HACCP – کنترل نقاط بحرانی در صنایع غذایی

گواهینامه HACCP

گواهینامه HACCP سيستمي است مبتنی بر دانش استفاده از ابزار و فنون شناسایی مخاطرات موجود در پروسه تولید و توزیع مواد غذایی و بکارگیری متدهایی جهت پیگیری از وقوع این خطرات به نحوي که اطمینان حاصل شود كه محصول نهایی براي سلامت مصرف‌کننده نهايي خطر ندارد. گواهینامه HACCP در چرخه تولید مواد غذایی می‎تواند از مرحله تهیه مواد اوليه تا توزیع و رسیدن به دست مصر‎ف‎کننده نهایی را در بر بگیرد. به طور کلی استانداردهای مواد غذایی به تعریف موارد ضروری برای سیستم های مدیریت مواد غذایی برای کنترل خطرات ایمنی مواد غذایی می پردازد .

معرفی سیستم HACCP

سیستم HACCP یا تحلیل خطر و کنترل نقاط بحرانی، یک استراتژی ساختاریافته برای بهداشت مواد غذایی است که با ارزیابی و کنترل مخاطرات شیمیایی، میکروبیولوژی و فیزیکی در طول پروسه آماده‌سازی مواد غذایی از مواد اولیه تا تولید، اعمال و اجرا می‌شود. این سیستم که یک ابزار مدیریت ریسک را فراهم می‌کند، موثرترین راه برای ایمنی مصرف مواد غذایی است و اجرای آن در بسیاری از واحدهای صنایع غذایی کشورهای پیشرفته صنعتی با موفقیت روبه‌رو بوده است.

استاندارد HACCP، در واقع یک سیستم بین‌المللی شناخته شده برای کاهش احتمال خطر ایمنی در مواد غذایی است. در سیستم HACCP خطرهای بالقوه شناسایی شده و در طول پروسه مواد غذایی کنترل می‌شوند. هر شرکتی که در تولید، فرآوری و کنترل محصولات غذایی فعالیت دارد می‌تواند از سیستم HACCP برای حذف یا کاهش خطرات ایمنی در محصولاتش استفاده کند. سایر استانداردهای سیستم‌های مدیریت صنایع غذایی مانند استاندارد ISO 22000، توسط این سیستم پشتیبانی می‌شوند.

از یک طرف به دلیل اهمیت بسیار زیاد این سیستم در ایمنی مصرف مواد غذایی و از طرف دیگر، تاثیر آن در سهولت مبادلات تجاری، این پدیده نوین به نحو گسترده‌ای مورد استقبال کارشناسان قرار گرفته و کمیته‌های متعددی برای فراهم ساختن امکانات اجرایی آن در کشور تشکیل شده است. این در حالی است که بیشتر کارخانجات صنایع غذایی کشور به دلیل توسعه نیافتگی، ضعف مدیریت و دانش فنی، فقر بهداشت، عدم تمایل به ایجاد تحول و مسائل دیگر، هنوز از این سیستم استقبال چشم‌گیری نکرده‌اند.

این سیستم و اصول اجرائی آن توسط کمیته غذایی CODEX که وظیفه اجرای ‌استاندارهای مواد غذایی اعلام شده توسط دو سازمان FAO  و WHO را برعهده دارد، ‌شرح داده شده است.

 درسال ۱۹۷۱ این روش در اولین کنفرانس بین‎المللی نگهداری مواد غذایی برای کارخانجات غذایی مورد توجه قرارگرفت. طی سی سال اخیر، این سیستم به عنوان اولین شیوه ایمن‌سازی و حفاظت دربرابر عوامل میکربی گسترش یافته است. کارایی این روش از سایر روش‌های رایج تعیین کیفیت مواد غذایی  که مبنی بر آزمایش محصول نهایی است بیشتر است .

دلایل استقبال جهاني از استاندارد HACCP

دلایل مختلفی برای استقبال جامعه جهانی از استاندارد HACCP وجود دارد که از مهم‌ترین آ‌ن‌ها می‌توان به اهمیت نقش غذا در جامعه و افزایش آگاهي مصرف‌کنندگان نسبت به خطراتی كه مواد غذایی ناسالم می تواند حامل و ناقل آن باشند در اثر افزایش عمومی سطح دانش عمومی در اجتماع، روند صنعتی شدن تولید غذا، ارتباطات گسترده جوامع، گستردگی چرخه تولید تا مصرف، بروز بیماری های ناشناخته، لزوم کنترل افزودنی ها در تولید مواد غذایی، ناکارآمدی سیستم های کنترل آماري در توليد مواد غذایی وكاهش هزینه های بازرسی و آزمون به دلیل حذف یا کاهش ایستگاه‎ های بازرسی غیرضروری و تکیه بیشتر و دقیق تر بر کنترل نقاط بحرانی در صنایع غذایی (Points Control Critical) اشاره کرد.

دامنه استاندارد HACCP

استاندارد HACCP در برگيرنده چرخه توليد و توزيع مواد غذايی است. اين چرخه، از مزرعه تا توزيع و اماكن عرضه عمومي مواد غذايي نظير رستوران‌ها، كافي‏شاپ‌ها و هتل‌ها را نيز در بر مي‎گيرد.

دریافت گواهینامه HACCP

اخذ گواهینامه HACCP به این معنی است که سازمان یا شرکت مربوطه یک توافق بین‌المللی را قبول کرده است که طی این توافق، تجزیه و تحلیل خطرات و کنترل نقاط بحرانی سیستم ایمنی غذایی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این گواهینامه، ایمنی مواد غذایی از نظر مخاطرات میکروبیولوژی – فیزیکی و شیمیایی  مورد تحلیل قرار می‌گیرد و کل ریسک سلامت مواد غذایی برطرف خواهد شد.

نحوه استقرار سیستم HACCP

برقراری سیستم  HACCP در سازمان، مانند ایجاد هر ساختار جدید، نیازمند سرمایه‌گذاری توسط صاحبان سازمان است. علی‌رغم این موضوع، نگرش مدیران سازمان‎های موادغذایی به لزوم وجود HACCP در سازمان و مزایای فراوان این سیستم در روند تولید، انگیزه برقراری این سیستم را بسیار قوت بخشیده است.

آموزش کارکنان سازمان مربوطه، ایجاد تغییرات ساختاری، تهیه تجهیزات مورد نیاز، مستندسازی سیستم، ثبت نتایج در طول فرآیند، آزمون محصول نهایی، توقف احتمالی در روند  تولید و نگهداری سیستم HACCP مواردیست که برای استقرار این استاندارد نیاز است.

مزایای استاندارد HACCP

سیستم HACCP مزایای زیادی برای سازمان‌ها ایجاد می‌کند. بهبود سطح ایمنی محصول، روش‌های پیشگیری مناسب، شناخت راه‌های بهبود فرآیند تولید، افزایش کیفیت و ثبات محصول، کاهش هزینه‌ آزمون محصول نهایی، کاهش ضایعات، افزایش میزان نظارت، نیاز کمتر به منابع فنی، افزایش مسئولیت کارکنان، افزایش اعتماد مصرف‎کننده، افزایش سهم بازار، حضور در بازارهای بین‌المللی، افزایش ثبات و امنیت تجارت و افزایش عملکرد کارکنان چند نمونه از مهم‌ترین مزایای استاندارد HACCP است.

نیازمندي‌هاي آموزش پرسنل در استاندارد HACCP

شركت‌هاي توليدكننده، توزيع‏كننده و كليه شركت‌هاي مرتبط در زنجيره ماده غذايي بايد اطمينان يابند كه كليه پرسنل مجري در زنجيره مواد غذايي از توليد اوليه به مصرف نهايي، آموزش‌های لازم را در موضوعات بهداشت ماده غذايي كه مرتبط با فعاليتهاي‌شان است، گذرانده‌اند. براي اجراي موثر استانداردHACCP ، آموزش پرسنل در صنايع، دانشگاه‌ها و مراكز دولتي مسئول براي بكارگيري اصول موثر HACCP و افزايش آگاهي مصرف‏كنندگان، ضروري است. كميته بين‌المللي مشخصات ميكروبيولوژي براي صنايع غذايي پيشنهاد مي‌كند كه آموزش‌هايي در ارتباط با مخاطرات به پرسنل داده شود.

پيشنهاد مي‌شود ارتباطات آموزشي بين صنايع، گروه‌هاي بازرگاني، سازمان‎هاي حمايت از مصرف‌كنندگان و مسئولين رسمي دولتي بيشتر شود و آموزش‌هاي اجرايي مشتركي جهت بكارگيري سیستم گواهینامه HACCP برگزار گردد. آموزش بهداشت پرسنل جزیی از مسئوليت‌هاي يك شركت توليدكننده مواد غذايي است.

گرفتن مدرک HACCP

برای اطلاع از گرفتن مدرک HACCP و همچنین میزان هزینه آن می‌توانید با مشاوران QCB تماس بگیرید و از راهنمایی‌های آن‌ها استفاده کنید.

مبانی ممیزی بر اساس ISO 19011:2018

عبارت کلیدی اصلی: ایزو 19011

ایزو 19011 یک استاندارد بین‌المللی است که به راهنمایی درباره ممیزی سیستم‌های مدیریت شامل اصول ممیزی، مدیریت برنامه ممیزی و انجام ممیزی‌های سیستم مدیریت و همچنین ارزیابی صلاحیت اشخاص درگیر فرآیند ممیزی شامل افرادی که برنامه ممیزی را مدیریت می‌کنند، ممیزین و تیم ممیزی می‌پردازد. آخرین ورژن این ایزو در سال ۲۰۱۸‌‌‌ تهیه شد که جایگزین ورژن قبلی ISO 19011:2011  شده است.

ایزو 19011 برای چه سازمان‌هایی مورد نیاز است؟

استاندارد 19011 برای تمام سازمان‌هایی که به انجام ممیزی‌های سیستم‎های مدیریتی یا مدیریت برنامه ممیزی نیاز دارند، قابل استفاده است. کاربرد ایزو 19011 برای انواع دیگر ممیزی نیز امکان‌پذیر است، به شرط آنکه به صلاحیت ویژه مورد نیاز توجه کافی شود.

