احتمالاً جمله «بهتر کار کن وگرنه اخراج می‌شوی!» را شنیده‌اید؛ یک جمله کلاسیک برای تشویق کارکنان به کار بیشتر و باکیفیت‌تر. امروزه اما، تحقیقات نشان داده است که، ترس از‌دست‌دادن شغل تأثیری معکوس دارد. نبود امنیت شغلی، کارکنان را تحت‌فشار قرار می‌دهد و جلوی تمرکز و انگیزه آن‌ها برای کار‌کردن را می‌گیرد. نبود امنیت شغلی تعهد کارکنان را از بین می‌برد و آن‌ها را برای پیدا‌کردن شغل جدید مصمم می‌کند. امنیت یکی از جنبه‌های شغلی مهم برای کارکنان و کارفرمایان است و مدیریت منابع انسانی می‌تواند در این مسیر نقش مهمی ایفا کند. در ادامه، به شما می‌گوییم امنیت شغلی چیست، چرا مهم است و چه عواملی بر آن تأثیر می‌گذارند.
امنیت شغلی به چه معناست؟
داشتن امنیت شغلی به این معنی است که بعید است فرد شغل خود را از دست بدهد، یا بعید است که موقعیت شغلی او در آینده نزدیک نابود شود. همچنین عوامل بیرونی، مانند تغییرات در اقتصاد یا روش‌های تولید هم بر او تأثیری نخواهد داشت.
امنیت یکی از جنبه‌های مهم هر شغلی است و برای بیشتر کارکنان، این موضوع به‌اندازه افزایش حقوق اهمیت دارد. نبود امنیت شغلی کارمندان را در مورد داشتن حقوق در ماه آینده دچار تردید می‌کند، چیزی که موجب استرس می‌شود و امکان تمرکز‌کردن بر روی کار را از آن‌ها می‌گیرد.
عدم امنیت شغلی به کارفرمایان هم آسیب می‌رساند و می‌تواند وفاداری به شرکت را نیز از بین ببرد، در این شرایط کارکنان به خودشان می‌گویند اگر قرار است اخراج شویم، چرا باید سخت کار کنیم؟ همچنین بیشتر افراد مستعد، شرکت را برای پیدا‌کردن امنیت شغلی ترک می‌کنند. کارکنان خوب باید مطمئن باشند که شرکت برای آن‌ها ارزش قائل است و می‌خواهد آن‌ها را در کنار خود نگه دارد. این امر، بخش بزرگی از معنای امنیت شغلی است.
چرا داشتن امنیت شغلی مهم است؟
داشتن امنیت شغلی هم برای کارمندان و هم برای کارفرمایان مهم است. درنتیجه، بسیاری از سازمان‌ها سعی می‌کنند که کارکنانشان در نقش‌های خود تا حد امکان، احساس امنیت داشته باشند. وجود امنیت شغلی در یک شرکت:
- یک فضای کاری آرام ایجاد می‌کند
- آمد‌و‌شد و گردش کارمندان را کاهش می‌دهد
- تعامل کارکنان را بهبود می‌بخشد
- کیفیت کار را بهبود می‌بخشد
- سود مالی شرکت را افزایش می‌دهد
- شهرت و وجهه شرکت را بهبود می‌بخشد
- روحیه کارکنان را بالا می‌برد
- استعدادهای جدید را جذب می‌کند
بااین‌حال امنیت شغلی در ایران هم، مثل بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه به یک نگرانی عمده تبدیل شده است. بعد از فراگیری کرونا و رواج کار از راه دور، بی‌ثباتی کار بیشتر هم شده است. چون در قراردادهای جدید با فریلنسرها، مراقبت‌های بهداشتی، بیمه، کمک‌هزینه مسکن و سایر اشکال خدمات تأمین اجتماعی نقشی ندارند، شرایطی که مصداق بارز نبودن امنیت شغلی است.
عوامل مؤثر امنیت شغلی
عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند بر احساس امنیت یا عدم امنیت شغلی در کارکنان تأثیر بگذارند. اگر یک شرکت خیلی به کارگران گیگ، برون‌سپاری یا هوش مصنوعی متکی باشد، کارکنان «دائمی» آن شرکت، با حس نبود امنیت شغلی مواجه می‌شوند. حتی اگر آن شرکت برنامه‌ای برای کوچک‌سازی نداشته باشد، عدم پشتیبانی قابل‌مشاهده از کارمندان می‌تواند آن‌ها را به سمت خروج از شرکت بکشاند.
از طرفی ماهیت خود شغل هم می‌تواند به برخی از کارمندان امنیت بیشتری بدهد. هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از کارهای روزمره را انجام دهد، اما اگر مثلا به‌عنوان یک لوله‌کش کار می‌کنید، به این زودی‌ها چیزی شما را تهدید نخواهد نکرد.
