تصور اینکه در یک سازمان، افرادی می‌توانند حضور داشته باشند که به‌راحتی مرزها را زیر پا می‌گذراند و فضایی ناامن ایجاد می‌کنند، شاید دشوار باشد اما متأسفانه این امر حقیقت دارد و این مورد یکی از مسائل رفتار سازمانی است. شرکت‌های زیادی هرساله به‌خاطر رفتارهای نادرست سازمانی و عدم برخورد مناسب با آن‌ها، در معرض خطر قرار می‌گیرند؛ دزدی، کلاه‌برداری، آزار و اذیت، رفتار نسنجیده و دیگر مشکلات می‌تواند برای بهترین کارفرمایان در معتبرترین سازمان‌ها هم اتفاق بیفتد.
کارفرمایان باید نسبت به انواع رفتارهای اشتباه سازمانی، هوشیار بمانند تا سازمان خود را در مسیر درست نگه‌دارند و از سوء‌رفتار بیشتر جلوگیری کنند. برای آشنایی با ۱۰ رفتار نادرست سازمانی که ممکن است هر کارمندی مرتکب آن‌ها شود، با ما همراه شوید.
منظور از رفتارهای اشتباه سازمانی چیست؟
رفتارهای نادرست سازمانی، رفتارهایی هستند که برای محل کار مناسب نیستند و بر کار، محیط و سایر کارمندان سازمان تأثیر منفی می‌گذارند. رفتار نادرست می‌تواند از مسائل جزئی تا نقض جدی خط‌مشی شرکت متغیر باشد و رضایت شغلی کارکنان را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از رفتارهای اشتباه سازمانی را می‌توان از طریق آموزش و گفتگوهای فردی اصلاح کرد. برخی دیگر اما نیاز به پاسخی قاطع مانند اخراج فرد خطاکار دارند. رفع سریع تخلفات برای محافظت از کارکنان، ارتقای کار تیمی، ایجاد انگیزه در کارکنان و اجتناب از تهدید دعوای حقوقی کارکنان ضروری است.
بعد از تأخیر و غیبت، رفتارهای نادرست سازمانی را می‌توان سومین دلیل رایج استفاده از برخوردهای انضباطی در یک سازمان دانست. اما رفتارهای نادرست سازمانی چه هستند؟ چه تنبیه‌هایی برای برخورد با رفتارهای اشتباه سازمانی در نظر گرفته شده است؟ کارمندان باید قبل از شروع به کار در هر شرکتی، پاسخ این سؤالات را بدانند تا بتوانند در مورد قبول‌کردن یا نکردن مسئولیت تصمیم بگیرند.
انواع رفتارهای نادرست سازمانی
رفتارهای نادرست سازمانی دو دسته هستند، تخلفات فاحش و تخلفات عمومی کارکنان، که هرکدام برخوردهای مناسب خود را نیاز دارند. تخلفات فاحش، اصطلاحی است که در قانون کار استفاده می‌شود. در تخلفات فاحش، سوء رفتار به‌اندازه‌ای شدید است که می‌تواند بر جایگاه شرکت تأثیر بگذارد. کارمند به‌دلیل چنین رفتار نادرستی حتی بدون اطلاع قبلی اخراج می‌شود.
اگر کارمندی به‌دلیل مشکلات شخصی یا سهل‌انگاری در انجام وظایف کاری خود کوتاهی کند، مرتکب تخلف عمومی شده است. سازمان حق دارد متناسب با فرهنگ سازمانی خود، در مورد این نوع از تخلفات هشدار دهد. پس از چند بار اخطار شفاهی یا کتبی، مدیران می‌توانند اقدام قاطعانه‌تری انجام دهند. برخورد با رفتارهای نادرست سازمانی از مهم‌ترین وظایف مدیر منابع انسانی است. از مهم‌ترین رفتارهای نادرست سازمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
آشنایی با ۱۰ رفتار نادرست سازمانی
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، نمونه‌های زیادی از رفتارهای نادرست سازمانی وجود دارد. بااین‌حال مهم‌ترین رفتارهای نادرست سازمانی عبارتند از:
یک. نقض محرمانه‌بودن
بسیاری از کارمندان موافقت می‌کنند که از اسرار تجاری و اطلاعات محرمانه مشتری به‌عنوان بخشی از قرارداد کاری خود محافظت کنند. به اشتراک‌گذاری اطلاعات خصوصی در مورد امور مالی، شیوه‌های تجاری و روابط با مشتری، نقض آن توافق‌نامه و نمونه‌ای از رفتارهای نادرست سازمانی است. برای مثال اگر کارمندی اطلاعات شخصی یکی از مشتریان شرکت را بردارد و از آن برای منافع شخصی خود استفاده کند، قانون محرمانه‌بودن را زیر پا گذاشته است و سازمان باید با آن برخورد کند.