ایزو 19011 برای چه سازمان‌هایی مورد نیاز است؟

انواع ممیزی و تعاریف آن

ما دو نوع ممیزی داریم که داخلی و خارجی نامیده می‌شوند:

تعریف ممیزی داخلی:ممیزی‌های داخلی که گاهی اوقات به آن‌ها ممیزی شخص اول گفته می‌شود توسط خود سازمان یا از طرف آن انجام‌‌‌ می‌شود.

تعریف ممیزی خارجی: ممیزی‌های خارجی شامل ممیزی‌های شخص دوم و ثالث هستند. ممیزی‌های شخص دوم توسط طرف‌های ذینفع سازمان مانند مشتریان یا دیگر اشخاص از جانب خود صورت می‌گیرد. ممیزی‌های شخص ثالث توسط سازمان‌های ممیزی مستقل مانند قانون‎گذاران، نمایندگی‌های دولتی یا کسانی که ثبت یا صدور گواهی‌نامه انجام می‌دهند، انجام می‌شود.

متقاضی ممیزی: سازمان یا شخصی که درخواست ممیزی کرده است.

ممیزی شونده:کل یا بخشی از  سازمان که ممیزی می‌شود.

ممیز: شخصی که ممیزی را انجام می‌دهد.

اصول ممیزی چیست؟

ممیزی بر تعدادی اصل متکی است. این اصول باید کمک کنند تا سازمان با فراهم آوردن اطلاعاتی بتواند بر اساس آن‌ها اقدام نموده و عملکرد خود را بهبود بدهد. ممیزی به ابزاری موثر و کارآمد برای پشتیبانی خط مشی مدیریت و کنترل‌ها مبدل می‌شود. تعهد به این اصول شرط اولیه برای کسب نتایج ممیزی است که مرتبط و کافی هستند و ممیزین را قادر می‌سازند مستقل از یکدیگر کار کنند و در شرایط مشابه به نتایج مشابهی دست یابند.

مدیریت برنامه ممیزی

سازمانی که به انجام ممیزی نیاز دارد، باید یک برنامه ممیزی تدوین کند که به تعیین اثربخشی سیستم مدیریت ممیزی‎شونده کمک کند. این برنامه ممکن است شامل ممیزی‌هایی برای یک یا چند استاندارد سیستم مدیریتی باشند که هر کدام جداگانه یا به صورت ترکیبی انجام می‌شوند.

محدوده برنامه ممیزی باید بر مبنای اندازه و طبیعت سازمان ممیزی‌شونده، ماهیت، کارکرد، پیچیدگی- انواع ریسک‎ها و فرصت و سطح بلوغ سیستمی که ممیزی می‌شود باشد. عملکرد سیستم مدیریت زمانی پیچیده‌تر می‌شود که بسیاری از عملکردهای مهم، برون‎سپاری شده و تحت رهبری سازمان‌های دیگر مدیریت ‌شوند. باید به جایی که مهم‎‌ترین تصمیمات گرفته می‌شود و آنچه که مدیریت ارشد سیستم مدیریت را تشکیل می‎دهد، بیشترین توجه را داشت.

در مورد چند مکان (به عنوان مثال کشورهای مختلف)، یا جایی که کارهای مهم، برون‌سپاری شده و تحت رهبری یک سازمان دیگر مدیریت می‌شوند، توجه خاصی باید به طراحی، برنامه‌ریزی و اعتبار برنامه ممیزی معطوف شود. در مورد سازمان‌های کوچک‌تر، برنامه ممیزی را می‌توان به طور مناسب اندازه‌گیری کرد. به منظور درک شرایط برنامه ممیزی باید این موارد را در نظر گرفت: اهداف سازمانی، مسائل خارجی و داخلی مرتبط، نیازها و انتظارات طرفین ذی‌نفع مرتبط، نیازمندی‌های امنیتی و محرمانه بودن اطلاعات.در این شرایط، ایزو 19011 یک استاندارد مشخص برای مدیریت ممیزی در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهد.

ایزو 19011 برای چه سازمان‌هایی اجرا می‌شود؟

ایزو 19011 برای همه سازمان‌‌‌هایی که نیاز به برنامه‎ریزی و انجام ممیزی‌‌‌های داخلی یا خارجی سیستم‌‌‌های مدیریت یا مدیریت برنامه ممیزی دارند‌‌‌، قابل اجرا‌‌‌ است. همچنین استفاده از این سند برای سایر انواع ممیزی با توجه ویژه به صلاحیت خاص مورد نیاز، امکان‏پذیر‌‌‌ است.

سیستم‌های مدیریت به سازمان‌ها در رسیدن به اهداف خود کمک می‌کنند و ممیزی آن‌ها، باعث بهبود کسب‌وکارشان می‏شود.  محبوبیت استانداردهای سیستم مدیریت رو به افزایش است و سازمان‌ها از نحوه استفاده از آن‌‌‌ها برای مدیریت فرآیندهای مرتبط در جهت دستیابی به اهداف خود استفاده ‌‌‌ می‌کنند.

برای دستیابی به بهترین نتیجه از یک سیستم مدیریتی و اطمینان از بهبود مستمر، ممیزی باید به‌طور منظم انجام شود که البته در سازمان‌‌‌هایی که سیستم‌‌‌های مدیریتی مختلفی وجود دارد‌‌‌، کار چندان ساده‌ای نیست. ایزو 19011 دستورالعملی برای ممیزی سیستم‌‌‌های مدیریت‌‌‌ است که‌‌‌ یک رویکرد یکنواخت‌‌‌، یکپارچه و هماهنگ را ارائه‌‌‌ می‌دهد و در عین حال قادر به انجام ممیزی موثر در چندین سیستم‌‌‌ است.

Denise Robitaille رئیس کمیته پروژه ایزو که استاندارد 19011 را به‌روز کرده است، می‌گوید: این استاندارد برای ادامه راهنمایی موثر در جهت رسیدگی به تغییرات در بازار‌‌‌، فناوری‌‌‌های در حال توسعه‌‌‌ و بسیاری از استاندارد‌‌‌های سیستم مدیریت جدید که اخیرا منتشر و یا اصلاح شده است‌‌‌، به‌روزرسانی شده است.

وی همچنین می‌گوید: سایر تغییرات کلیدی در نسخه ۲۰۱۸ شامل افزودن یک رویکرد مبتنی بر ریسک به اصول ممیزی برای منعکس کردن افزایش تمرکز بر ریسک در هر دو استاندارد مدیریتی و بازار است. برای دریافت استاندارد 19011 می‌توانید با کارشناسان کیو سی بی تماس بگیرید.

سیستم مدیریت کیفیت در پروژه ها ISO10006:2017

ایزو 10006

ایزو 10006 رهنمودهایی برای کاربرد سیستم مدیریت کیفیت در پروژه ‌ها ارائه می‌دهد. پیاده‌سازی ایزو 10006 برای سازمان‌هایی که بر روی پروژه‌های پیچیده، کوچک یا بزرگ، کوتاه یا بلندمدت، در محیط‌های مختلف کار می‌کنند قابل اجرا است. این استاندارد بدون توجه به نوع محصول، خدمات یا فرآیند درگیر، با هدف دستیابی به اهداف پروژه از طریق معرفی سیستم مدیریت کیفیت در پروژه ‌ها، پیاده‌سازی می‌شود. ایزو 10006 راهنمایی برای خود مدیریت پروژه محسوب نمی‌شود بلکه ارائه‌دهنده راهنمایی‌هایی در مورد کیفیت در فرایندهای مدیریت پروژه است. راهنمایی‌های مورد نیاز برای مدیریت پروژه و فرایندهای مربوطه در ایزو 21500 گنجانده شده ‌است.

ISO 10006 چیست؟

ایزو 10006 مربوط به مفاهیم سیستم مدیریت کیفیت در پروژه ‌ها است. موارد مربوط به سیستم مدیریت کیفیت در پروژه با توجه به موارد مختلف به طور جداگانه متمایز می‌شوند. هدف از تدوین استاندارد ایزو 10006،ارائه راهنمایی هایی در خصوص کاربرد مدیریت کیفیت پروژه ها است . این مدرک طرح کلی اصول و رویه های مدیریت کیفیت را ارائه می کند که اجرای آنها مهم بوده و در راستای دستیابی به اهداف کیفیت در پروژه ها اثر گذاری زیادی دارد. رهنمودهای این استاندارد برای گستره وسیعی از مخاطبان تنظیم شده و در پروژه های مختلفی ، از کوچک تا بزرگ ، ساده یا پیچیده ، پروژه های مستقل تا پروژه هایی که جزئی از یک برنامه سبد پروژه ها هستند ، کاربرد دارد.

کاربرد سیستم مدیریت کیفیت در پروژه ها

کاربرد سیستم مدیریت کیفیت در پروژه ها دارای دو جنبه شناخته شده است : یکی فرآیندهای پروژه و دیگری محصول پروژه . برآورده نشدن هر یک از این دو جنبه ، تاثیرات بسیار مهمب بر محصول پروژه ، مشتری آن ، سایر ذی نفعان و سازمان پروژه خواهد داشت . در ایزو 10006، دستیابی به اهداف کیفیت از مسئولیت های مدیریت رده بالای سازمان بوده و نیازمند تعهد برای دستیابی به اهداف کیفیت است تا در تمام سطوح سازمان دخیل در پروژه ، رسوخ کند. البته بایستی هر سطح ، مسئولیت فرآیندها و محصولات فعالیت های خود را حفظ کند .

کاربرد سیستم مدیریت کیفیت در پروژه ها

معرفی بخش‌های مدیریت کیفیت در پروژه ها

سیستم مدیریت کیفیت در پروژه ها شامل بخش‌های مختلفی است که عبارت است از: سیستم مدیریت کیفیت در پروژه ها که شامل چهار بخش ویژگی‌های پروژه، اصول مدیریت کیفیت در پروژه‌ها، فرآیندهای مدیریت کیفیت پروژه، یک برنامه کیفیت برای پروژه است.

