فرض کنید برای انجام یک پروژه سازمانی افراد متخصصی را گردهم آورده‌اید. این افراد از بین متخصصان زبده و ماهری برگزیده شده‌اند و شما ایمان دارید که به زودی به هدف پروژه و موفقیت خواهید رسید. اما در این بین، به زودی سر و کله چالش های محیط کار پیدا خواهد شد! چالش‌هایی که جز لاینفک در تعریف مدیریت منابع انسانی هستند و در گنجینه تجربیات هر مدیر مجربی گنجانده شده‌اند. مشکلات محیط کار اگر به درستی بررسی نشوند و راه‌حل مناسب برای آنها اندیشیده نشود، می‌تواند چرخه کاری پروژه را مختل کرده و حتی سبب از دست رفتن منابع انسانی شود. در این مطلب سعی کرده‌ایم تا شما را با مهمترین چالش های محیط کار آشنا کنیم و راهکارهایی را که می‌توانید برای غلبه بر این مشکلات عملی کنید، برشماریم. بنابراین با ما همراه باشید.
تعارض و درگیری بین همکاران
همان‌طور که می‌دانید اخلاق و اصول کار تیمی یکی از مهمترین مبانی کار گروهی است. اما گاهی به دلایلی مختلف، روند کار تیمی دچار خلل می‌شود. این اختلالات می‌تواند منجر به هدر رفتن منابع انسانی، کاهش بازده در روند انجام پروژه‌ها و بسیاری مشکلات دیگر شود. از همین روی در سیستم‌های سازمانی در میان شرح وظایف مدیر منابع انسانی، توجه به چالش های محیط کار و یافتن بهترین راهکارها برای غلبه بر این مشکلات، از مهمترین و حیاتی‌ترین بحث‌ها است.
در محیط‌های کاری عده زیادی نیروی منابع انسانی به‌صورت کارمند یا غیره در کنار هم به فعالیت می‌پردازند. هرچند این تعداد کارمند سازمانی به دیده منابع انسانی مشاهده می‌شوند، اما در واقع این کارمندان انسان‌هایی هستند که هر کدام شخصیت و دغدغه‌های شخصی خود را دارند. بحث روان‌شناسی به ما می‌گوید افراد دارای تیپ‌های شخصیتی مختلف، حساسیت‌ها، نگرانی‌ها و اخلاقیات خاص خود هستند. بنابراین بحث وقوع چالش در پروژه‌های تیمی معمولاً امری اجتناب‌ناپذیر است. بخشی از چالش های محیط کار، غالباً از همین تنوع فکری و رفتاری ناشی می‌شود. یک مدیر منابع انسانی با درایت و هوش خود باید بتواند راهکارهای غلبه بر چالش های محیط کار را سنجیده و آنها را به بهترین شکل ممکن عملی کند.
معمولاً مداخله مدیران در تعارض به وجود آمده، می‌تواند سبب حل مشکل شود. اما یک مدیر منابع انسانی باتجربه می‌داند که هر کدام از تیپ‌های شخصیتی مختلف، رویکرد خاص خود را به مشکل به وجود آمده دارد. به‌طور معمول سه نگرش در میان کارمندان در هنگام به وجود آمدن چالش در محیط کار وجود دارد:
- افرادی که به شدت نگران می‌شوند. عصبانی می‌شوند و فکر می‌کنند مشکل به وجود آمده باید به خودی خود حل شود.
- افرادی که همواره به دنبال یک استراتژی صحیح برای حل مشکل و چالش می‌گردند و تمایل دارند به صورت منطقی مشکل به وجود آمده را حل کنند.
- افرادی که به دلیل استرس بالا و یا موارد دیگر تمامی بار تقصیر را از دوش خود برداشته و به دنبال فرد سومی می‌گردند تا آن را به گردن او بیندازند.