دو. نافرمانی
نافرمانی زمانی رخ می‌دهد که کارکنان از دستورات پیروی نمی‌کنند و از انجام وظایف خود سرباز می‌زنند. این نمونه از نافرمانی‌ها معمولاً با برخوردهای جزئی و واکنش‌های به‌موقع، قابل اصلاح هستند. اگر کارکنان پروتکل‌های ایمنی و بهداشت را نادیده بگیرند، نافرمانی جدی‌تر می‌شود. از نمونه رفتارهای نادرست سازمانی در این بخش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دیررسیدن مداوم به محل کار
- امتناع از همکاری با همکاران
- نرفتن به جلسات ضروری
- استفاده از زبان و ادبیات نامناسب
به‌عنوان‌مثال، اگر کارمندی همیشه از زمان استراحت تعیین‌شده برای نهار تخطی و دو برابر زمان مجاز را صرف کند، این عمل نوعی نافرمانی محسوب می‌شود. اگر مدیر او خط‌مشی شرکت را به او یادآوری کند و هشدار دهد، تکرار دوباره این رفتار نیاز به اقدامات انضباطی دارد.
سه. روابط شخصی
روابط نامتعادل در محل کار بسته به خط‌مشی شرکت می‌تواند به‌عنوان رفتارهای نادرست سازمانی تعریف شود. اگر فردی در موقعیت قدرت با کارمندی که زیر نظر او کار می‌کند قرار ملاقات بگذارد، این عمل می‌تواند آن مدیر و شرکت را در برابر ادعای آزار و اذیت آسیب‌پذیر کند.
زیردستان ممکن است احساس کنند تحت‌فشار قرار دارند و برای محافظت از شغل خود باید با پیشنهاد‌های سرپرست خود همراهی کنند، که این عمل منجر به ایجاد شرایط نامناسب در محیط کار می‌شود. اگر یک کارمند به‌دلیل رابطه شخصی خود با یک مدیر، از رفتار بهتری برخوردار شود، این نوع علاقه‌مندی می‌تواند شکل دیگری از سوء رفتار و رفتارهای نادرست سازمانی باشد.
برخی از شرکت‌ها سیاست‌هایی دارند که روابط عاشقانه بین افراد را به‌دلیل احتمال سوء‌رفتار ممنوع می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر به کارمندان اجازه می‌دهند درصورتی‌که روابط خود را با منابع انسانی در میان بگذارند، از طریق کانال‌های مناسب، قرار ملاقات بگذارند. به‌عنوان‌مثال، اگر مدیری با یک کارمند رابطه برقرار کرد و منابع انسانی را از رابطه خود مطلع کرد، ممکن است شرکت یکی از کارمندان را به بخش دیگری منتقل کند تا احتمال سوء‌رفتار را کاهش دهد.
چهار. آزار، اذیت، تبعیض
آزار و اذیت کارکنان اشکال مختلف ارتباط کلامی و غیرکلامی را شامل می‌شود که با آزار، تحقیر و تهدید، منجر به ایجاد محیطی خصمانه در سازمان می‌شوند. تهدید، ارسال پیام‌های آزاردهنده یا نظرات بی‌ادبانه، حذف عمدی یک شخص از مکالمات یا فعالیت‌های محل کار و غیره نمونه‌هایی از رفتارهای نادرست سازمانی در بحث آزار و اذیت هستند.
آزار جنسی رایج‌ترین شکل از رفتارهای نادرست سازمانی است که کارفرمایان باید سریع با آن مقابله کنند. پیشرفت‌های جنسی ناخواسته، درخواست برای محبت‌های جنسی یا سایر رفتارهای کلامی یا فیزیکی با ماهیت جنسی اعمالی هستند که یک محیط کاری خصمانه یا توهین‌آمیز را ایجاد می‌کنند. حمایت از حق شکایت فرد آزاردیده و حمایت سازمان از او، می‌تواند نقش مهمی در ایجاد یک محیط امن کاری ایجاد کند.
پنج. استفاده از مواد مخدر و الکل
استفاده از مواد مخدر در محل کار یا قبل از آمدن به محل کار، سوء‌رفتاری جدی محسوب می‌شود. کارمندان مست می‌توانند خود و دیگران را در معرض خطر قرار دهند و اعتبار شرکت را به خطر بیندازند. بخش منابع انسانی باید اقدامات انضباطی یا هشدارهای کتبی را برای کارمندی که در ساعات کاری از مواد مخدر استفاده می‌کند، صادر کند.