  • مسئولیت مدیریت در پروژه‌ها
  • مدیریت منابع در پروژه‌ها
  • تحقق محصول یا خدمات در پروژه‌ها
  • اندازه‌گیری، تجزیه‌وتحلیل و بهبود در پروژه

مزایای ایزو 10006

پیاده‌سازی الزامات استاندارد ایزو 10006 و سیستم مدیریت کیفیت در پروژه‌ها مزایای زیادی برای سازمان به همراه دارد: افزایش رضایت مشتریان، کاهش هزینه‌های اضافی سازمان، عرضه خدمات کارآمدتر، بهبود مستمر در کیفیت پروژه، افزایش فروش

ISO10015:2019 – استاندارد مدیریت موثر فرآیند آموزشی

ایزو 10015

امروزه با گذر از عصر صنعت و اطلاعات و ورود به عصر دانش، با توجه به سرعت تغییر تکنولوژی‌ها و سیستم‌های کاری سازمان‌ها، استفاده از فرآیند آموزش و استاندارد ایزو 10015، قوی‌ترین ابزاری است که می‌تواند راهگشای سازمان‌ها جهت حضور و بقاء در عرصه بازارهای رقابتی باشد. اما افزایش کمی نفر و ساعت آموزش در برگزاری دوره‌های مختلف آموزشی، به‌تنهایی نمی‌تواند نشانگر کیفیت و به‌کاربستن آموزش‌های فراگرفته‌ شده در سازمان باشد، بلکه اثربخشی آموزش استاندارد ایزو 10015 است که می‌تواند شاهدی دال بر ضمانت اجرایی دوره‌های آموزشی باشد. استقرار فرآیند آموزش بر اساس استاندارد ISO 10015 می‌تواند موثرترین راه در خصوص پایش و اندازه‌گیری اثر بخشی فرآیند آموزش بر اساس استاندارد آموزشی 10015 باشد. امروزه برای ارائه خدمات آموزشی ، انواع استانداردهای آموزشی در نظر گرفته شده است که نقش پر رنگی در جهت دستیابی به اهداف سازمان ها را ایفا می کنند.

اجرای اثربخش سیستم مدیریت آموزش و تخصیص گواهینامه ایزو 10015، نیازمند تعهد مدیریت، تعهد افراد تحت آموزش و در نهایت تعهد آموزش‌دهندگان است. با استفاده از راهنمای موجود در استاندارد ISO 10015، سازمان‌ها علاوه‌بر رفع نیازمندی، در مسیر تحقق یک سازمان یادگیرنده حرکت می‌کنند. امروزه مبحث استانداردسازی آموزش از طریق استاندارد آموزش 10015، با توجه به سرمایه‌گذاری کلان موسسات، سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی بر امر آموزش، یکی از ضروریات است. در این استاندارد که به‌حق یکی از منحصربه‌فردترین استانداردها در زمینه آموزش است، دنیایی از مفاهیم و مطالب آموزشی نهفته است. استاندارد ISO 10015 و دریافت ISO 10015، برای ایجاد، اجرا و نگهداری فرآیند آموزشی سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات بسیار اثربخش خواهد بود.

استاندارد ISO 10015

استاندارد ایزو 10015 با تکیه بر مدیریت کیفیت- رهنمودهای مربوط به مدیریت شایستگی و توسعه افراد، دستورالعمل‌هایی در جهت ایجاد، پیاده‌سازی، حفظ و بهبود سیستم‌های مدیریت شایستگی و پیشرفت کارکنان ارائه می‌دهد تا بر نتایج حاصل از انطباق محصولات، خدمات، نیازها و انتظارات ذینفعان ذیربط تأثیر مثبت بگذارد. استاندارد آموزشی 10015، صرف‌نظر از نوع و اندازه، در کلیه سازمان‌ها قابل اجرا است. این امر الزامات مربوط به خانواده ISO 9000 یا استانداردهای دیگر را اضافه یا تغییر نمی‌دهد.

آخرین ورژن استاندارد ایزو 10015، در سال ۲۰۱۹ منتشر شده است. در این نسخه از استاندارد آموزش 10015، الزامات از نظر فنی اصلاح، لغو و جایگزین شده‌اند. تغییرات اصلی در مقایسه با نسخه قبلی (در سال 1999) به شرح زیر است: استاندارد ISO 10015 با خانواده ایزو 9000 هماهنگ شده است، به منظور پشتیبانی از سازمانی که نیازهای شایستگی خود را در فواصل زمانی برنامه‌ریزی‌شده تعیین کند، به‌روز شده است. مدیریت شایستگی در نسخه آخر استاندارد آموزشی 10015 بیشتر توضیح داده شده است.

حضور افراد برای سازمان‌ها امری ضروری است و عملکرد سازمانی به نحوه استفاده از شایستگی‌های افراد در محل کار بستگی دارد. دریافت گواهینامه ISO 10015، مدیریت شایستگی و پیشرفت افراد در سطح سازمانی، تیمی، گروهی و فردی برای موفقیت سازمان‌ها ضروری است. مدیریت صلاحیت و پیشرفت افراد دو ساختار مرتبط و جدایی‌ناپذیر هستند: پیشرفت افراد بخشی از مدیریت شایستگی است و افراد شایسته به پیشرفت نیاز دارند.

به‌کارگیری فرآیندهای برنامه‌ریزی شده و منظم برای مدیریت صلاحیت و پیشرفت افراد، کمک شایانی به سازمان‌ها می‌کند تا بتوانند توانایی‌های خود را بهبود ببخشند، مسیر استراتژیک خود را برآورده و به نتایج مورد نظر برسند. استاندارد آموزش 10015 و مدیریت شایستگی، در افزایش توانایی‌های سازمان، ایجاد و ارائه ارزش، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. اصول مدیریت کیفیت، بر اهمیت کارکنان لایق و فرهنگی که موجب رشد و پیشرفت بیش‌تر می‌شود، تاکید می‌کند.

سند استاندارد ISO 10015، در هنگام پرداختن به مسائل مربوط به مدیریت صلاحیت و پیشرفت افراد، راهنمایی‌های لازم را برای کمک به سازمان‌ها و پرسنل ارائه می‌دهد.

استاندارد ISO 10015

تعریف صلاحیت (Competence) در استاندارد آموزشی 10015

صلاحیت (Competence) بحثی حائز اهمیت در استاندارد ایزو 10015 است که به معنی توانایی به‌کارگیری دانش و مهارت برای دستیابی به نتایج مورد نظر است.

مزایای استقرار سیستم مدیریت آموزش مطابق الزامات استاندارد ایزو 10015

ایجاد و توسعه فرهنگ و نگرش ساختاریافته جهت سرمایه­گذاری آموزش، ایجاد فرآیند آموزش ساختاریافته جهت بهبود و ارتقای توانمندی منابع انسانی در راستای تأمین اهداف سازمانی، ارتقای سطح آموزش محصولات یا خدمات با توسعه آموزش و مهارت ­اثربخش کارکنان سازمان، یکپارچه­سازی اهداف سیستم مدیریت آموزش و الزامات استاندارد ایزو 10015، با آرمان­ها، اهداف و برنامه­های پیشبردی سازمان، ایجاد نگرش و تفکر سیستمی نسبت به اجرای فرآیند آموزش در سازمان

 همچنین ایجاد ارزش‌افزوده از طریق کاهش دوباره­کاری، اصلاح و رفع مشکلات ناشی از خطای منابع انسانی، ارتقاء و افزایش انگیزه، بهره­وری و اثربخشی عملکرد کارکنان، ایجاد اطمینان مشتریان از صلاحیت، شایستگی و مهارت کارکنان سازمان، افزایش بهره­وری و کارایی سازمان از طریق بهبود و ارتقای شایستگی کارکنان، مدیریت اثربخش آموزش­های حین‌کار (OJT)،مدیریت اثربخش آموزش­های مجازی، اطمینان از یادگیری سازمانی، واحدی و فردی، ایجاد امنیت سرمایه­گذاری آموزش در راستای اهداف و با توجه به منابع و منافع سازمان، به‌روز کردن سیستم مدیریت آموزش و توسعه فرهنگ بهبود مستمر در سازمان

بندهای استاندارد آموزش 10015

استاندارد ایزو 10015 و تخصیص گواهینامه ایزو 10015 شامل بندهای زیر است:

دامنه کاربرد استاندارد آموزش 10015، مراجع الزامی، تعاریف و اصطلاحات مورد نیاز در استاندارد ISO 10015، مدیریت صلاحیت که شامل سه بخش کلیات، تعیین نیازهای صلاحیت (صلاحیت سازمانی، صلاحیت تیمی یا گروهی و صلاحیت فردی) و ارزیابی صلاحیت موجود و نیازهای توسعه است.

مدیریت صلاحیت و نیازهای پیشرفت که شامل هفت بخش کلیات، طرح‌ریزی، ساختار برنامه، اقدامات، نقش‌ها و مسئولیت‌ها، ارزیابی اثرات مدیریت صلاحیت و برنامه پیشرفت کارکنان (کلیات و ارزیابی سطح سازمانی، تیمی، گروهی یا فردی) و تعیین صلاحیت آینده و نیازهای پیشرفت کارکنان است.

نتیجه‌گیری 

استاندارد ایزو 10015 و دریافت ISO 10015، ارتباط آموزش و ارزیابی را با اهداف عملکرد سازمان به عهده دارد. در استاندارد ISO 10015، نیازهای آموزشی کارکنان و پاسخگوئی به آن‌ها از مهم‌ترین ارکان این سیستم به‌شمار می‌رود. تامین نیاز آموزشی کارکنان در سازمان، به عنوان یک الزام و ضرورت که می‌تواند جنبه های رقابتی سازمان را نیز پوشش دهد مورد توجه قرار می‌گیرد. سازمان‌ها با اخذ گواهینامه ایزو 10015 و به کمک آموزش موثر و کارا می‌توانند خود را آماده مواجهه با شرایط نوین کنند. استاندارد آموزشی 10015 در همین راستا، دستورالعمل‌های اجرائی فرایند آموزش را ارائه می‌دهد.