بااین‌حال برخی از عوامل مؤثر امنیت شغلی هم تا حدی تحت کنترل خود کارمند هستند. داشتن یک رابطه خوب با سرپرستتان می‌تواند در دوره کاهش نیروهای شرکت، تفاوت بزرگی برای کارکنان ایجاد کند. بنابراین به عهده گرفتن مسئولیت‌های جدید و کسب رتبه بالاتر در سازمان، شما را برای روسایتان ارزشمندتر می‌کند. البته این به‌معنای این نیست که باید محیط شرکت‌ها به یک محیط بزرگ چاپلوسی تبدیل شود.
نشانه‌هایی هم وجود دارند که می‌توانند هشداری برای نبود امنیت شغلی، برای کارکنان باشند. به‌طور مثال اگر در سال گذشته افزایش حقوق نداشته‌اید و امسال هم از افزایش حقوق خبری نبوده است، این قضیه می‌تواند زنگ هشداری باشد که یا از ارزشمند‌نبودن کار شما و یا مشکلات جدی شرکت خبر می‌دهد. در ادامه برخی از عوامل مؤثر امنیت شغلی را بررسی خواهیم کرد.
امنیت شغلی به‌عنوان یک عامل انگیزشی
عوامل محرک می‌توانند یک شرکت را موفق کنند یا آن را به ورشکستگی بکشانند. مهم‌ترین عامل انگیزشی برای کارکنان، امنیت شغلی است. این مورد نشان می‌دهد که فقدان امنیت شغلی به‌احتمال‌زیاد باعث ایجاد معضلاتی در حفظ کارمندان یک شرکت می‌شود.
اخراج
چه شرکت شما تاکنون هیچ فردی را اخراج نکرده باشد و چه به‌ندرت با اخراج کارکنان مواجه شده باشد، می‌توانید یک سیاست کلی برای اخراج تنظیم کنید. بهتر است این سیاست به عملکرد شغلی افراد بستگی داشته باشد تا به سابقه کاری افراد.
این روش می‌تواند تأثیر عدم اطمینان از امنیت شغلی را کاهش دهد. کارکنان می‌توانند سخت‌تر و هوشمندانه‌تر کار کنند تا موقعیت‌های باقی‌مانده را در طول تلاش‌های کوچک‌سازی شرکت، حفظ کنند، شما هم با کارکنانی خواهید ماند که می‌توانند به موفقیت شرکت شما کمک کنند.
پاداش به‌منظور ماندن
نوعی از پاداش، خارج از حقوق معمولی یک کارمند که به‌عنوان انگیزه‌ای برای نگه‌داشتن یک کارمند کلیدی در کار در طول یک چرخه تجاری داده می‌شود. درواقع یکی از راه‌های استفاده از محرک امنیت شغلی به نفع یک شرکت، دادن پاداش به کارکنان ارزشمند به‌عنوان تشکر از خدمات آن‌هاست.
پاداش به کارمندان اطمینان می‌دهد که از آن‌ها قدردانی می‌شود و برای شرکت ارزش دارند. درحالی‌که پاداش ممکن است به بودجه نیاز داشته باشد، اما هزینه پاداش به کارمندان، معمولاً بسیار کمتر از استخدام کارمندان جدید و آموزش به آن‌هاست. کارمندانی که از آن‌ها قدردانی می‌شود نسبت به استخدام‌های جدید به شرکت وفادار می‌مانند.
حقوق
در مواقع سخت، کارفرمایان ممکن است وسوسه شوند که دستمزدها را کم کنند تا امنیت شغلی کارکنان را تأمین کنند. درحالی‌که تلاش برای دوری از اخراج کارکنان تحسین‌برانگیز است، اما شرکت باید مراقب باشد که دستمزدها را آن‌قدر کاهش ندهد که کارکنان شایسته، مجبور به رفتن به‌جایی دیگر باشند. این مورد باعث می‌شود کارفرما هزینه بیشتری را برای استخدام کارکنان جدید بپردازد.
محدودیت‌ها
درحالی‌که امنیت شغلی هدف بسیاری از کارمندان است، به‌طور واقع‌بینانه بیشتر کارمندان چندین بار در طول دوره کاریشان، حرفه شغلی خود را تغییر می‌دهند. بسیاری از این تغییرات شغلی هم ایده‌آل آن‌ها نبوده است. کارمندان باید در وفاداری خود به کارفرما حق انتخاب داشته باشند و خود را برای این احتمال آماده کنند که رکود اقتصادی یا تجدید ساختار شرکت ممکن است بر وضعیت کاری آن‌ها تأثیر بگذارد. بنابراین مطمئن باشید که صاحبان شرکت به‌دنبال راه‌هایی برای زنده‌ماندن در دوران سخت خواهند بود و شما هم همین‌طور.
