گاهی اوقات شرایط کاری طوری پیش می‌رود که از خود می‌پرسید چرا مدیرم اجازه نمی‌دهد خودم به تنهایی کارها را انجام دهم؟ مثلا ممکن است دائم در حال سوال درباره جزییات کار باشد، چیزهایی که گاها نیازی به پیگیری ندارند. مدیریت ذره بینی (Micro Management)، نامی است که به این سبک مدیریتی اختصاص داده شده است. گاهی دخالت بیش‌ازحد مدیران در جزییات کار از حد طبیعی خارج می‌شود و در فعالیت اعضای تیم اختلال ایجاد می‌کند. سبک‌های مدیریتی مختلفی وجود دارد که یک مدیر می‌تواند برای برقراری ارتباطات سازمانی و اقدامات لازم از آن‌ها پیروی کند. برخی از این سبک‌ها واقعا مدیر موفقی از شما می‌سازند اما در طرف مقابل، می‌توانند کارمندان را به ترک سازمان یا مدیر سوق دهند. مدیریت ذره بینی یکی از سبک‌های مدیریتی بحث‌‌برانگیز است که عده‌ای معتقدند روش موثری است و برخی آن را بسیار ناکارآمد می‌دانند. بسیاری از کارمندان از روش مدیریت مدیر خود و توجه بیش‌ازحد وی به جزییات شکایت می‌کنند. اگر مدیری هستند که از
مدیریت ذره بینی برای کنترل امور استفاده می‌کنید و یا کارمندی هستید که مدیرتان از این سبک پیروی می‌کند، این مطلب برایتان مفید خواهد بود. ما در این مطلب از کیو سی بی، شما را با مفهوم خرده‌بینی در مدیریت، ویژگی های مدیریت ذره بینی به همراه شرح مزایا و معایب آن آشنا خواهیم کرد.
مدیریت ذره بینی چیست؟
مدیریت ذره بینی که ترجمه عبارت انگلیسی Micro Management است، یکی از موضوعات در بحث مدیریت است که دارای بار معنایی منفی نیز هست. بحث مدیریت ذره بینی یا خرده‌بینی در مدیریت تقریبا از سال 2000 وارد مقالات و تعریف مدیریت شد و طی چند سال اخیر تحقیقات دانشگاهی بیشتری درباره این روش در مدیریت انجام گرفت. در این سبک مدیریتی، مدیر تلاش می‌کند بر همه جزییات کوچک در تیم و محل کار نظارت داشته باشد. به عبارتی، مدیریت ذره بینی درست در نقطه مقابل مدیرانی قرار می‌گیرد که به نیروهای خود آزادی عمل می‌دهند و به توانایی‌های آن‌ها اعتماد می‌کنند.
یک مدیر با سبک مدیریتی ذره بینی، به افراد تیم خود آنقدر اعتماد ندارد که اجازه دهد کارها را به روش خودشان انجام دهند و توجه شدیدی به جزییات و کنترل دقیق افراد دارد. این افراد به نقد و بررسی کوچک‌ترین تصمیم‌های افراد زیردست خود توجه می‌کنند و گرچه می‌توان گفت که در بعضی موارد این روش ضروری است و کارایی بیشتری دارد.
چرا مدیران به مدیریت ذره بینی روی می‌آورند؟
علل مختلفی برای استفاده از این روش مدیریتی وجود دارد که لیست زیر تعدادی از دلایل شکل‌گیری مدیریت ذره‌بینی در بین مدیران به‌شمار می‌رود:
- عدم اعتماد مدیر به همکاران
- عدم‌شایستگی و ناتوانی همکاران
- عدم تفویض اختیارات و ناهماهنگی در مسئولیت‌ها و شرح وظایف کارکنان
- نامشخص بودن نقش‌ها و وظایف افراد
- شرایط بحرانی که نیاز به دخالت جزیی و دقیق مدیران دارد.
- سازمانی که تعداد مدیران و سرپرستان از تعداد افرادی که کار می‌کنند بیشتر است.