استاندارد مدیریت دانش

مدیریت دانش

استاندارد مدیریت دانش یا ایزو 30401 سیستمی است که الزامات مورد نیاز برای ایجاد، پیاده‌سازی، نگهداری، بررسی و بهبود یک سیستم مدیریت موثر در سازمان‌ها را ارائه می‌دهد. کلیه الزامات استاندارد مدیریت دانش صرف‌نظر از نوع یا اندازه سازمان یا محصولات و خدماتی که ارائه می‌دهد، در هر سازمانی قابل اجرا است. آخرین نسخه ایزو 30401 در سال 2018 منتشر شده است. این استاندارد یکی از انواع استانداردهای آموزشی محسوب می شود. در ادامه شما را با مفاهیم تشکیل‌دهنده استاندارد مدیریت دانش آشنا خواهیم کرد. سیستم مدیریت دانش به بررسی تعاریف زیر می‌پردازد:

دانش چیست؟

در ایزو 30401 مدیریت دانش، تعاریف مختلفی برای دانش وجود دارد که در ادامه آن‌ها را برای شما شرح خواهیم داد:

دانش عبارت است از اطلاعاتی که چیزی یا کسی را تغییر می‌دهد. این تغییر ممکن است با ایجاد زمینه‌هایی برای انجام یک اقدام و یا با افزایش توانایی‌های فردی برای اقدامات موثر ایجاد شود. دانش عبارت است از ایجاد باوری که بتواند ظرفیت‌های اقدامات اثربخش را در سازمان افزایش دهد. دانش عبارت است از برخورداری از ظرفیت و پتانسیل هرگونه اقدام. دانش عبارت است از اطلاعات عملی و کاربردی. دانش معیاری برای بهبود عملکرد سازمانی است.

مدیریت دانش چیست ؟

مدیریت دانش در برگیرنده فرآیندهای شناسایی، خلق، نگهداری، به اشتراک‌گذاری و اجرای دانش است و به فرآیندهای دانش مرتبط است. این اصطلاح یک رویکرد سیستماتیک و یکپارچه است که شامل مدیریت دانش– مدیریت استراتژی‌ها– عملکردها و رویکردهای سازمانی می‌شود.

تقسیم دانش

به‌طور کلی در استاندارد ایزو 30401، دانش به دو دسته تقسیم می‌شود:

 دانش آشکار (تصریحی): دانش آشکار را می‌توان در قالب عبارات و اعداد بیان کرد. از جمله موارد دانش آشکار می‌توان به مستندات، کتب، راهنماها، روش‌های اجرایی، دستورالعمل‌ها، قوانین و مقررات، تصاویر، حق اختراع، بانک‌های اطلاعاتی و غیره اشاره کرد.

دانش پنهانی (ضمنی): دانش پنهانی، دانشی است که در افکار کارکنان یافته می‌شود. از جمله این موارد می‌توان به جلسه‌های مهارتی کارکنان، تجربیات مشتریان، حافظه فروشندگان قبلی، اندیشه‌ها و… اشاره کرد. دانش پنهانی قابلیت مستندسازی یا اشتراک‌گذاری ندارد با این حال به‌منظور اشتراک و انتقال این نوع دانش، می‌بایست آن را به دانش آشکار تبدیل کرد تا قابلیت اشتراک‌گذاری پیدا کرده و در ارتباط با تعاملات اجتماعی سازماندهی شوند.

تفاوت دانش آشکار و دانش پنهانی

دانش در درون انسان‌ها شکل می‌گیرد در حالیکه اطلاعات، موضوعی خارجی محسوب می‌شود. بنابراین اگر فرض کنیم دانش را مانند کوه یخ تصور کنید، دانش پنهان بخشی از کوه یخی است که زیر آب پنهان است. هر دو دانش آشکار و پنهان لازم و ملزوم همدیگر بوده و در جایگاه خود اهمیت دارند.

تبدیل این دو دانش به صورت مداوم و همزمان اتفاق می‌افتد و این فرآیند تبدیل به صورت کمی و کیفی گسترش پیدا می‌کند. به منظور درک بهتر این نوع دانش و درک آن به انواع روش‌های تبدیل این دو نوع دانش اشاره می‌کنیم.

ابزارها و تکنیک‌های مدیریت دانش

ارتباط ابزارهای مدیریت دانش و فرآیندهای پنجگانه مدیریت دانش عبارت است از شناسایی دانش، خلق و ایجاد دانش، ثبت و ضبط و نگهداری دانش، به اشتراک‌گذاری دانش، اجرا یا بکارگیری دانش.

فرآیندهای مدیریت دانش

پیاده‌سازی استاندارد مدیریت دانش نیازمند اجرای فرآیندهای مدیریت دانش است، این فرآیند شامل شناسایی دانش، خلق و شناسایی دانش، ثبت و ضبط و نگهداری، به اشتراک‌گذاری دانش و به‌کارگیری دانش است.

سیستم مدیریت نظرسنجی از مشتری – بررسی شکایات ISO10004:2018

ایزو 10004

استاندارد ایزو 10004، استانداردی برای مدیریت کیفیت، رضایت مشتری و دستورالعملی برای نظارت و اندازه‌گیری نام دارد که آخرین نسخه آن در سال ۲۰۱۸ منتشر شده است. سند استاندارد 10004، دستورالعمل‌هایی برای تعریف و اجرای فرآیندها در جهت نظارت و سنجش رضایت مشتری ارائه می‌دهد. ایزو 10004، استانداردی بین‌المللی است که برای دستیابی به رضایت مشتریان از خدمات و تولیدات سازمان‌ها و شرکت‌ها تدوین و طراحی شده است. به‌کارگیری استاندارد 10004 از طریق طبقه‌بندی نیازهای مشتریان، باعث حرکت شرکت به سمت مشتری‌مداری و رضایت مشتریان می‌شود. باید توجه داشت که اخذ استانداردهای پایه،  نظیر استاندارد ISO 9001 یا سیستم مدیریت یکپارچه پیش از اخذ گواهینامه ایزو 10004 توصیه می‌شود.

استاندارد 10004 ، چارچوبی بین‌المللی برای مدیریت و برنامه‌ریزی در جهت رضایت‌مندی مشتریان است. این استاندارد راهنمایی‌های لازم را در خصوص طراحی، برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌هایی در جهت رضایت بیشتر مشتریان ارائه کرده و به طبقه‌بندی نیازهای مشتریان کمک می‌کند تا پس از اخذ گواهینامه ایزو 10004، در مسیر مشتری‌مداری حرکت کنند. این استاندارد صرف‌نظر از نوع و وسعت فعالیت و نوع محصول آن، در تمامی ساز‌مان‌ها قابل اجرا است. اغلب قواعد استاندارد 10004 در جهت بالا رفتن سطح رضایت مشتری‌ها از مجموعه است. این استاندارد مفاد قراردادها، پیمان‌ها و قوانین مدون مجموعه را تغییر نمی‌دهد، بلکه صرفا آن‌ها را در مسیر جلب رضایت مشتری حرکت می‌دهد.

تعریف ایزو 10004

یکی از عناصر کلیدی موفقیت سازمانی از منظر استاندارد ایزو 10004، رضایت مشتری از سازمان و ارائه خدمات یا محصولات آن است. بنابراین مشاهده و اندازه‌گیری رضایت مشتری امری ضروری است. اطلاعات به‌دست آمده از پایش و اندازه‌گیری رضایت مشتری می‌تواند به شناسایی فرصت‌ها جهت بهبود استراتژی سازمان کمک کند. این استراتژی‌ها می‌توانند در جهت ارائه خدمات یا محصولات، فرآیندها و ویژگی‌هایی باشند که از نظر مشتریان باارزش محسوب می‌شوند. چنین بهبودی می‌تواند اعتماد مشتری و در نتیجه منافع تجاری و دیگر منافع را تقویت کند. این مشخصات فنی راهنمایی‌هایی در جهت ایجاد فرآیندهای موثر برای نظارت و اندازه‌گیری رضایت مشتری در سازمان فراهم می‌کند.

دامنه کاربرد استاندارد 10004

بنگاه‌های اقتصادی اعم از شرکت‌ها، سازمان‌ها و اصناف، هنگامی‌که گواهینامه ایزو 10004 را دریافت می‌کنند به مشتریان این پیام را منتقل می‌کنند که نظرات و رضایتمندی مشتریان برای آن‌ها مهم است. استاندارد 10004 همراه با ایزو 10002 به‌صورت تخصصی بر روی مشتری متمرکز هستند.

استاندارد 10004  در تعریف و اجرای فرایندهای کنترل و اندازه‌گیری رضایتمندی مشتری، اصولی معین کرده است که بدون در نظر گرفتن اندازه، نوع یا محصول سازمان به کار می‌رود. توجه ایزو 10004 بر مشتریان خارج از سازمان است، به همین علت سازمان‌ها نیازمند استانداردی در جهت بررسی و کاهش شکایات و افزایش رضایتمندی مشتریان هستند.

استاندارد 10004 برای تمامی موسسات، شرکت‌ها، اصناف و سازمان‌ها اعم از تجاری و غیر تجاری یا حتی در تجارت الکترونیک که به دنبال رضایت مشتریان خود هستند کاربرد داشته و موجبات توجه هر چه بیشتر به مشتریان در کنار رشد سازمان را فراهم می‌آورد.

اطلاعات به‌دست‌آمده از پایش و اندازه‌گیری رضایت مشتری می‌تواند به شناسایی فرصت‌ها برای بهبود استراتژی‌ها و اهداف سازمان، محصولات، خدمات، فرآیندها و ویژگی‌هایی که توسط مشتریان ارزیابی می‌شود، کمک کند. چنین پیشرفتی می‌تواند اعتماد مشتری را تقویت و منجربه کسب منافع تجاری شود.