زمانی که افراد متخصص و باتجربه در یک تیم سازمانی گردهم می‌آیند، ممکن است هر کدام ایده‌ای هم‌سو یا غیرهمسو با دیگران داشته باشد. بازگویی این ایده‌ها می‌تواند گاه به مشاجرات و سوتفاهمات منجر شود. هرچند ایده‌پردازی همکاران در بسیاری موارد نیز می‌تواند سازنده بوده و منجر به موفقیت بیشتر پروژه شود. در چنین وضعیتی یک مدیر منابع انسانی باید بتواند وارد بحث شود و با مدیریت صحیح و اصولی از مشاجرات و تعارضات بکاهد. اما این مدیر باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
- صبر و حوصله برای شنیدن نظرات کارمندان
- عدم قضاوت و ارزش‌گذاری در وهله اول
- درک صحیح از گفته‌های طرفین و تحلیل نظرات
- مدیریت زمان در خلال بحث‌های گروهی و تیمی
- کاهش بحث‌های حاشیه‌ای و شخصی
- عدم سوگیری‌های تبعیضانه
- تشویق عوامل برای بحث و ایده‌پردازی موثر
- امکان متقاعدسازی طرفین با گفتگو
- کنترل هوش هیجانی
تبعیض یکی از عوامل چالش های محل کار
تبعیض در تمام موقعیت‌های اجتماعی، یک موضوع مهم و حیاتی است که اگر به آن توجه نشود، سیستم را دچار مشکلات عدیده خواهد کرد. در محیط‌های کاری و سیستم‌های سازمانی نیز تبعیض که غالباً از سوی مدیران بی‌تجربه و ناشی انجام می‌گیرد، می‌تواند باعث بروز بسیاری از چالش های محل کار شود. این تبعیض معمولاً متوجه افراد با تجربه کاری کمتر، سن کمتر، افراد مهاجر و دارای قومیت‌های خاص و البته زنان می‌شود. تحمیل حس تبعیض می‌تواند باعث بروز ناراحتی‌های بسیار و در نتیجه چالش های محیط کار شود. یک مدیر سازمانی مجرب باید بداند حتی ناخواسته رفتار تبعیضانه‌ای در برابر منابع انسانی انجام ندهد. در تعریف سازمان، همه افراد برابر هستند و هر کدام با هر میزان تجربه و تخصص به پیشبرد هدف‌های سازمانی کمک می‌کنند.
اضطراب، تشویش و نگرانی
اضطراب و نگرانی معمولاً دلایل مختلفی دارد و منابع انسانی را در سازمان‌ها تهدید می‌کند. ددلاین‌های محدود، بحث‌های اقتصادی و عدم امنیت مادی در طول پروژه، ساعات کاری بالا و پرحجم، وجود رقابت منفی بین همکاران و… از مسائلی‌ست که می‌تواند باعث بروز تشویش و نگرانی شود. در برخورد با این نمونه از چالش های محیط کار، باید حجم کاری فرد را کاهش داده و حتی با دادن مرخصی به او باعث رفع نگرانی شوید. همچنین یک مدیر دلسوز منابع انسانی در چنین موقعیتی با صبر و حوصله با پرسنل خود به گفتگو پرداخته و در جهت رفع اضطراب وی قدم برمی‌دارد. به علاوه استفاده از تکنولوژی و تجهیزات جدید گاه می‌تواند باعث سهولت فعالیت‌های عملیاتی پرسنل شود. همچنین شما با گذران دوره مدیریت منابع انسانی می‌توانید با تدابیر بیشتر و بهتری سبب کارآیی بیشتر نیروهای بیزینس خود شوید.
کاهش انگیزه
«انگیزه» موتور متحرک یک تیم قدرتمند برای پیشبرد و رسیدن به هدف است. افت انگیزه یکی از اصلی‌ترین چالش های محیط کار به حساب می‌آید. توقع بیجایی است اگر از تیم انتظار داشته باشیم هر روز با انگیزه‌ای بالا بر سر کار حاضر شوند. زیرا هر فرد به هرحال دغدغه‌ها و مسائل شخصی خود را دارد. اما اگر کمبود انگیزه، تبدیل به مسئله‌ای همه‌گیر در تیم پروژه شود، باید به علت بروز آن شک کرد! شما به عنوان یک مدیر منابع انسانی باید علت این موضوع را نیز همچون دیگر مشکلات محیط کار پیگیری کرده و درصدد رفع آن برآیید. این امر با پیگیری مستمر، مصاحبه با اعضای تیم و پرسش از آنها پیرامون مشکلات و ضعف‌ها محقق خواهد شد. همچنین استفاده از طرح‌های تشویقی و دلگرم‌کننده می‌تواند به افراد تیم برای تقویت انگیزه کمک شایانی کند.