شش. دزدی یا کلاه‌برداری
یکی دیگر از رفتارهای نادرست سازمانی، دزدی و کلاه‌برداری است. سرقت از یک شرکت یا مشتریان آن، کلاه‌برداری از مشتریان یا استفاده نادرست از وجوه شرکت برای استفاده شخصی می‌تواند به تصویر بیرونی و همچنین فرهنگ داخلی شرکت آسیب جدی وارد کند.
هفت. نقض پروتکل ایمنی
مقررات ایمنی و بهداشتی برای محافظت از همه افراد تهیه شده‌اند و خطای کاری را به حداقل می‌رسانند. کارمندان بسته به نقش و نوع کارشان باید از پروتکل‌های ایمنی خاصی پیروی کنند. کارمندانی که چنین پروتکل‌هایی را نقض می‌کنند می‌توانند سایر کارمندان، مشتریان و سایر افراد را در معرض آسیب قرار دهند. نقض پروتکل ایمنی در کارخانه‌ها و سایت‌های ساختمانی مثال‌های زیادی می‌تواند داشته باشد، از استفاده از تجهیزات نامناسب تا سهل‌انگاری هنگام کار با دستگاه‌های مختلف ازجمله رفتارهای نادرست سازمانی هستند که باید با آن‌ها برخورد شود.
هشت. خسارت به کالا و اموال
آسیب عمدی یا سهل‌انگاری کارمند، تخریب، تغییر یا سوء‌استفاده از تجهیزات، محصولات یا سایر دارایی‌های ضروری هر شرکت به بهانه انجام‌وظیفه در دسته رفتارهای نادرست سازمانی قرار دارند. شرکت‌ها اغلب پول زیادی را صرف خرید ابزار یا تجهیزات کاری می‌کنند. سوء رفتار کارکنان دربرخورد با این دارایی‌ها علاوه‌براینکه می‌تواند هزینه‌های سنگینی برای کسب‌وکار در پی داشته باشد، می‌تواند ایمنی شرکت و سایر کارکنان را هم به خطر بیاندازد.
نه. ساخت اعتبارنامه‌های دروغین
سطح تحصیلات، تجربه و مهارت‌های یک کارمند بر توانایی آن‌ها برای انجام وظایف خاص تأثیر می‌گذارد و موقعیت شغلی متفاوتی برای او ایجاد می‌کند. اگر یک کارمند گواهی‌ها، رزومه‌ها یا اسناد مربوط به عملکرد حرفه‌ای خود را جعل کرده باشد، تخلف انجام داده است. این تخلف در دسته رفتارهای نادرست سازمانی قرار دارد و نیازمند برخورد انضباطی و حتی اقدامات قانونی جدی‌تر است.
ده. اعمال خشونت
یکی از متداول‌ترین رفتارهای نادرست سازمانی، اعمال خشونت در سازمان است. اعمال خشونت حدود متفاوتی دارد و کارمندان مختلف بسته به شخصیتشان، برخوردهای متفاوتی با آن دارند. به‌همین‌دلیل معمولاً شرکت‌ها سیاست‌های شفافی در مورد نحوه رفتار کارکنان در محل کار و عدم تحمل این رفتارهای خشونت‌آمیز اتخاذ می‌کنند. برخی از نمونه‌های خشونت در محل کار عبارت‌اند از: قلدری، تعقیب، حمله با سلاح مرگبار، تهدید کارمندان، سرپرستان یا مشتریان، آزار جنسی و غیره.
چگونه با رفتارهای نادرست سازمانی مقابله کنیم؟
رسیدگی به تخلفات کارکنان فرآیندی حساس است چراکه هنگام برخورد انضباطی با متهم، توجه به عوامل مختلف مانند سوابق شغلی، رفتار گذشته و نوع تخلفی که مرتکب شده است، اهمیت دارد. هنگامی‌که یک کارمند مرتکب یکی از رفتارهای نادرست سازمانی می‌شود، سایر کارمندان باید تخلف او را گزارش و مدیران باید مسئولانه این تخلف را پیگیری کنند. بسته به نوع رفتار نادرست، جریمه انضباطی می‌تواند شامل اخطار شفاهی، اخطار کتبی نهایی و یا اخراج فوری باشد. همچنین برای به‌حداقل‌رسیدن چنین رفتارهایی ارتباطات سازمانی نقش مهمی می‌توانند ایجاد کنند.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!