دامنه کاربرد استاندارد 10004

اهداف سازمان از پیاده‌سازی ایزو 10004

  • شناسایی انتظارات مشتری
  • جمع‌آوری داده‌های رضایت مشتری
  • تجزیه و تحلیل داده‌های رضایت مشتری
  • ارائه بازخورد برای بهبود رضایت مشتری
  • نظارت بر رضایت مشتری
  • مدیریت باید پیش‌قدم شده و مانند هر سیستم مدیریت دیگری از آن حمایت کند.

سری استاندارد بین‌المللی ایزو 10004 توسط هر سازمانی بدون توجه به نوع، اندازه، محصول و یا خدمات می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. تمرکز استاندارد 10004 بر مشتریان خارجی است.

مزایای استاندارد 10004

مزایای این ایزو این موارد است: به‌دست‌آوردن انتظارات جدید مشتریان، حل‌وفصل شکایات به منظور رضایت شاکیان، شناسایی روند شکایات و در نتیجه آن از بین بردن علل شکایات، رویکرد مشتری‌محور جهت حل‌و‌فصل شکایات، تشویق پرسنل به منظور بهبود مهارت‌هایشان در ارتباط با مشتریان، پایه‌ای برای بررسی مستمر و تجزیه‌وتحلیل روند شکایت و کنترل آن

استاندارد ایزو 10004 با ISO 10001،  ISO 10002و ISO 10003 چه ارتباطی دارد؟

این استاندارد که در دسته استانداردهای کنترل کیفیت قرار دارد، با ISO 10001، ISO 10002 و ISO 10003 سازگار است و همخوانی دارد. این چهار سند را می‌توان به‌طور مستقل و یا در ارتباط با یکدیگر استفاده کرد. در هنگام استفاده همزمان این اسناد، این استاندارد،ISO 10001 ، ISO 10002 و ISO 10003 به بخشی از یک چارچوب گسترده و یکپارچه جهت افزایش رضایت مشتری از طریق کدهای رفتار، رسیدگی شکایات، حل اختلاف و نظارت و اندازه‌گیری رضایت مشتری تبدیل می‌شوند.

ایزو 10001 شامل راهنمایی برای کدهای رفتاری برای سازمان‌های مرتبط با رضایت مشتری است. این کدها می‌توانند احتمال بروز مشکلاتی را که باعث کاهش رضایت مشتریان می‌شوند، کاهش دهند. ایزو 10002 شامل راهنمایی در مورد رسیدگی داخلی به شکایات مربوط به محصول و خدمات است. این راهنمایی می‌تواند به حفظ رضایت و وفاداری مشتری با حل موثر شکایات کمک کند. ایزو 10003 شامل راهنمایی در مورد حل اختلافات مربوط به شکایات محصول و خدمات است که به‌طور رضایت‌بخشی حل نمی‌شوند. این استاندارد می‌تواند به کاهش نارضایتی مشتری ناشی از شکایات حل‌نشده کمک کند.

PSM – سیستم مدیریت ایمنی فرآیند

مدیریت ایمنی

هر صنعتی با توجه به نوع فرآیند و کارکردی که دارد با خطرات و حوادثی روبرو است که گاهی منجر به مرگ کارکنان و یا خسارت‌های سنگین می‌شوند. با گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی نیز، این مشکلات دو چندان شده و باید کنترل بیشتری روی فرآیند وجود داشته باشد. مدیریت ایمنی فرآیند PSM و گواهینامه PSM راه‌حلی است که برای کاهش حوادث جبران‌ناپذیر ناشی از مواد شیمیایی خطرناک ایجاد شده است. استانداردهایی که توسط اداره ایمنی و بهداشت شغلی برای کنترل فرآیند کار و تهدیدهای آسیب‌رسان مشخص شده است که به پیاده‌سازی مدیریت ایمنی فرآیند PSMو دریافت گواهینامه PSM کمک می‌کند. بدیهی است هدف اصلی، ایمن شدن فرآیند است که این کار از طریق ارائه گواهینامه PSM و رعایت اصول چهارده‌گانه سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM مورد سنجش قرار می‌گیرد.

مدیریت ایمنی فرآیند و گواهینامه PSM چیست؟


مدیریت ایمنی فرآیند یا Process Safety Management که به اختصار PSM خوانده می‌شود در گروه استانداردهای ایمنی و بهداشت حرفه ای قرار می گیرد ، PSM ابزاری تحلیلی برای پیشگیری از خطرات ناشی از انتشار هرگونه ماده شیمیایی خطرناک در فرآیند کار است. عناصر سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM توسط دستورالعمل‌های اداره ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) یا سازمان حفاظت از محیط زیست (EPA) تعیین می‌گردد. گواهینامه‌ای که با رعایت تمامی موارد مربوط به قوانین و اصول سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM به شرکت‌ها ارائه می‌شود، گواهینامه PSM گفته می‌شود. در ادامه به توضیح اهداف و اصول اولیه در خصوص مدیریت ایمنی فرآیند PSM و دریافت گواهینامه PSM خواهیم پرداخت.


اهداف سیستم مدیریت ایمنی فرآیند (PSM)


از منظر تجاری و غیرتجاری، دلایل بسیار زیادی برای ایجاد یک سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM موثر و لزوم دریافت گواهینامه PSM وجود دارد. ساخت یک سیستم صحیح و پیاده‌سازی رویکرد سیستمی با هدف مدیریت موضوع ایمنی در سازمان، به برقراری برنامه تضمین کیفیت کمک می‌کند. تخصیص گواهینامه PSM به شرکت‌هایی که از سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM پیروی می‌کنند، از آسیب‌های انسانی و خسارت‌های زیست‌محیطی جلوگیری خواهد کرد. وجود چنین سیستمی به افزایش بهره‌وری و تولید به موقع محصولات باکیفیت با هزینه کم‌تر کمک می‌کند و موجب بالا رفتن ارزش شرکت خواهد شد.
یکی از مهم‌ترین اهداف سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM، جمع‌آوری و حفظ تمام اطلاعات مربوط به مواد، فرآیندها، تجهیزات و… در جهت ایجاد و توسعه صحیح اطلاعات ایمنی است. توسعه صحیح این اطلاعات به همراه ارائه آموزش‌های عمومی و تخصصی در زمینه فرآیند، موجب اخذ مشارکت کارکنان در حفظ ایمنی فرآیند می‌شود. سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM و دریافت گواهینامه PSM با شناسایی و ارزیابی خطرات محیط کار از طریق تهیه گزارشات دقیق از حوادث انتشار، سوابق نشت‌ها، تخمین تاثیرات و… احتمال وقوع حوادث در محیط کار را کاهش می‌دهد.


14 اصل OSHA درباره مواد شیمیایی خطرناک


جهت اطمینان از اجرای صحیح برنامه‌های ایمنی فرآیند و ارائه گواهینامه PSM به هرکدام از شرکت‌ها، باید از 14 اصل OSHA در رابطه با مواد شیمیایی خطرناک پیروی شود. این اصول، حداقل نیازهای ایمنی هستند که آشنایی و توجه به آن‌ها بخش بزرگی از سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM و تخصیص گواهینامه PSM را تشکیل می‌دهد.


اطلاعات ایمنی فرآیند


طبق اصل اطلاعات ایمنی فرآیند یا PSI(Process Safety Information) در سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM، جهت ارائه گواهینامه PSM به یک شرکت، کارفرمایان موظف هستند تمامی اطلاعات مربوط به شیمی مواد فرآیند، تکنولوژی فرآیند و تجهیزات آن را جمع‌آوری و مستندسازی کنند. تمام اطلاعات فوق باید در دسترس همه کارکنان باشد تا نسبت به خطرات حین کار آگاهی کامل داشته باشند.


تجزیه و تحلیل خطرات فرآیندی


تجزیه و تحلیل خطرات فرآیندی یا PHA(Process Hazard Analysis) و ارزیابی ریسک، محوریت اصلی سیستم‌های ایمنی و ارائه گواهینامه PSM محسوب می‌شود. به طور کلی خطرات محیط کار به سه دسته خطرات شغلی و انسانی، خطرات تجهیزات و خطرات فرآیندی تقسیم‌بندی می‌شوند. شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات، توسط تیمی از متخصصان مهندسی در قالب روش‌های کیفی، کمی و نیمه‌کیفی صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است تجزیه و تحلیل خطرات فرآیندی باید حداقل هر پنج سال یک بار و به موقع انجام شود.


دستورالعمل‌های اجرایی و عملیاتی


بر اساس الزامات OSHA3132، در سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM، طبق اصل دستورالعمل‌های اجرایی و عملیاتی یا (Operating Procedures)، تمامی شرکت‌ها ملزم به ثبت دقیق رویه‌های عملیاتی از جمله ملاحظات ایمنی و بهداشت، سیستم‌های ایمنی و عملکرد آن‌ها، محدودیت‌های عملیاتی هستند. این کار موجب آگاهی شرکت از عواقب ناشی از انحراف از شرایط طبیعی خواهد شد تا در مواقع لازم آماده اصلاح انحرافات باشند.


مشارکت کارکنان


هرگونه طرح و برنامه‌ریزی در راستای مدیریت ایمنی فرآیند و ارائه گواهینامه PSM، نیاز به مشارکت کارکنان یا همان Employee Participation دارد. تمامی کارکنانی که در عملیات فرآیند نقش دارند، باید در برنامه PSM در نظر گرفته شوند. اجرای تمام اصول عملیاتی نیازمند تیمی شایسته، باتجربه و متخصص است. در مدل ارائه شده توسط CCPS، بخش مشارکت کارکنان با سه بخش مجزای درگیر کردن نیروی کار، متعهد کردن ذینفعان و فرهنگ ایمنی فرآیند مورد توجه قرار می‌گیرد.