عدم استفاده از تکنولوژی روز و تجهیزات مدرن
مشاغل کوچک معمولاً نیاز آنچنانی به تجهیزات و تکنولوژی پیشرفته و مدرن ندارند. اما از سویی دیگر، بسیاری از مشاغل پیچیده و پروژه‌های عملیاتی به شدت نیازمند تکنولوژی و ابزار پیشرفته و به‌روز هستند. مدیر منابع انسانی باید با مطالعه و دانش به‌روز خود، نیازها را پیگیری کرده و ابزار و تجهیزات مدرن و کارآمد را برای اعضای تیم خود مهیا کند. تجهیزات و ابزار به‌روز می‌تواند سرعت پیشرفت و پیشبرد کار را تسریع کرده و به انگیزه تیم کمک بسزایی کند. فراموش نکنید سیستمهایی قدیمی و معیوب کارآیی پرسنل را به شدت پایین آورده و سبب افت انگیزه، خستگی و نارضایتی تیم خواهد شد. بنابراین در اسرع وقت با تیم خود جلسه‌ای ترتیب دهید و از آنها نیازمندی‌هایشان را جویا شوید. سپس با اختصاص بودجه‌ای برای ابزار جدید، به پیشبرد هرچه بهتر پروژه‌ها کمک کنید.
کسل کردن تیم با حجم کاری بسیار بدون مرخصی
کسل شدن کارمندان و نیروی کار، ارتباط مستقیمی با ضربه خوردن کسب و کار دارد. با اینکه هدف پروژه موضوع بسیاری مهمی است و بسیاری از مدیران و صاحبان کسب و کار تمام وقت به آن و ابعادش فکر می‌کنند ولی نباید از پرسنل کاری نیز چنین انتظاری داشت. مسئولیت کاری نیروی انسانی تنها به ساعات کاری‌اش خلاصه می‌شود و بهره‌گیری بیش از اندازه از او باعث خسته کردن، کسل شدن و بی‌انگیزگی خواهد شد.
بنابراین از نیروی انسانی انتظار نداشته باشید بیست و چهار ساعته در دسترس شما باشند. به آنها مرخصی دهید و سعی کنید با حجم کاری بی‌فایده آنها را خسته و کسل نکنید. همچنین می‌توانید با برگزاری برنامه‌هایی شاد مانند جُنگ یا قرار وعده غذایی ناهار روحیه آنها را بالا ببرید. فراموش نکنید گذراندن دوره‌هایی همچون ایزو 34000 با عنوان سرفصلی بر تعالی منابع انسانی، می‌تواند هرچه بهتر به شما برای ارتقای سیستم منابع انسانی کمک کند.
مشکلات محیطی یکی از اساسی‌ترین چالش های محیط کار
مشکلاتی همچون تهویه نامطبوع، دمای نامناسب هوا، نبود نور کافی، بهداشت و خدماتی از این قبیل می‌توانند سبب کاهش تمایل همکاری نیروی انسانی با سازمان‌ها شوند. بنابراین توجه به این عوامل در آغاز پروژه‌ها و استخدام نیروی انسانی دارای الویت فراوانی است.
راهکارهای غلبه بر چالش های محیط کار برای بانوان
اگر در محیط کاری خود کارمند یا پرسنل خانم دارید، باید به مواردی که می‌تواند باعث بروز مشکلات و چالش‌ها هم برای شما و هم نیروی انسانی‌تان شود، توجه کنید. این مسائل شامل موارد زیر می‌شوند:
تبعیض
اگر پای درد و دل نیروهای انسانی خانم بنشینید، معمولاً از مسئله تبعیض در سر کار بسیار شکایت می‌کنند. این موضوع که شامل حقوق و مزایای کمتر نسبت به آقایان و همچنین عدم درخواست بیمه‌نامه برای خانم‌ها می‌شود، سهم زیادی در نارضایتی می‌شود. همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، هرگونه نارضایتی رابطه مستقیمی با کاهش روحیه و انگیزه در محیط کار خواهد داشت. بنابراین به عنوان یک مدیر مدبر و مجرب سعی کنید هرگز تحت هیچ عنوان بین کارمندان خود تبعیض قائل نشوید. نیازی نیست زنان برای اثبات کاری خود، تلاشی مضاعف کنند. فراموش نکنید تبعیض بی‌اخلاقی محض است و در هر گونه روابط انسانی حتی فارغ از محیط کاری، تحت هیچ عنوان قابل پذیرش نیست.
