در برخی از پروژه‌ها باید یک رویکرد تکراری اتخاذ شود که در آن عملیات‌های کوچک به سرعت تکمیل شوند تا به محصول نهایی دست پیدا کنیم. روشی که به مدیریت چنین پروژه‌هایی کمک می‌کند، اسکرام نام دارد. همه می‌دانند که مدیریت پروژه چیست، اما آشنایی با روش‌های مختلف مدیریت پروژه نیاز به مطالعه و تجربه زیادی دارد. اسکرام، یکی از روش‌های مدیریت پروژه است که در هر شرکتی با هر اندازه‌ای قابل اجرا است و نقش اساسی در موفقیت پروژه و رضایت مشتری دارد.این مطلب کیو سی بی برای صاحبان کسب‌وکار و مدیران پروژه است که می‌خواهند درباره روش اسکرام، ویژگی‌ها، مزایاو نحوه پیاده‌سازی آن به عنوان یک فرآیند مدیریتی اطلاعات کسب کنند، مفید خواهد بود.
تاریخچه متد اسکرام
اسکرام بر اساس مقاله‌ای با عنوان «بازی توسعه محصول جدید» در سال 1986 میلادی توسط هیروتاکا تاکئوچی و ایکوجیرو نونکا معرفی شد. در این مقاله، نویسندگان از ورزش راگبی برای توصیف تیم‌های خودسازمانده در توسعه و ارائه محصول نوآورانه استفاده کردند. در بازی راگبی، تیم‌ها یک دایره تشکیل می‌دهند و به دنبال توپ می‌دوند تا دوباره آن را به بازی برگردانند.
طی سال‌های آینده، جف ساترلند و همکاران وی، ایده خود را با بهره‌مندی از این استعاره در زمینه توسعه نرم‌افزار به کار بردند و این روش جدید را اسکرام نامیدند. آن‌ها این روش را برای اولین بار در سال 1993، در شرکت Easel به کار بردند.در سال 2002، شوابر و بیدل در مورد تجربیات خود در کتاب توسعه نرم‌افزار چابک با اسکرام نوشتند. این روش در سال 2004 تکمیل شد و جایگاه ثابتی در فرآیند مدیریت پروژه پیدا کرد.
اسکرام چیست؟
برای شروع مهم است که بدانیم اسکرام چیست؟ متد اسکرام (Scrum)یک چهارچوب برای همکاری‌های موثر میان تیم‌هایی است که روی محصولات پیچیده کار می‌کنند. به بیان ساده‌تر، اسکرام یکی از رویکردهای چابک (اجایل) برای توسعه محصول است که به اصول مرتبط با اجایل پایبند است. این روش از طریق جلسات، معرفی نقش‌ها و ابزارهای مختلف به تیم‌هایی که روی پروژه کار می‌کنند کمک می‌کند تا با هم همکاری بهتری داشته باشند و حجم کاری خود را بهتر مدیریت کنند. تیم‌های اسکرام به جای پیروی از یک طرح دقیق، بر چشم‌انداز و انتظارات مشتری تکیه می‌کنند. اگرچه متد اسکرام اغلب توسط تیم‌های توسعه نرم‌افزار مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما برای هر تیمی که برای یک هدف مشترک کار می‌کند مفید محسوب می‌شود.
نقش‌ها در تیم اسکرام
برای کار بر روی یک پروژه اسکرام، ابتدا باید با سه نقش اصلی در این متد آشنا شوید، این نقش‌ها عبارتند از:
- صاحب یا مالک محصول: مالک محصول یا (Product Owner) نقش مهمی است که باید درک کاملی از انتظارات نهایی مشتری داشته باشد. مالک محصول به عنوان نماینده مشتری عمل می‌کند و مسئول منافع ذینفعان است. این افراد روی بخش تجاری تمرکز دارند و مسئولیت بازگشت سرمایه پروژه را به عهده دارند. مالک محصول چشم‌انداز پروژه را به تیم انتقال می‌دهد و فعالیت‌ها را بر اساس انتظارات مشتری اولویت‌بندی می‌کند.
- اسکرام مستر: اسکرام مستر (Scrum Master)، مسئول اجرای اسکرام است که باید از درک اعضای تیم نسبت به نقششان اطمینان حاصل کند. اسکرام مستر مانند یک معلم یا مربی، تیم را هدایت می‌کند تا در بازه زمانی تعیین‌شده به اهداف موردنظر دست پیدا کنند. بخش اصلی این نقش، به‌روز نگه داشتن اسکرام، راهنمایی، نظارت، آموزش است تا موانع یا مسائلی است که ممکن است فعالیت تیم را کند یا متوقف کننداز بین ببرد.
- تیم اسکرام: تیم اسکرام (Scrum Team) گروهی از متخصصان با دانش فنی لازم هستند که با همکاری یکدیگر برای توسعه پروژه فعالیت می‌کنند. اعضای تیم درواقع مسئول اجرایی توسعه محصول هستند که هدف مشترکی دارند.