آموزش


یکی از عوامل موثر در اجرای موفق و بی‌نقص یک سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM و تخصیص گواهینامه PSM به شرکت، آموزش (Training) درست و مستمر کارکنان است. سازمان ملزم به تعیین سیستمی هوشمند جهت نیازسنجی و تبیین برنامه‌های آموزشی متناسب با نیاز کارکنان است. با توجه به توسعه فرآیندها، برخی از آموزش‌ها باید به صورت مداوم به‌روز شوند تا افراد همواره با دانش روز هم‌قدم باشند. الگوهای متنوعی در زمینه نیازسنجی آموزشی وجود دارد که الگوی Moskowitz به عنوان یکی از مهم‌ترین الگوهای نیازسنجی مطرح می‌شود. این مدل، نیازسنجی را به چهار بخش ارزیابی دانش و مهارت، تجزیه و تحلیل شغل و وظایف، نیازسنجی بر اساس شایستگی فرد، بررسی نیازهای استراتژیک تقسیم‌بندی می‌کند. از جمله مدل‌های نیازسنجی دیگر می‌توان به مدل نیازسنجی روملر، روست و یا فورد اشاره کرد.


پیمانکاران


طبق الزامات OSHA در مدل مدیریت ایمنی فرآیند PSM، شرکت‌ها باید از ابتدای کار، اطلاعات دقیقی درباره مسئولیت‌های پیمانکاران (Contractors) در ارتباط با کارگران یا کارکنان فرآیند در اختیار پیمانکاران قرار دهند. این اطلاعات شامل آگاه ساختن پیمانکار نسبت به خطرات بالقوه، مقررات ایمنی واحدهای عملیاتی، ارزیابی ایمنی فرآیند و ارزیابی فنی فعالیت‌های مربوط به پیمانکار است. شرکت در قبال ارتقای سطح ایمنی فرآیند پیمانکاران مسئول است و تا جای ممکن باید تمام تجهیزات فنی و ایمنی که توسط پیمانکار تهیه می‌شود، مورد سنجش یا ارزیابی قرار دهد. توجه به این موضوع، یکی از عوامل تاثیرگذار در ارائه گواهینامه PSM به یک شرکت است.


بازنگری ایمنی فرآیند قبل از راه‌اندازی


جهت اطمینان از ایمنی فرآیند قبل از راه‌اندازی یک سیستم، بازرسی‌های معمول باید به طور مرتب اجرایی گردد. این بازرسی در دو سطح بازرسی پیش از راه‌اندازی واحدهای فرآیندی جدید و بازرسی پیش از راه‌اندازی واحد فرآیندی که پس از حوادث بزرگی مثل انفجار یا آتش‌سوزی، دچار تغییرات اساسی شده است، صورت می‌گیرد. شرکت‌ها موظف هستند قبل از شروع فعالیت‌های جدید یا پیاده‌سازی اصلاحات، ایمنی فرآیند را مورد بررسی قرار دهند، ایمنی فرآیند قبل از راه‌اندازی یا PSSR (Pre-Startup Safety Review) نشان می‌دهد که تجزیه و تحلیل خطر فرآیند به خوبی انجام شده است و تمامی مراحل ایمنی، عملیاتی، نگهداری و امور اضطراری مطابق با الزامات و استانداردها پایه‌گذاری شده است. بازنگری ایمنی فرآیند بخشی از اصول تخصیص گواهینامه PSM به یک شرکت در نظر گرفته می‌شود.
نتایج بازرسی‌های فوق توسط تیم PSSR با عنوان گواهی‌نامه بازنگری ایمنی قبل از راه‌اندازی به یکی از سه حالت زیر صادر می‌گردد:

  • واحد برای راه‌اندازی ایمن است.
  • در صورت رفع نواقص و اجرای پیشنهادات اصلاحی، واحد برای راه‌اندازی ایمن خواهد شد.
  • واحد برای راه‌اندازی ایمن نیست..

یکپارچگی مکانیکی

برای اطمینان از یکپارچگی مکانیکی سیستم و سلامت آن، باید تمام مراحل اصلی پیاده‌سازی مدیریت یکپارچگی مکانیکی مورد بازرسی قرار بگیرد. این عوامل عبارتند از شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک اجزای آسیب‌رسان به یکپارچگی، ارائه تعریف دقیق از استانداردهای عملکرد هر یک از تجهیزات، طراحی و اجرای برنامه‌های بازرسی، نگهداری و ممیزی. در نهایت با تنظیم گزارشات از وضعیت عملکرد، یکپارچگی مکانیکی سیستم یا (Mechanical Integrity) حفظ خواهد شد.

مجوز کار گرم

به طور کلی کار گرم به مجموعه فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که پتانسیل ایجاد یک منبع حرارتی را داشته باشند. OSHA انجام هرگونه کار گرم در محیط‌های خطرناک و قابل انفجار را ممنوع کرده است و طبق این دستورالعمل، هرگونه فعالیت در دمای بالا با منابع اشتعال‌زا نیاز به دریافت مجوزهای لازم عملیاتی و نظارتی یا مجوز کار گرم (Hot Work Permit) دارد.

مدیریت تغییر

یکی از چالش‌های اساسی در مدیریت ایمنی فرآیند PSM و ارائه گواهینامه مدیریت ایمنی فرآیند، مدیریت تغییر یا MOC (Management Of Change) است. طبق استاندارد OSHA هر تغییری ملزم به رعایت مواردی از جمله تاثیر تغییر بر ایمنی و سلامت، اصلاحات رویه‌های عملیاتی، دوره زمانی لازم برای تغییر، شرایط مجاز برای تغییرات پیشنهادی و مبانی فنی تغییر پیشنهادی است.

تغییرات از نظر ماهیت خود به سه دسته کلی تغییرات اجرایی، ساختاری و فنی تقسیم‌بندی می‌شوند. مدیریت هر کدام از این تغییرات مراحل و روند مشخصی دارد که باید تمام این مراحل در نظر گرفته شوند. این فرآیند ابتدا با پیشنهاد تغییر، بررسی و ارزیابی این پیشنهاد آغاز می‌شود، پس از به‌روز کردن اطلاعات و آموزش کامل، طرح یا تغییر پیشنهادی اجرا خواهد شد. در نهایت با مستندسازی و بازنگری تغییرات فرآیند مدیریت تغییر به طور کامل انجام خواهد شد.

تجزیه و تحلیل در حوادث

طبق اصل تجزیه و تحلیل در حوادث یا (Incident Investigation)، تمام شرکت‌ها جهت ثبت، ردیابی، گزارش و تجزیه و تحلیل هر آنچه هنگام حادثه اتفاق می‌افتد، نیاز به یک فرآیند سیستماتیک دارند. در این فرآیند مواردی از جمله تاریخ حادثه، تاریخ گزارش، شرح واقعه، دلایلی که در بروز حادثه نقش داشتند، ثبت خواهد شد تا در نهایت راه حل و پیشنهادات کارآمد ارائه شود.

در یک تجزیه و تحلیل صحیح، علل حوادث از تمامی جوانب از جمله علت اساسی، علت مستقیم و علت غیرمستقیم مورد بررسی قرار می‌گیرند تا زنجیره حوادث و علل بروز آن تعیین گردد.

برنامه‌ریزی و واکنش در شرایط اضطراری

طبق اصل برنامه‌ریزی و واکنش در شرایط اضطراری یا ERP (Emergency Planning And Response)، شرکت‌ها باید برنامه‌ای مشخص برای عکس‌العمل سریع نسبت به مسائل اضطراری در زمان وقوع حادثه داشته باشند. فرماندهی حادثه دارای پنج اصل فرماندهی، عملیات، برنامه‌ریزی، لجستیک و اداری/مالی است.

ممیزی انطباق

ممیزی جزو زیرساخت‌های اساسی PSM و ارائه گواهینامه PSM محسوب می‌شود. مراحل ممیزی انطباق یا (Compliance Audits) شامل توسعه برنامه ممیزی، پیاده‌سازی ممیزی انطباق در سطح سازمان، ثبت گزارشات و مستندات نتایج ممیزی و در نهایت پیگیری و مدیریت اقدامات اصلاحی است.

اسرار تجاری

طبق اصل اسرار تجاری یا (Trade Secrets)، کارفرمایان موظف به ارائه تمام اطلاعات ضروری سیستم مدیریت ایمنی فرآیند PSM، فارغ از محرمانه بودن یا نبودن، به افراد زیر هستند:

  • مسئولین ثبت و نگهداری اطلاعات ایمنی فرآیند
  • افرادی که وظیفه بررسی حوادث را به عهده دارند
  • کارکنانی که طرح مدیریت بحران را تنظیم و اجرا می‌کنند.
  • مسئولین ممیزی انطباقی
  • افرادی که مسئولیت تدوین دستورالعمل‌های عملیاتی را دارند.

سیستم مدیریت نظرسنجی از مشتری – بررسی شکایات مشتری ISO10002:2018

ایزو 10002

استاندارد ایزو 10002 دستورالعمل‌هایی را برای روند رسیدگی به شکایات مربوط به محصولات و خدمات در یک سازمان‌، از جمله برنامه‏ریزی، طراحی، توسعه، بهره‏برداری، نگهداری و بهبود ارائه می‌دهد. فرآیند رسیدگی به شکایات برای استفاده به عنوان یکی از فرایندها در سراسر سیستم مدیریت کیفیت مناسب است. این استاندارد که در گروه استاندارهای کنترل کیفیت است ، دستورالعمل های رسیدگی به شکایات در سازمان‏ها را در برمی‌گیرد. در تمام این سند، عبارت محصول و خدمات به خروجی‌های یک سازمان که برای آن لازم است و یا مورد نیاز مشتری ا‌ست اشاره دارد. آخرین ورژن ایزو 10002 در سال ۲۰۱۸ منتشر و جایگزین ورژن قبلی (سال ۲۰۱۴) شد.

