرده است. با این حال به موضوع استخدام کارکنان به اندازه کافی رسیدگی نشده است.
گوگل برای استخدام منابع انسانی، بر هوش تحلیلی و ریاضی افراد متمرکز است. آنها در این فرآیند عامل هوش هیجانی را کنار می‌گذارند. گوگل معتقد است که از طریق ارتباطاتِ باز و دوستانه که در فرهنگ شرکت گنجانده شده است، کارکنان در حین کار «هوش هیجانی» را به دست می‌آورند.
هوش تحلیلی تنها بخشی از هوش فرد است. کارکنان باید بتوانند در هر موقعیتی احساسات خود را مدیریت کنند و متقابلاً احساسات کارکنان دیگر و مشتریان را نیز درک کنند. از سویی دیگر در هر سطحی از یک سازمان، نیاز به رهبری وجود دارد. کارمندی که دارای هوش هیجانی بالایی است، مهارت‌هایی دارد که برای مدیریت آن سطح لازم و الزامی است. بنابراین، این بخش از استعداد فرد را نمی‌توان نادیده گرفت. در فرآیند استخدام، آنها فقط بر سوابق و رتبه‌های تحصیلی تمرکز می‌کنند و علیرغم نادیده گرفتن هوش هیجانی، تجربه متقاضیان را نیز نادیده می‌گیرد. این مورد یکی از معایب جدی رفتار سازمانی در شرکت گوگل است.
سخن پایانی
از ابتدای تأسیس شرکت گوگل، کارمندان در تیم‌ها کار می‌کردند. به شکلی که هر یک از اعضای تیم در تصمیم‌گیری در مورد شرکت با دیگر کارمندان یا مدیران برابر بود. بدین ترتیب فضای باز فرهنگ سازمانی گوگل به شدت در میان کارکنان گسترش یافت و همزمان ساختارهای سنتی مدیریت کنار گذاشته شد. گوگل همچنان بر بهبود شرایط کاری در تیم‌ها با تأثیرگذاری هر یک از اعضا تمرکز دارد. رهبری فرهنگ سازمانی گوگل به مدیران اجازه می‌دهد تا در مورد مسائل با تیم خود بحث کنند. با این حال، هر کارمند به صورت جداگانه با مشکلات برخورد می‌کند. این بدان معنی است که هر کارمند، رئیس خود است و در این بین هیچ اشاره‌ای به رئیس و منصب او نمی‌شود. این فرم اصول کاری در گوگل باعث افزایش سطح نوآوری و تنوع محصول شده و موفقیت را میسر ساخته است. رفته‌رفته نحوه اداره کمپانی به فرهنگ سازمانی قوی‌ای تبدیل شد که شرکت‌های دیگر از آن پیروی می‌کنند.
سوالات متداول:
فرهنگ سازمانی بازِ شرکت گوگل به کارکنان بخش بازاریابی اجازه می‌دهد تا با کارکنان بخش طراحی محصولات تامل داشته باشند. این ارتباط مفید بین دو طرف، طراحی محصول را براساس ارزش مصرف‌کنندگان بهبود می‌بخشد.
گوگل از یادگیری تجربی پشتیبانی می‌کند و معتقد است توسعه فرهنگ کارکنان از طریق آموزش در حین کار به بهترین وجه انجام می‌شود.
سه راه حل اصلی برای مقابله با مشکلات در فرهنگ سازمانی گوگل وجود دارد. این سه روش عبارتند از:
1. کارکنان را در هنگام اشتباه درک کنید!
2. کارکنان را برای یافتن راه‌حل مناسب در معرض مشکلات قرار دهید!
3. فرصت‌ها و امکانات لازم برای رفع مشکل را در اختیار کارکنان قرار دهید!
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!