- ترس مدیران از بروز مشکلات ناگهانی در حین کار
معایب و مزایای مدیریت ذره بینی
همان‌طور که توضیح دادیم، مدیریت ذره بینی همیشه هم بد نیست و گاهی این سبک مدیریت برای افزایش عملکرد سازمان نیز مفید است. این سبک مدیریتی الزاما یک مدیر بد یا خوب از شما نمی‌سازد اما ایراداتی دارد که باعث شده رضایت شغلی کارکنان کاهش پیدا کند. در این بخش با یک نگاه دقیق‌تر، به توضیح معایب و مزایای مدیریت ذره بینی می‌پردازیم.
مزایای مدیریت ذره بینی
از جمله مزایای خرده‌بینی در مدیریت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1.استفاده از تجربه در سطوح تخصصی
زمانی‌که فرد از سبک مدیریت ذره بینی استفاده می‌کند، با هدایت هر یک از اعضای تیم، موجب افزایش کارایی آن‌ها می‌شود. طبیعتا مدیران تجربه بیشتری نسبت به اعضای تیم خود دارند و از طریق مدیریت ذره بینی، این تجربه را به کارکنان خود منتقل خواهند کرد. در این حالت شما می‌توانید به عنوان یک مدیر، مراقب اشتباهات کارکنان باشید، شکست‌ها را پیش‌بینی و برای جلوگیری از وقوع آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
در چنین شرایطی مدیران خیالشان راحت است که از تمام اطلاعات و جزییات باخبر هستند. از طرفی، علاقه مدیران به درگیر شدن با جزییات گردش کار می‌تواند کیفیت همکاری بین افراد را تقویت کند. در مدیریت ذره بینی، مدیر تبدیل به محوری می‌شود که تیم اهداف خود را حول آن هماهنگ می‌کند.
2.پشتیبانی بهتر
گاهی ممکن است کارکنان شما اعتمادبه‌نفس کافی برای مدیریت مسئولیت‌ها یا وظایف خود را نداشته باشند، در چنین شرایطی حمایت و بازخورد دائمی مدیرانشان، نتیجه اثربخشی روی عملکرد آن‌ها خواهد داشت. مدیریت ذره بینی برای کارکنانی که به یادگیری علاقمند هستند، نوعی پشتیبانی به‌شمار می‌رود. پیگیری جزییات کارها باعث می‌شود که راحت‌تر اشتباهاتشان را شناسایی کنند و اثر مثبتی در پیشرفت آن‌ها خواهد داشت.
3.افزایش حس صمیمیت و صداقت در تیم
زمانی‌که تیم خود را با جزییات و از نزدیک تحت‌نظر داشته باشید، احتمالا احساس نظم و صمیمت بین مدیر و کارکنان بیشتر خواهد شد. منظور از صداقت در این قسمت، آگاهی از جزییات، مسئولیت‌پذیری و نحوه عملکرد تیم است. کارکنان همیشه باید در برابر مسئولیت‌های خود صادق، پاسخگو و متعهد باشند. در شرایطی مثل دورکاری، مدیریت ذره بینی به شما کمک می‌کند تا رسیدگی بهتری به مسائل داشته باشید.
4.کاهش اشتباهات
هنگامی‌که یک مدیر با مدیریت ذره بینی در جریان جزییات همه کارها قرار می‌گیرد، از بروز بسیاری از اشتباهات جلوگیری می‌شود. علاوه‌براین افراد سریع‌تر متوجه خطاهای خود شده و برای اجتناب از تکرار آن تلاش می‌کنند.
معایب مدیریت ذره بینی
از جمله معایب این سبک مدیریت که باعث می‌شود از فرد به عنوان یک مدیر بد یاد شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1.افزایش جابه‌جایی کارکنان
با توجه به هزینه‌های بالای استخدام مجدد، هیچ سازمانی تمایل به افزایش چنین هزینه‌هایی ندارد. هر شرکتی به دنبال راه‌های سرمایه‌گذاری و استراتژی‌های مختلف برای حفظ کارمندان با مشارکت بالا است. در بیشتر مواقع، ویژگی های مدیریت ذره بینی منجربه ناراحتی کارکنان یک شرکت و در نهایت جدایی آن‌ها از سازمان می‌شود. طبق تحقیقات انجام‌شده، بیش از 50 درصد از کارکنان به خاطر مدیریت ذره بینی سمت‌های بالادست خود، به فکر تغییر شغل هستند. باید در نظر داشته باشید که این سبک مدیریت به خاطر کاهش استقلال و تعامل در تیم، ممکن است موجب کاهش مشارکت کارکنان در سازمان شود.