ایزو 10002 برای استفاده هر سازمان بدون در نظر گرفتن نوع یا اندازه آن یا محصولات و خدماتی که آن ارائه می‌دهد، در نظر گرفته شده ‌است و یک سیستم مدیریت نظرسنجی از مشتری به حساب می‌آید. همچنین برای استفاده در سازمان‌ها در همه بخش‌ها مورد استفاده قرار‌ می‌گیرد. ضمیمه B راهنمای ویژه‎ای را برای کسب‌وکارهای کوچک ارائه‌ می‌دهد.

استاندارد ایزو 10002 به چه جنبه‌هایی در رسیدگی به شکایات می‎پردازد؟

ایزو 10002 به جنبه‏ های مختلفی در رسیدگی به شکایات می‌پردازد که عبارت‌ است از:

  • افزایش رضایت مشتری با ایجاد محیطی متمرکز بر مشتری (از جمله شکایات)، رفع هرگونه شکایت دریافتی و افزایش توانایی سازمان در بهبود محصولات و خدمات خود، از جمله خدمات به مشتریان
  • مشارکت و تعهد مدیریت ارشد از طریق کسب و توسعه کافی منابع از جمله آموزش کارکنان
  • شناخت و رسیدگی به نیازها و انتظارات شاکیان
  • فراهم کردن یک فرآیند صریح، موثر و آسان برای رسیدگی به شکایات
  • تجزیه و تحلیل و ارزیابی شکایات به منظور بهبود کیفیت محصولات و خدمات از جمله خدمات مشتری
  • ممیزی روند رسیدگی به شکایات
  • بررسی اثربخشی و کارایی فرآیند رسیدگی به شکایات

این سند برای مشاجرات در خارج از سازمان یا اختلافات مربوط به اشتغال اعمال‌ نمی‌شود.

استاندارد ایزو 10002 به چه جنبه‌هایی در رسیدگی به شکایات می‎پردازد؟

چرا سازمان‌ها به ایزو 10002 نیاز دارند؟

همه ما‌ می‌دانیم که حفظ مشتریان وفادار و راضی، کلید موفقیت هر کسب‎وکار است. مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها به تازگی منتشر شده‌اند که بهترین عملکرد بین‌المللی را در مورد رضایت مشتری به همراه دارند. مراقبت از مشتریان یک علم است و نباید به سادگی از آن گذشت، چون می‌تواند تاثیر چشمگیری بر روحیه کارکنان داشته باشد. مطالعات نشان می‌دهد شرکت‌هایی که در مشتری‌مداری خوب عمل می‌کنند، درآمد بالاتری دارند و سرمایه و سود را برمی‎گردانند. همچنین اگر مشتریان شما تجربه بدی داشته باشند، بعید است دوباره از خدمات شما استفاده کنند. همه این‌ها مواردی هستند که باعث می‌شوند یک سازمان به ایزو 10002 نیاز داشته باشد.

Karapetrovic، عضو گروه کاری که استانداردهای را بازبینی می‌کند، می‌گوید آن‌ها سازمان‌ها را در اجرای سیستم‌های موثر برای بهبود رضایت مشتری هدایت می‌کنند. او گفت: این رهنمودها به طور همزمان اصلاح شدند و هر دو با گواهینامه ISO 9001 و با هم ردیف هستند. در حالی که هر استاندارد می‌تواند به طور موثر توسط خودشان اجرا شود، برنامه یکپارچه آن‌ها نیز بسیار موثر خواهد بود.

چه استانداردهایی برای رضایت مشتری وجود دارد؟

  • ISO 10001: مدیریت کیفیت – رضایت مشتری – دستورالعمل‌هایی برای کدهای رفتار برای سازمان‌ها
  • ISO 10002: مدیریت کیفیت – رضایت مشتری – دستورالعمل برای رسیدگی شکایات در سازمان‎ها
  • ISO 10003: مدیریت کیفیت – رضایت مشتری – دستورالعمل برای حل اختلافات خارج از سازمان
  • ISO 10004: مدیریت کیفیت – رضایت مشتری – دستورالعمل‌های نظارت و اندازه‌گیری

مزایای مدیریت شکایات

  • به‌دست آوردن کارایی عملکردی برای مشخص کردن فعالیت‌ها و عوامل شکایات
  • حل بسیاری از شکایات با به‌کارگیری راهکار مشتری‌مدار
  • متحد کردن کارکنان با ارائه فرصت‌های آموزش و خدمات به مشتریان
  • کنترل و ارتقای مداوم پروسه کنترل شکایات

ایزوی محیط داخلی ساختمان ISO 16817:2012

ایزو 16817

استاندارد جدید ایزوی محیط داخلی ساختمان به طراحان، معماران، ناظران و سازندگان ساختمان کمک می‌کند تا نسبت به ویژگی­های سلامت، امنیت و میزان سودمندی آن برای ساکنین و کاربران اطمینان حاصل کنند. ایزوی محیط داخلی ساختمان که ایزو 16817 نامیده می‌شود، مربوط به طراحی محیطی ساختمان، محیط داخلی و فرآیند طراحی محیط بصری ساختمان است که توسط کمیته فنی ISO/TC 205 توسعه داده شده است. بر اساس ایزوی محیط داخلی ساختمان، طراحی محیط داخلی با کیفیت مناسب برای کاربران و ساکنین می­بایست نیازهای انسانی از جمله عناصر مرتبط با عملکرد، راحتی بصری، سلامت، امنیت و آسایش را مد نظر قرار دهد.

ایزو 16817

تیم­های طراحی مانند معماران و مهندسان، همچنین کاربران ساختمان، پیمانکاران، کارمندان دولت و دانشگاه استاندارد محیط داخلی ساختمان را ابزاری مفید برای ایجاد یک محیط داخلی مناسب برای ساختمان محل کارشان می­دانند. استاندارد ایزو 16817 نوعی دستورالعمل است که طراحان را به پیروی از یک روند تکراری و پیوسته برای انتخاب راه ­حل­های مناسب در راستای رسیدن به اهداف خود دعوت می‌کند.

استفان ترنر، رئیس کمیته ISO/TC 205 استفاده از ایزوی محیط داخلی ساختمان در توسعه ISO/TC 205، طراحی محیط ساختمان، اطمینان از وجود سلامت در ساختمان و آسایش و رفاه ساکنین نقش به‌سزایی دارد. ایزو 16817 به‌طور ویژه به طراحان ساختمانی کمک می­کند تا کیفیت مطلوب طراحی داخلی ساختمان را مطابق با استاندارد محیط داخلی ساختمان فراهم کنند تا به سطح بالایی از عملکرد و تعامل در طراحی پروژه‌ها دست پیدا کنند. ایزو 16817 در واقع فرآیند طراحی منسجمی از محیط داخلی ساختمان مانند بخش­های معماری و مهندسی است که در جهت بالا بردن عملکرد کلی در ساختمان صورت می‌گیرد.

اهداف استاندارد محیط داخلی ساختمان

این استاندارد راهکاری برای درنظر گرفتن پارامترها و معیارهای مختلف اثرگذار بر کیفیت محیط بصری داخلی است.
ایزو 16817 برای تیم طراحی (معمارها و مهندسان) آماده شده و مشتریان، پیمانکاران، مقامات دولتی و متخصصان را نیز در بر می‌گیرد. ایزوی محیط داخلی ساختمان با هدف سنجش این گروه‌ها در به‌کارگیری یک روند طراحی موثر که پاسخگوی نیاز مصرف‌کننده باشد تهیه شده است. این استاندارد مقوله پایداری و ثبات در کار را در نظر می‌گیرد.


اصول پیاده‌سازی ایده‌ها در استاندارد ایزو 16817

استاندارد محیط داخلی ساختمان، دارای رویکردی سیستماتیک یا نظام‌مند است که مجموعه‌ای از وظایف و امور با ساختاری مشترک هستند. این استاندارد طراحان را در جهت رویکردی پیشرو و تعاملی تشویق می‌کند تا بتوانند طبق اهداف مشتری تصمیم‌گیری کنند و به راه‌حل‌های سازشی برسند. در ایزو 16817، عملکردها از طریق برنامه‌های منظم و یا قوانین کاربردی اجرایی می‌شوند.

مراحل اجرای پروژه در ایزوی محیط داخلی ساختمان

مراحل اجرای پروژه مطابق ایزو 16817 عبارت است از شناخت  وضع موجود، برگزاري جلسه توجیهی برای مدیران و کارشناسان و کارفرما، آموزش مدیران و کارشناسان کارفرما ، تشکیل کمیته راهبری و کمیته های فرعی مربوطه و توجیه اعضای آن و مستندسازی ،فرآیندها . مستندسازی فرآیندها ، شامل طراحی یا اصلاح سیستم مورد نیاز ، تهیه نظامنامه کیفیت ، تدوین روش های اجرایی ، تدوین دستورالعمل های کاری و تهیه و تدوین طرح کیفیت است .

سیستم مدیریت دارایی ها و تجهیزات ISO55000:2014

سیستم مدیریت دارایی ها و تجهیزات ISO55000:2014

پایه و اساس هر سازمان متشكل از دارایی‌هایی است كه وجود آن‌ها برای تحقق اهداف سازمان الزامی است. فارغ از نوع مالكیت سازمان‌ها (خصوصی يا دولتی) و نوع دارایی‌های سازمان اعم از فیزیكی، مالی، انسانی و دارایی‌های نامشهود، ایزو 55000 یا وجود سیستم مدیریت دارایی ها و تجهیزات صحیح، می‌تواند باعث ايجاد ارزش افزوده و افزايش سطح رضایت طرف‌های ذینفع سازمان گردد.

سیستم مدیریت دارایی ها و تجهیزات، متشكل از اقدامات هماهنگ، بهینه و برنامه‌ریزی شده‌ای است که به منظور انتخاب، خرید، توسعه، بهره‌برداری، نگهداری، اسقاط و بازسازی دارایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

امروزه اهمیت مدیریت یكپارچه دارایی‌ها در سازمان‌های پیشرو با توجه به مزایای بسیاری كه در عمل می‌توانند ایجاد کنند بر كسی پوشیده نیست. با توجه به اهمیت این موضوع، حركت در جهت استانداردسازی مباحث مدیریت دارایی در اولویت سازمان‌ها قرار گرفته است، در همين راستا نيز سری استاندارد ایزو 55000 در سال 2014 توسط سازمان جهانی استاندارد تدوین و به صنایع و كسب‌وكارهای جهانی عرضه شد. موسسه بین­‌المللی استاندارد، سری اولیه استانداردهای خود را در رابطه با سیستم مدیریت دارایی ها و تجهیزات در ژانویه 2014 منتشر کرد.