فعالیت‌های پروژه اسکرام
فعالیت‌های پروژه اسکرام به موارد زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
اسپرینت: اسکرام از فرآیندهای تکراری و افزایشی به نام Sprint تشکیل شده که برای ارائه ارزش مشتری در طول توسعه پروژه استفاده می‌شوند. عملکرد و تجربه هر کدام از اسپرینت‌ها روی اسپرینت‌های بعدی تاثیر می‌گذارد تا زمانی‌که پروژه کامل شود. اسپرینت واحد اصلی کار برای تیم است که ممکن است از چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشند.
جلسه برنامه‌ریزی اسپرینت:هدف از برنامه‌ریزی اسپرینت این است که مشخص شود چه کاری، چگونه انجام شود. در شروع هر اسپرینت یک جلسه برنامه‌ریزی برای بحث در مورد کاری که قرار است انجام شود، برگزار می‌شود. مالک محصول و تیم با یکدیگر ملاقات می‌کنند تا در مورد اولویت‌های محصول صحبت کنند. در این جلسه اعضای تیم از مسئولیت‌ها و تعهدات خود آگاه می‌شوند و یک بک لاگ (Backlog) از کارهایی که باید در طول اسپرینت انجام شود، ایجاد می‌کنند.
اسکرام یا استنداپ روزانه: اعضای تیم به صورت روزانه کارهایی که در طول اسپرینت انجام داده‌اند به اشتراک می‌گذارند. هدف از این کار، ارزیابی پیشرفت، همگام‌سازی فعالیت‌ها، ایجاد یک برنامه برای 24 ساعت آینده و بررسی روند تا پایان اسپرینت است. این جلسه حدودا 15 دقیقه است و به سه سوال پاسخ می‌دهد: دیروز چه کار کردم؟ امروز قرار است چه کار کنم؟ به چه کمکی نیاز دارم؟
بررسی اسپرینت: در پایان یک اسپرینت، یک جلسه برای بررسی تشکیل می‌شود که هدف از آن، دریافت بازخورد از مالک محصول و سایر ذینفعان است.
اسپرینت گذشته‌نگر:در پایان هر اسپرینت، تیم در یک جلسه گذشته‌نگر شرکت می‌کند تا اسپرینت و فرصت‌های بهبود آن را شناسایی کند تا اشتباهات دوباره تکرار نشوند. هدف از این جلسه، ایجاد یک طرح بی‌نقص برای اجرا در اسپرینت بعدی است.
کجا می‌توان از اسکرام استفاده کرد؟
اسکرام برای طیف گسترده‌ای از کسب‌وکارها و پروژه‌ها مفید است اما محتمل‌ترین ذینفعان عبارتند از:
- پروژه‌های پیچیده: متد اسکرام، گزینه ایده‌آلی برای پروژه‌های پیچیده‌ای است که به صورت تیمی انجام می‌شوند. اسکرام هر فرآیند را به بخش‌های کوچک تقسیم کرده و از این طریق پروژه پیچیده را آسان‌تر می‌کند.
- شرکت‌هایی که به نتایج کار توجه می‌کنند: اسکرام برای شرکت‌هایی که نتایج را ارزشمندتر از پیشرفت مستند فرآیند می‌دانند، سودمند خواهد بود. چراکه متد اسکرام به جای توجه به یک فرآیند دقیق و سخت، روی کارآیی و نوآوری در جهت رسیدن به نتایج متمرکز است.
- شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات و محصولات: اسکرام می‌تواند کمک بزرگی برای مدیریت پروژه در شرکت‌های ارائه دهنده خدمات و محصولات مختلف باشد. این روش مدیریتی با تغییرات سازگار است و خدمات را مطابق مشخصات و درخواست مشتری توسعه می‌دهد.
مزایای روش اسکرام
افرادی که به خوبی می‌دانند کنترل پروژه چیست، مزایای روش اسکرام را کاملا درک می‌کنند. روش اسکرام مزایای زیادی نسبت به سایر متدولوژی‌های توسعه چابک دارد و در حال حاضر یکی از پرکاربردترین و قابل‌اعتمادترین چهارچوب‌های مرجع در صنعت نرم‌افزار است. در این بخش برخی از مزایای مهم این روش را به شما معرفی می‌کنیم:
- مقیاس‌پذیری:فرآیندهای تکراری اسکرام در دوره‌های کاری خاص انجام می‌شوند و تمرکز تیم را بر روی عملکردهای مشخص در هر دوره بهبود می‌بخشد.این ویژگی نه تنها دستیابی به نتایج بهتر و مطابق با نیازهای کاربر را آسان می‌کند، بلکه به تیم این توانایی را می‌دهد تا ماژول‌ها را از نظر عملکرد، طراحی، دامنه و ویژگی‌ها به صورت منظم، شفاف و ساده مقیاس‌بندی کنند.
- انطباق انتظارات:انتظارات مشتری همواره تعیین‌کننده میزان ارزش یک پروژه است. اعضای تیم همواره در پی برآورد انتظارات صاحب یا مالک محصول، اولویت‌های خود را تعیین می‌کنند. مالک محصول پس از بررسی الزامات، بازخورد خود را به تیم ارسال می‌کند.
- انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات:یکی از مزایای متد اسکرام، واکنش سریع آن نسبت به تغییرات در نیازهای مشتری یا تحولات بازار است. این روش برای انطباق با الزامات متغیر در پروژه‌های پیچیده طراحی شده است.
- زمان ارائه به بازار: مشتری می‌تواند قبل از آماده شدن کامل محصول، از مهم‌ترین قابلیت‌های پروژه استفاده کند.
- نرم‌افزار با کیفیت بالاتر:روش کار متد اسکرام و نیاز به فراهم کردن یک نسخه کاربردی‌تر پس از هر بار تکرار موجب دستیابی به نرم‌افزار با کیفیت بالاتر می‌شود.
- پیش‌بینی به‌موقع: با استفاده از این متد، میانگین سرعت تیم مشخص خواهد بود، در نتیجه می‌توان به‌راحتی زمان موردنیاز برای هرکدام از عملیات‌ها را پیش‌بینی کرد.
- کاهش ریسک:با توجه به اینکه در متد اسکرام عملکردهای باارزش در اولویت هستند و امکان پیش‌بینی سرعت پیشرفت پروژه وجود دارد، می‌توان ریسک‌ها را از قبل شناسایی کرد و به حداقل رساند.
تفاوت اسکرام و اجایل
یک تصور غلط رایج وجود دارد که می‌گوید اجایل همان اسکرام است، درحالی‌که اسکرام واقعا چابک است اما تنها روش اجرایی در مدیریت پروژه چابک نیست. اسکرام (Scrum) و اجایل (Agile) دو سیستم مدیریت پروژه مشابه با چند تفاوت کلیدی هستند که می‌توانند به صورت جداگانه مورد استفاده قرار بگیرند. اجایل یک متدولوژی کامل از یک رویکرد تکراری و افزایشی است که توسط توسعه‌دهندگان برای توسعه نرم‌افزار استفاده می‌شود، درحالی‌که اسکرام بخشی از اجایل است.
- متد اسکرام معمولا انعطاف‌پذیرتر است به همین خاطر سرعت پاسخگویی این روش نسبت به تغییرات بالاست.
- اجایل را می‌توان در هر محیط کسب‌وکاری با تیم‌های کوچک استفاده کرد درحالی‌که روش اسکرام به‌طور خاص در محیطی ایجاد می‌شود که نیازمندی‌ها با سرعت زیادی در حال تغییر هستند.
- تیم‌های اجایل نیاز به همکاری مداوم و تعاملات چهره‌به‌چهره دارند اما تمرکز اسکرام بر ایجاد یک تیم خودسازمانده است و با یک گفتگوی روزانه انجام می‌شود.
- اصول اجایل بیشتر بر پذیرش الزامات تغییر در تمام مراحل فرآیند توسعه تا زمان تکمیل پروژه تمرکز دارد تا به برتری فنی و تطبیق نیازهای‌های پروژه دست پیدا کند. اسکرام بیشتر روی خودسازماندهی متمرکز است تا مالکیت، و اهداف مشترک در تیم ایجاد می‌کند. این روش محیط مناسبی برای رشد و خلاقیت فراهم می‌کند. در اسکرام آگاهی از پیشرفت پروژه اهمیت زیادی دارد.
- یکی دیگر از اصول مهم در اسکرام، محدودیت زمانی است. تیم‌های اسکرام تلاش می‌کنند تا ارزش خود را از هر اسپرینت به حداکثر برسانند. اسکرام به تحویل‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شود درحالی‌که در اجایل همه‌چیز در پایان پروژه تحویل داده می‌شود.
- اجایل نیز مانند اسکرام یک فرآیند تکراری است، تنها تفاوت این است که چرخه‌ها در اسکرام بسیار بیشتر تکرار می‌شوند.
- اجایل شامل اعضایی از تیم‌های چندکاره است درحالی‌که یک تیم پروژه اسکرام شامل نقش‌های خاص است.
نتیجه‌گیری
در این مطلب با متد اسکرام و ویژگی‌ها آن آشنا شدید. این روش عموما برای پروژه‌هایی که به‌طور ذاتی به انعطاف‌پذیری نیاز دارند و طرح آن‌ها در حین انجام کار تکامل می‌یابد، مناسب است. بهره‌مندی از گواهینامه ایزو 21500 به عنوان یک استاندارد بین‌المللی آموزش مدیریت پروژه، به بهبود مدیریت پروژه و پیاده‌سازی اسکرام کمک می‌کند.
سوالات متداول
اسکرام یک روش مدیریت پروژه برای همکاری‌های موثر میان تیم‌هایی است که روی محصولات پیچیده کار می‌کنند تا با مدیریت فعالیت‌ها و حجم کاری، انتظارات مشتری را برآورده کنند.
مالک محصول، اسکرام مستر و تیم
خیر، اجایل یک متدولوژی کامل از یک رویکرد تکراری و افزایشی است که توسط توسعه‌دهندگان برای توسعه نرم‌افزار استفاده می‌شود، درحالی‌که اسکرام بخشی از اجایل است.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!