تعادل بین کار و مسائل فردی و خانوادگی
موضوع دیگر در مورد نیروی انسانی مونث، بحث تعادل بین مسائل شغلی و زندگی فردی است. بسیاری از نیروهای خانم، متاهل و دارای فرزند هستند. این افراد به دلایل اقتصادی و یا علاقه و تمایل به کسب پیشرفت، به سرکار آمده‌اند و درصدد تعادل بین مسائل شغلی و خانوادگی هستند. بنابراین مدیران باید وضعیت دوگانه خانم‌ها را درک کنند و در برنامه‌ریزی کاری منعطف باشند. شیف‌های طولانی و حجم کاری زیاد می‌تواند باعث نارضایتی و در نتیجه ریزش نیروی انسانی مونث در سازمان‌ها شود.
مشکلات فیزیولوژی و پریود
مشکلات فیزیولوژی، آبستنی و سیکل ماهیانه پریود می‌توانند باعث کاهش بازده خانم‌ها در وضعیت شغلی شود. یک کارفرما و مدیر منابع انسانی منصف با اطلاع از این موضوعات باید شیفت‌ها و حجم کاری را برای زنان به‌گونه منعطف برنامه‌ریزی کند. دو روز مرخصی در ماه می‌تواند به تجدید قوا کمک فراوانی کرده و سبب انگیزه دوچندان زنان شود. همچنین رابطه دوستانه با پرسنل مونث می‌تواند به درک بیشتر آنها کمک فراوانی کند.
مقابله با آزارهای جنسی و کلامی
آزارهای جنسی و یا کلامی می‌توانند از بدترین چالش های محیط کار برای زنان به شمار بیایند. به عنوان یک مدیر منابع انسانی باید محیط کاری را به گونه‌ای سازماندهی کنید که این قبیل مشکلات برای بانوان هرگز پیش نیاید. همچنین در صورت بروز این چالش‌ها، حتماً با مدیریت به جا و عدم قضاوت در حق آنها چاره‌اندیشی کنید، فرد خاطی را توبیخ کنید و به نیروی انسانی مونث خود اطمینان دهید که به او برای حل این مشکل کمک خواهید کرد.
کلام آخر
مطمئناً تا اینجای کار فهمیده‌اید که محیط کار، خانه دوم افراد است. این مکان، باید همانند خانه یا حتی فراتر از آن، دارای امنیت و راحتی کافی برای افراد باشد. اما «چالش» چیزی نیست که بتوان از آن فرار کرد. چالش‌ها و مشکلات معمولاً در هر جایی که تنوع اندیشه و سلیقه باشد، وجود دارد. همچنین هر فضا می‌تواند مشکلات خاص خود را داشته باشد.
اما آنچه در الویت است اینکه شما به عنوان مدیر منابع انسانی، در یک مجموعه سازمانی و کاری باید در شناسایی مشکلات احتمالی بکوشید. آنها را سازماندهی کنید و سعی کنید چالش های محیط کار را از میان بردارید.
کارشکنی‌ها، اعتصابات، بی‌انگیزگی و ملال، شایعه و دروغگویی و… همگی ماحصل عدم توجه به مهمترین چالش های محیط کار است. بنابراین با راهکارهای غلبه بر چالش های محیط کار سعی کنید فضایی کاری برای همه پرسنل و منابع انسانی محیطی راحت، آسوده و امن باشد.
سوالات متداول :
برای غلبه بر چالش های محیط کار، یک مدیر منابع انسانی باید با درایت کافی، عدم قضاوت و تبعیض بر مشکلات به وجود آمده داخل شود. آنها را شناسایی کند و در رفع آنها بکوشد.
چالش‌هایی همچون تعارض بین همکاران، تبعیض، مشکلات محیطی مانند دما و نور، کسل شدن و بی‌انگیزگی از چالش‌های رایج محیط‌های کاری است. برای آشنایی با این مشکلات مطلب کیوسی‌بی را مطالعه کنید.
عدم تعادل بین زندگی شخصی و شغلی، مشکلات فیزیولوژیک مانند آبستنی و پریود و تبعیض اصلی‌ترین چالش های محیط کار برای زنان محسوب می‌شوند.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!