ISO55000:2014 - سیستم مدیریت دارایی ها و تجهیزات

نسخه‌های مختلف ایزو 55000

ابتدا باید دانست که استاندارد مدیریت دارایی­ها یک نسخه­‌ای نیست، بدین معنی که آنچه از آن به عنوان ایزو 55000 یاد می­شود، در واقع مجموعه­‌ای از سه سند مجزا است. این سه عبارتند از:

  • ISO55000:2014: مدیریت دارایی­ها؛ دورنما، اصول و اصطلاحات
  • ISO55001:2014: مدیریت دارایی­ها؛ الزامات سیستم­های مدیریتی
  • ISO55002:2014: مدیریت دارایی­ها؛ سیستم­های مدیریتی، دستورالعمل­هایی برای استفاده از استاندارد ISO 55001

این سه  استاندارد در کنار یکدیگر مورد توافق کارشناسان سیستم مدیریت دارایی ها و تجهیزات قرار گرفته‌اند. لازم به ذکر است که عبارت «سیستم مدیریت» برای «مدیریت دارایی­ها» در ایزو 55000 با عنوان «سیستم مدیریت دارایی­ ها و تجهیزات» شناخته می­شود. دقت داشته باشید که این عبارت­ها تعاریفی دقیق دارند که در تمامی این مجموعه به کار می­روند.

سیستم مدیریت: مجموعه‌ای از عناصر دارای تأثیر متقابل یا مرتبط سازمان، جهت ایجاد سیاست­ها و اهداف عینی و فرآیندهایی در راستای دستیابی به این اهداف

مدیریت دارایی­ها: فعالیت­های هماهنگ سازمان برای تحقق ارزش دارایی­ها

سیستم مدیریت دارایی ­ها و تجهیزات: نوعی سیستم مدیریتی برای مدیریت دارایی­ها که کارکرد آن تدوین سیاست­ها و اهداف عینی مدیریت دارایی­ها است.

مجموعه استاندارد ایزو 55000 به جای مشخص کردن چگونگی مدیریت دارایی‌ها، به طور کامل مشخص می‌کند که «چه چیزی باید انجام شود» تا بتوانید همه کارهای خود را مدیریت کنید. ایزو 55000 دقیقا مشابه استانداردهای دیگر نظیر ایزو 9000 ، ایزو 14001 یا ایزو 31000 است. تمامی این اسناد به جای مشخص کردن جزییات کار، الزامات لازم برای مدیریت سیستم­ها را بیان می­‌کنند. این استانداردها، همگی تمایل کمی به پرداختن به جزئیات در مقایسه با استانداردهای فنی دارند که جایگزینشان شده­اند. استانداردهای عمومی مانند ایزو 55000، نسبت به استانداردهای فنی کمتر به الزامات دقیق می­‌پردازند و بیشتر بر اصول و مفاهیم کلی تأکید می­ ورزند.

ایزو 55000 یک مرور کلی از سیستم مدیریت دارایی ها و تجهیزات، اصول و اصطلاحات، و منافع مورد انتظار از اتخاذ مدیریت دارایی را فراهم می‌کند و می‌تواند برای تمام دارایی‌ها و با هر نوع و اندازه از سازمان استفاده شود.

استاندارد ایزو 55000، دورنمایی از مدیریت دارایی­ها و سیستم مدیریت دارایی ها و تجهیزات ارائه می­کند و زمینه را برای ISO 55001  و ISO 55002 فراهم می‌سازد. همکاری بین‌المللی برای تهیه­ی این استانداردها منجر به ایجاد شیوه‌­های مشترکی شد که برای انواع دارایی­ها و در تمام سازمان‌ها و فرهنگ‌ها می‌توان از آن‌ها بهره گرفت.

ISO 55001، ISO 55002 و استاندارد بین‌المللی حاضر را می­توان همراه با سایر راهنماهای فنی و استانداردهای مدیریت دارایی­های مرتبط با انواع دارایی­ها یا بخش­های مختلف صنعت استفاده کرد. ISO 55001 الزامات سیستم مدیریت دارایی ­ها و تجهیزات را مشخص می­­کند، در حالی که سایر استانداردها جزئیات الزامات فنی فعالیت­های مختلف، صنایع مختلف یا دارایی­های مختلف را مطرح می­کنند یا رهنمودهایی درباره­ی نحوه­ی تفسیر و اجرای ISO55001 در یک صنعت خاص یا برای یک نوع خاص از دارایی­ها ارائه می­کنند.

دامنه کاربرد ایزو 55000

استاندارد بین‌المللی ایزو 55000، الزامات مورد نیاز برای یک سیستم دارایی در زمینه کاری سازمان را فراهم می‌کند. این استاندارد می‌تواند برای انواع دارایی‌ها و هر نوع سازمانی با هر اندازه‌ای به‌کار گرفته شود. استاندارد ISO 55000 به‌طور خاص برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی در نظر گرفته شده است اما برای سایر دارایی‌ها نیز کاربرد دارد. این استاندارد بین‌المللی دورنمایی از مدیریت دارایی­ها، اصول و اصطلاحات آن و مزایای مورد انتظار از استقرار سیستم مدیریت دارایی ­ها و تجهیزات ارائه می­کند.

کاربرد ایزو 55000

استاندارد ایزو 55000، پتانسیل بالایی برای پذیرش گسترده دارد. این ایزو مدعی است که این دومین استاندارد پرفروشش در دو سال نخست پس از انتشار خواهد بود. امروزه شاهد این هستیم که قانون­‌گذاران و هیئت مدیره ‌ها، به جای توجه به عناصر فنی در تزریق مفاهیم مدیریت دارایی­ها برای ارتقای کارامدی در سازمان، پیاده‌سازی مدیریت دارایی­ها را به یک یا چند دلیل زیر دنبال می‌کنند:

انطباق با مقررات: ایزو 55000 به عنوان یک استاندارد ایزو می­تواند پایه­‌ای باشد که از طریق آن، ناظران اقتصادی، یکپارچگی دارایی­ها و منافع عمومی را در نظر می­گیرند.

اقدامات احتیاطی: برای صنایعی که نظارت خاصی بر فعالیت­های آنها حاکم نیست، ISO 55000 می­تواند معیاری مناسب برای نظارت بر دارایی­های سازمان باشد، بنابراین در صورت بروز مشکلات ایمنی، محیط زیست و مسائل مالی قابلیت حفاظت از سازمان را دارد. همچنین بیمه­‌گران ممکن است ایزو 55000 را به عنوان معیاری برای ارزیابی دقت سازمان در سیستم مدیریت دارایی ­ها و تجهیزات در نظر بگیرند و از طریق آن حق بیمه و مشوق­‌های اضافی را تعیین کنند.

استراتژی بازاریابی: بعضی از سازمان­ها برخی از گواهینامه‌­ها را نوعی مشوق برای جذب سرمایه­‌گذار یا فراهم کردن صورت­‌های دیگری از مزیت تجاری می­دانند. اگر هدف تنها افزودن گواهینامه به داشته­‌های شرکت باشد و بهبود عملکرد مدیریت دارایی­ها مد نظر قرار گرفته نشود، پیامدهای ناخوشایندی به دنبال می­‌آورد.

مزیت رقابتی: بعضی از هئیت مدیره­‌ها ممکن است پتانسیل سازمان خود در ارتقای کارایی و مزیت تجاری نهفته در آن را از طریق شیوه‌­های مناسب مدیریت دارایی­ها درک کرده باشند. این نگاه محتمل­‌ترین محرک برای رویکرد جامع و متعهد به پیاده‌سازی ISO 55000 است که در آن، بهبود کسب‌وکار از طریق تمرکز بر احراز شرایط گواهینامه‌ها امکان­پذیر خواهد شد. این استاندارد بین المللی در وهله‌ی اول برای استفاده­ی گروه‌های زیر تدوین شده است:

  • افرادی که خواهان بهبود و تحقق ارزش مجموعه­ی دارایی­های سازمان هستند.
  • افرادی که در ایجاد، پیاده‌سازی، نگهداری و بهبود سیستم مدیریت دارایی ­ها و تجهیزات نقش دارند.
  • افرادی که در برنامه‌ریزی نقش دارند.
  • ارائه‌کنندگان خدمات برای این فعالیت­ها
کاربرد ایزو 55000

مزایای استاندارد ایزو 55000

بهره‌گیری از استاندارد ISO 55000 و استاندارد بین‌المللی حاضر، به سازمان امکان می­دهد تا از طریق مدیریت موثر و کارآمد دارایی­هایش، به اهداف عینی خود دست یابد. استفاده از سیستم مدیریت دارایی­ها تضمین می­کند که این اهداف عینی به صورت پایدار و سازگار به مرور زمان قابل تحقق هستند.

این استاندارد دورنمایی از اصول، مفاهیم و اصطلاحات مربوط به مدیریت دارایی­ها و سیستم­های مدیریت دارایی­ها ارائه کرده و زمینه را برای ISO 55001:2014 و ISO 55002:2014 فراهم می­کند. استاندارد ISO 55000 راهنمایی مالی، حسابداری یا فنی برای انواع دارایی­های خاص بیان نمی­کند اما می­تواند یک طرح کلی از توجیه کسب و کار و توضیحاتی مختصر از عناصر یک سیستم مدیریت منطبق بر این استاندارد ارائه دهد. این عناصر عبارتند از: بافت سازمان، رهبری، برنامه‌ریزی، پشتیبانی، عملیات، ارزیابی عملکرد، بهبود.