پرسشنامه امنیت شغلی
پرسیدن سؤال‌های درست در طول مصاحبه می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد امنیت شغلی در این سازمان به شما بدهد. در ادامه چند سوال خاص و کاربردی را که باید در طول مصاحبه شغلی بپرسید تا میزان امنیت شغلی خود را بررسی کنید، خواهید دید:
1-معمولاً چه تیپ شخصیتی‌ای در این نقش موفق می‌شود؟ یا مهارت‌ها و ویژگی‌های کلیدی که یک فرد برای موفقیت در این نقش نیاز دارد، چیست؟
خوب است به این موضوع فکر کنیم که آیا برای یک نقش شغلی مناسب هستیم یا نه؟ پرسیدن سؤالی مانند این سوال به شما کمک می‌کند تا بدانید آیا واقعاً برای نقش پیشنهادی مناسب هستید یا خیر. آیا این نقش همان چیزی است که از شرح شغل موردنظر انتظار داشتید یا نه؟ آیا شخصیت، نقاط قوت، مهارت‌ها و تجربه مناسبی برای موفقیت در این موقعیت دارید یا نه؟
2-موفقیت در این نقش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این سوال به شما کمک می‌کند تا ارزیابی کنید که آیا انتظارات مدیر یا سازمان استخدام‌کننده واقع‌بینانه است یا خیر، به‌ویژه با توجه به چالش‌های فعلی که بسیاری از مشاغل با آن مواجه هستند. این سوال به شما کمک می‌کند بفهمید که سقف انتظارت از این نقش چیست و اینکه آیا این انتظارات واقع‌بینانه است یا نه و می‌خواهید برای رسیدن به آن تلاش کنید یا خیر.
3-معمولاً شخصی با کار در این موقعیت نیاز دارد چه مهارت‌های بیشتری را کسب کند و این امر منجر به چه چیزی می‌شود؟
4-چه فرصت‌های یادگیری و توسعه شخصی‌ای با این نقش امکان‌پذیر است؟
این سؤال‌ها به شما کمک می‌کند بفهمید مسیر شغلی شما ممکن است چگونه باشد و کمک می‌کند درک خوبی از آنچه این نقش می‌تواند در بلندمدت ایجاد کند، داشته باشید.
5-همه‌گیری چه تأثیری بر درآمد یا سود شما در سال 2020 داشت؟
این سوال به شما کمک می‌کند تا درک کنید که این شرکت چقدر پایدار است و آیا آن‌ها می‌توانند مدل کسبوکار خود را به‌سرعت با محیط در حال تغییر تنظیم کنند یا خیر. این سوال همچنین نشان می‌دهد که یک کسبوکار در شرایط سخت چقدر انعطاف‌پذیر است؟
6-استراتژی میان‌مدت شما چیست؟ و در دو سال گذشته چه تغییراتی در تعداد کارمندان ایجاد کرده‌اید؟
این سوال نشان می‌دهد که آیا کسبوکار در حال تکامل و انطباق با محیط‌های جدید است یا خیر. همچنین نشان می‌دهد که چگونه کارکنانْ خود را اولویت‌بندی می‌کنند و آیا از کارمندان کلیدی خود و امنیت شغلی آن‌ها حمایت می‌کنند یا خیر.
7-چگونه با کار منعطف و از راه دور، ازجمله پذیرش فناوری‌های جدید، سازگار شده‌اید؟
این سوال به شما کمک می‌کند بفهمید که آیا سازمان به آینده نگاه می‌کند و یاد می‌گیرد چگونه در دنیای جدید تکامل یابد یا خیر. اگر کسبوکار در حال تکامل نباشد، پس راکد است و به‌مرورزمان ممکن است شکست بخورد و نتواند امنیت شغلی شما را تأمین کند.
حرف آخر
شرکت‌ها باید در جهت تضمین امنیت شغلی کارکنان خود تلاش کنند. اگر می‌پرسید تأثیر امنیت شغلی بر رضایت شغلی چیست، باید بگوییم که وجود امنیت نه‌تنها رضایت شغلی بیشتری ایجاد می‌کند بلکه بهره‌وری و تمایل کارکنان برای مشارکت در سازمانشان را افزایش می‌دهد. افزایش امنیت شغلی برای کارمندان زن اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا امنیت شغلی یک عامل کلیدی تعیین‌کننده سطح رضایت شغلی آن‌هاست.
دریافت گواهینامه ایزو و ایزو 34000 منابع انسانی، که برای ارزیابی و ارتقای سیستم مدیریت منابع انسانی تنظیم شده است، می‌تواند کمک‌کننده باشد. از طرفی شرکت‌ها می‌توانند امنیت شغلی خود را با ایجاد بندهای «خروج یا اخراج» شفاف و منصفانه در قراردادها، ارائه سهام در کسبوکار (مانند مالکیت سهام کارکنان)، فراهم‌کردن فرصت‌های ارتقای مهارت و القای حس مالکیت با همکاری نزدیک با کارکنان خود، افزایش دهند.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!