2.کاهش خلاقیت و انگیزه در محل کار
خلاقیت یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها در دنیای امروز است. کارکنان خلاق، با دیدگاه‌های متفاوت خود ارزش افزوده زیادی برای سازمان دارند. هر سازمانی باید به فکر استخدام افرادی باشد که بتوانند برای حل مسائل، خارج از چهارچوب فکر کنند. بسیاری از کارکنان معتقدند که برای بروز خلاقیت خود آزادی کافی ندارند. مهارت این افراد در نقطه مقابل ویژگی های مدیریت ذره بینی قرار می‌گیرد. این افراد برای اینکه بتوانند کارها را با روش خود انجام دهند، نیاز به اعتماد بیشتر مدیران خود دارند. علاوه‌براین، عدم توانمندسازی کارکنان ممکن است منجر به کاهش انگیزه آن‌ها شود. کاهش انگیزه نیز منجر به کاهش بهره‌وری کارکنان خواهد شد. افزایش استقلال در محل کار به بهبود ارتباطات سازمانی، شفافیت نقش، وظایف، تعهد و سازگاری بیشتر کمک خواهد کرد. همه این فضیلت‌ها به یک کارمند انگیزه کافی برای افزایش توانمندی‌هایش می‌دهد.
3.افزایش فرسودگی شغلی
قطعا هیچ مدیری، در هیچ سازمانی نمیخواهد که افرادش دچار فرسودگی شغلی شوند. یک ذهن خسته یا پراسترس نمی‌تواند عملکرد خوبی از خود نشان دهد، کارمندانی که دچار فرسودگی شغلی هستند چیز زیادی برای ارائه به سازمان ندارند. مدیریت ذره بینی و پیگیری لحظه‌به‌لحظه جزییات، استرس شدیدی به کارکنان وارد می‌کند، استرس تعادل بین کار و زندگی افراد را به هم زده و در طولانی‌مدت منجر به فرسودگی شغلی می‌شود.
4.هدر رفتن زمان و انرژی
مدیریت ذره بینی زمان و انرژی زیادی از مدیر می‌گیرد. مدیری که از این سبک مدیریت پیروی می‌کند، بخش زیادی از زمان و انرژی که باید به نظارت و کار واقعی اختصاص دهد صرف چک کردن جزییات کار می‌کند. طبیعتا انرژی مفید شما به عنوان یک مدیر محدود است و پیگیری جزییات بخش زیادی از آن را تلف می‌کند.
5.افزایش نارضایتی کارکنان
بسیاری از کارمندان، مدیریت ذره بینی را دوست ندارند زیرا از هر نظر روی کارشان تاثیر منفی می‌گذارد. اگر به عنوان یک مدیر وارد جزییات اضافی فرآیند کار شوید، کارمندان به دلایل زیادی ممکن است ناراضی و یا عصبانی شوند. تکرار مکررات و پاسخ به سوالات جزئی، زمان و انرژی آن‌ها را تلف می‌کند و دائم موجب از بین رفتن تمرکز آن‌ها در حین کار می‌شود. علاوه‌براین احساس می‌کنند که شما به عنوان یک مدیر به آن‌ها اعتماد ندارید و نمی‌توانند از تجربیات و مهارت‌های خود برای انجام کار بهره‌مند شوند.
مدیریت ذره بینی خوب است یا بد؟
همان‌طور که در معایب و مزایای مدیریت ذره بینی دیدید، مدیریت ذره بینی موجب محدودیت بهره‌وری فردی و سازمانی خواهد شد و به‌نوعی ضعف مدیریت به‌شمار می‌رود اما با توجه به ماهیت کار و شخصیت افرادی که در تیم شما کار می‌کنند، مزایایی هم دارد. مدیریت ذره بینی برای سازمان‌هایی که از راه دور کار می‌کنند می‌تواند مفید باشد اما در کنار آن باید به انعطاف‌پذیری و استقلال کارکنان نیز توجه داشت. پیدا کردن تعادل نسبی بین نظارت و توانمندسازی کارکنان، نتایج مطلوب‌تری برای سازمان به دنبال خواهد داشت. هرچه کارکنان توانمندتر شوند، اعتماد بیشتری نسبت به کارهای خود احساس می‌کنند و با استقلال به نتایج بهتری دست پیدا می کنند.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!